Μπορεί λίγο φρυγανισμένο ψωμί με ψιλοκομμένη φρέσκια ντομάτα, ελαιόλαδο, σκόρδο και βασιλικό να κατακτήσει τον κόσμο; Μπορεί. Οι μπρουσκέτες είναι η απόλυτη απόδειξη ότι η νοστιμιά πολλές φορές κρύβεται στην απλότητα, σε λίγα και καλά υλικά. Δεν είναι διόλου περίεργο που από την ιταλική ύπαιθρο διαδόθηκαν στα μήκη και στα πλάτη του πλανήτη. Φτιάχνονται μέσα σε μερικά λεπτά, ταιριάζουν σε κάθε εποχή και μπορούν να «φορέσουν» ό,τι υλικό έχουμε στο ψυγείο. Τέλειο σνακ, ορεκτικό ή συνοδευτικό για ένα ποτήρι κρασί ή ένα απεριτίφ, διανύουν εύκολα την απόσταση από το «φαΐ απ’ το τίποτα», ένα μεζέ που σκαρώνεις στο πι και φι, μέχρι έναν γιορτινό μπουφέ.
Είναι παλιά ιστορία οι μπρουσκέτες. Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς της γαστρονομίας, έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία Ρώμη. Άλλοι τις αποδίδουν στους Ετρούσκους, που όπως αργότερα οι αγρότες της Τοσκάνης και της Ούμπρια συνήθιζαν να ψήνουν μπαγιάτικες φέτες ψωμιού, να τις τρίβουν με σκόρδο και να τις ραντίζουν με λάδι νέας εσοδείας για να το δοκιμάσουν. Αν και το ελαιόλαδο είναι το θεμέλιο συστατικό της μπρουσκέτας, η ντομάτα είναι μάλλον το πιο αναγνωρίσιμο, χάρη στους αγρότες της Νάπολης, που συνήθιζαν να την τρίβουν τον καιρό της συγκομιδής κατευθείαν πάνω στο ψωμί. Με τον καιρό βέβαια το άλλοτε φτωχικό έδεσμα πέρασε στις κουζίνες των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Εμφανίστηκαν άπειρες παραλλαγές: με αλλαντικά, όπως προσούτο, λουκάνικα ή λαρδί, με μανιτάρια, κολοκύθι, μελιτζάνα, πιπεριές, με τυριά, όπως πεκορίνο, ρικότα ή γκοργκοντζόλα. Η μπρουσκέτα έγινε μίνι γεύμα.
Ένα σωρό υλικά μπορούμε να βάλουμε στις μπρουσκέτες, που προσαρμόζονται σε διάφορες κουζίνες και γευστικές συνήθειες με χαρακτηριστική ευκολία. Το σίγουρο, όμως είναι ότι χρειάζονται ένα καλό ψωμί. Ένα προζυμένιο καρβέλι με σφιχτή ψίχα και τραγανή κόρα, κομμένο σε σχετικά παχιές φέτες είναι ό,τι πρέπει, αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τσιαμπάτα ή μπαγκέτα, ψωμί σικάλεως, πολύσπορο ή ό,τι άλλο θέλουμε, αρκεί να κρατάει τα υλικά και να μη μουσκεύει εύκολα. Το ψήνουμε ελαφρά στον φούρνο ή στη σχάρα, όσο είναι ακόμη ζεστό το τρίβουμε αν θέλουμε με σκόρδο, το ραντίζουμε με ελαιόλαδο και το στολίζουμε με ό,τι μας αρέσει. Παρακάτω θα βρείτε κάποιες κλασικές ιταλικές συνταγές, αλλά και συνταγές με ελληνικά τυριά όπως μυζήθρα, ανθότυρο, γαλοτύρι και τσαλαφούτι, με λαχανικά της εποχής, με κρεατικά, με ψαρικά. Και μερικές ιδέες που αξιοποιούν το ψωμί (το ελαφρώς μπαγιάτικο ψωμί δεν το διαπερνά το ελαιόλαδο) φαγητό που περίσσεψε, όπως οι μπρουσκέτες με ψητό αρνάκι ή με τον τηγανητό γαύρο. Το φρυγανισμένο ψωμί είναι ιδανικό για μαγειρική ανακύκλωση. Ένα ακόμα ατού της αγαπημένης λιχουδιάς.
