Αυτή τη φορά θεώρησα ότι καλό θα ήταν να ασχοληθούμε με ένα θέμα που θα προσφέρει τροφή στο πνεύμα μας. Θα δούμε τι σχέση μπορεί να έχει η μαγειρική με τη δημοκρατία.
Το πρώτο που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι ότι στην αρχαία Ελλάδα η κατανάλωση κρέατος ήταν κυρίως θρησκευτική υπόθεση. Θυσίαζαν τελετουργικά το ζώο και μετά έτρωγαν το κρέας του, σαν ένα είδος «θείας κοινωνίας». Έτσι, όλοι οι παρευρισκόμενοι στη θυσία «κοινωνούσαν» και συμμετείχαν σ’ αυτήν. Την προετοιμασία του κρέατος αναλάμβανε ο μάγειρας, ενώ ο τραπεζοκόμος ετοίμαζε τα τραπέζια στο εστιατόριο, τον ειδικό χώρο που υπήρχε σε κάθε ναό και προοριζόταν για τη σίτιση των πιστών. (Κάτι αντίστοιχο γίνεται ακόμη σε πολλά μέρη του τόπου μας: ανήμερα της γιορτής του αγίου-προστάτη του χωριού, μετά τη Θεία Λειτουργία, γίνεται μια μεγάλη γιορτή. Σ’ αυτό το πανηγύρι, όπου συμμετέχει όλο το χωριό, προσφέρεται δωρεάν φαγητό, ειδικά μαγειρεμένο για την περίσταση. Οι πανηγυριώτες συντρώγουν σε μεγάλα τραπέζια, κοινά για όλους.)
Βλέπουμε ότι ήδη από τα αρχαία χρόνια η τέχνη του μάγειρα ήταν συνδεδεμένη με τη θρησκεία και θεωρούνταν ιερή. Έπρεπε, λοιπόν, το κρέας από τις θυσίες των ζώων να μοιράζεται σε ίσες μερίδες, οι οποίες να περιέχουν σε ίδια αναλογία και καλά, και πιο δεύτερα κομμάτια, έτσι ώστε, όταν διανεμηθούν τυχαία στους πιστούς, να μετέχουν όλοι ισάξια στη θυσία.
Φαίνεται ότι στις θυσίες κυριαρχούσε η μανία για αμεροληψία και ειδικά οι Αθηναίοι ήταν πάντοτε πολύ ευαίσθητοι σ’ αυτά τα θέματα. Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε ότι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τέθηκε ο θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας: αφού τότε άρχισαν πρώτη φορά να μιλούν για ισονομία, δηλαδή τη δίκαιη μοιρασιά («ίση νομή», από το ρήμα «νέμω», που σημαίνει «μοιράζω, χωρίζω σε μερίδια»), αρκετά πριν αρχίσουν να υπάρχουν αναφορές στη δημοκρατία, δηλαδή την εξουσία του λαού, το κράτος του δήμου. Η ισονομία είναι ένα σύνολο ιδεών, που ξεκινά από το ρήμα «νέμω», το οποίο έχει άμεση σχέση με την κρεανομία, το μοίρασμα του κρέατος της θυσίας, και συνδέεται με ένα άλλο παράγωγο αυτού του ρήματος, τη λέξη «νόμος». Όταν, λοιπόν, οι τυραννοκτόνοι «κατέλυσαν την τυραννίδα» στην Αθήνα, έφεραν την ισονομία και όχι τη δημοκρατία στην πόλη τους. Έτσι, με την εμμονή των Αθηναίων για ισότητα στις θυσίες, οι πολίτες που απαιτούσαν το δικαίωμά τους στο φαγητό αυτόματα απαιτούσαν δικαίωμα και στην εξουσία.
Όταν, λίγο αργότερα, ο Κλεισθένης θεμελίωσε τη δημοκρατία, μετέτρεψε τις ίσες μερίδες σε ίσα μερίδια γης. Έμοιαζε πιο πολύ με δίκαιο διανομέα παρά με λαϊκό επαναστάτη και με τον τρόπο αυτό ο λαός έγινε μια υπολογίσιμη δύναμη με ίσα δικαιώματα.
Και μια τελευταία, αλλά σημαντική, λεπτομέρεια: το κρέας από τις θυσίες συνήθιζαν να το μοιράζουν στους πιστούς περασμένο και ψημένο σε μικρές σούβλες. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πόσο βαθιά μέσα μας είναι ριζωμένη η αγάπη μας για το σουβλάκι, αλλά και για το αρνί που ψήνουμε στη σούβλα το Πάσχα…
Πηγή: Γαστρονόμος
