Έχω ζήσει τους Αμερικανούς, από πολύ κοντά. Τους έχω ζήσει ως πελάτες και φίλους, ως γείτονες και συνεργάτες. Πολλά καλά έχω να πω για τον τρόπο που προσεγγίζουν −με λεπτότητα− κάθε νέα κουλτούρα, τρέμοντας στην ιδέα ότι μπορεί να προσβάλουν, αλλά και για το πόσο αγαπούν τα ζώα τους, τα άλογά τους, τα σκυλιά τους, τις γάτες τους. Ένοικος του Λευκού Οίκου χωρίς κατοικίδιο απλώς δεν νοείται στη συνείδηση του μέσου ψηφοφόρου. Θα ήταν λογικό, λοιπόν, τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα να έχουν επιλέξει προσεκτικά τα δύο ζώα μασκότ τους, σωστά;
Εχμ, περίπου. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ούτε οι Δημοκρατικοί ούτε οι Ρεπουμπλικάνοι γνώριζαν τις αρετές του φιλοζωικού μάρκετινγκ ώστε να επιλέξουν ένα ζώο σαν σήμα κατατεθέν. Δεν είχαν καν τα χρώματα που έχουν σήμερα − μπλε για τους πρώτους και κόκκινο για τους δεύτερους. Είχαν όμως σίγουρα κάτι κοινό με τις σημερινές πολιτικές πρακτικές: τη λάσπη. Οι προεκλογικές καμπάνιες διεξάγονταν στο ίδιο κλίμα εχθροπάθειας, ρεβανσισμού και κατασυκοφάντησης που επικρατεί και σήμερα. Οι πολιτικοί αντίπαλοι αλληλοβρίζονταν στο βήμα του ρήτορα και δέχονταν ύβρεις (μερικές φορές παρέα με κλούβια αυγά) από τους προβοκάτορες του αντίπαλου κόμματος στο κοινό. Κάποτε, το 1828, ο Άντριου Τζάκσον, υποψήφιος πρόεδρος των Δημοκρατικών, δέχτηκε τον χαρακτηρισμό «Jackass» από τον πολιτικό του αντίπαλο· δηλαδή γάιδαρος, αλλά με την ίδια υποτιμητική σημασία που έχουμε και στη δική μας γλώσσα: τεμπέλης, άχρηστος, νωθρός, αγενής.
Ο Τζάκσον, όμως, μόνο άχρηστος δεν ήταν· κατάλαβε αμέσως ότι ο αντίπαλός του του είχε κάνει, άθελά του, ένα σπουδαίο δώρο: ένα σύμβολο. Υιοθέτησε λοιπόν τον γάιδαρο ως το εμβληματικό ζώο της σκληρής δουλειάς, της ισχυρής θέλησης και της ανθεκτικότητας στις αντιξοότητες και στις κακουχίες. Σε καθεμία από τις επόμενες ομιλίες του, μιλούσε συνέχεια για τον γάιδαρο και τις αξίες που αντιπροσωπεύει, ενσαρκώνοντας το πνεύμα της εργατικής τάξης και όσων αγωνίζονταν για κοινωνική δικαιοσύνη.
Ναι, εκείνη ήταν μια εποχή όπου τα δύο κόμματα είχαν διακριτούς προσανατολισμούς και ταξικά διαχωρισμένα ψηφοφορικά σώματα. Παρά την επιτυχία της κομματικής μασκότ των Δημοκρατικών, όμως, θα έπρεπε να περάσει περίπου μισός αιώνας μέχρι να επιλέξει και η άλλη πλευρά το δικό της τοτέμ…
Το 1874, ένας διαπρεπής γελοιογράφος, ο Τόμας Ναστ, που είχε, λίγα χρόνια πριν, κάνει διάσημο τον γάιδαρο των Δημοκρατικών, σχεδίασε ένα σκίτσο που απεικόνιζε έναν μανιασμένο ελέφαντα να καθυποτάσσει όλα τα άλλα ζώα στον πολιτικό ζωολογικό κήπο. Η λεζάντα έγραφε «η ψήφος των Ρεπουμπλικάνων» και οι Ρεπουμπλικάνοι τσίμπησαν αμέσως! «Ο ελέφαντας είναι ένα ζώο που κανείς δεν μπορεί να μην πάρει στα σοβαρά» έγραφε μερικές μέρες μετά ένας, φίλα προσκείμενος σε αυτούς, δημοσιογράφος. «Είναι η ήρεμη δύναμη που μπορεί σε μια στιγμή να μετατραπεί σε όλεθρο, αν κινδυνεύει η σταθερότητα και οι εθνικές μας αξίες».
Από τότε, ο γάιδαρος και ο ελέφαντας κυριαρχούν στις ΗΠΑ ως τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα των δύο πολιτικών σχηματισμών που εναλλάσσονται στην εξουσία. Τόσο πολύ ώστε, σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση, περισσότεροι άνθρωποι γνώριζαν ποιο ζώο ανήκει σε ποιο κόμμα από τους υποψήφιους αντιπροέδρους αυτών των κομμάτων…
