Η νηστεία που διαρκεί από τις 15 Νοεμβρίου μέχρι την Παραμονή των Χριστουγέννων, περίοδος που λέγεται και Μικρή Σαρακοστή, συμπίπτει με μια ωραία ποικιλία εποχικών υλικών: μανιτάρια, κολοκύθες, λάχανο, σπανάκι, σελινόριζα, ξηρούς καρπούς… Όλα αυτά μπορούν το Σαραντήμερο, που προετοιμάζει τους πιστούς για τη μεγάλη χριστιανική γιορτή, με μερικές έξυπνες και δημιουργικές ιδέες να μεταμορφωθούν σε γευστικά και θρεπτικά πιάτα. Ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά από αυτά είναι το σπανακόρυζο, το λαχανόρυζο και το πρασόρυζο, από τα πιο κλασικά και αγαπημένα χειμωνιάτικα φαγητά της ελληνικής κουζίνας. Απλά, μαμαδίστικα, φτιάχνονται με λίγα υλικά: ρύζι, φρέσκα λαχανικά, μυρωδικά και καλό ελαιόλαδο. Κι όμως, η γευστική τους απλότητα αφήνει χώρο για αναρίθμητες παραλλαγές που μπορούν να τα απογειώσουν. Δεν χρειάζεται να νηστεύετε για να τα φτιάξετε. Δεν τρώμε (και δεν πρέπει να τρώμε) κάθε μέρα κρέας, και όσα έχουμε συγκεντρώσει εδώ πλουτίζουν το καθημερινό συνταγολόγιο με πολλές νόστιμες ιδέες.
Έχουμε διάφορες συνταγές με φθινοπωρινά λαχανικά και ρύζι εδώ. Πρώτο και καλύτερο το σπανακόρυζο, γνωστό για τη φρεσκάδα και τα λεμονάτα αρώματά του. Κλασικά, φτιάχνεται με χυμό λεμονιού, άνηθο και φρέσκο κρεμμυδάκι, αλλά γιατί να μην δοκιμάσετε να του προσθέσετε λίγα αμπελόφυλλα που θα του δώσουν έξτρα νοστιμιά, υπέροχο άρωμα και ενδιαφέρουσα υφή; Μια άλλη ενδιαφέρουσα παραλλαγή είναι η προσθήκη ντομάτας και μανιταριών, που θα του προσδώσει ζωηρό χρώμα, βαθιά, γήινη γεύση και θα το κάνει πιο χορταστικό. Όσοι αγαπούν τα μπαχαρικά, τις έντονες γεύσεις και τα αρώματα μπορούν να βάλουν και καυτερή πάπρικα ή μοσχοκάρυδο, που του πάνε πολύ.
Το λαχανόρυζο ταιριάζει υπέροχα με υλικά όπως η κολοκύθα ή η σελινόριζα, που ενισχύουν τη γεύση και τον χειμωνιάτικο χαρακτήρα του. Αν θέλετε να το κάνετε ακόμα πιο ιδιαίτερο, δοκιμάστε να προσθέσετε σταφίδες ή ξηρούς καρπούς. Η κοκκινιστή εκδοχή του, με πλούσια σάλτσα ντομάτας, είναι ιδανική για όσους προτιμούν πιο έντονες γεύσεις. Όσο για το πρασόρυζο, με όλη τη γλύκα του πράσου και τα μυρωδάτα μυρωδικά, είναι και αυτό ωραία λύση για το καθημερινό τραπέζι – αν θέλετε του βάζετε και κουκουνάρι για έξτρα νοστιμιά και τραγανάδα.
Πέρα από τα λαχανικά, ανάλογα νηστίσιμα πιάτα, νόστιμα και δυναμωτικά, γίνονται με όσπρια –να θυμίσουμε εδώ ότι όταν συνδυάζονται με το ρύζι η πρωτεΐνη που περιέχουν θεωρείται σχεδόν ισοδύναμη του κρέατος– με πρώτο και καλύτερο το φακόρυζο, που μπορούμε να το φτιάξουμε και με τις φακές σούπα που μας περίσσεψαν από την προηγούμενη μέρα. Το ρεβυθόρυζο και το φασολόρυζο, σε μια εκδοχή από την Κρήτη και την Άρτα αντίστοιχα, γίνονται επίσης θαυμάσια. Παρακάτω θα βρείτε και τη συνταγή για το ρουζ μπα αντάς που μας ετοίμασε ο φύλακας του σιναϊτικού μετοχίου των Αγίων Τεσσαράκοντα, κατά την επίσκεψή μας στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, Είναι ένα φακόρυζο, φτωχική εκδοχή του κόσαρι, του εθνικού πιάτου της Αιγύπτου, το οποίο περιέχει συνήθως και ζυμαρικά, ρεβύθια και τηγανητά κρεμμύδια.
Όλα αυτά τα πιάτα, μπορείτε να τα σερβίρετε μόνα τους, σαν πλήρη γεύματα. Κάποια μπορείτε να τα συνοδεύσετε με θαλασσινά, όπως γαρίδες ή μύδια, για κάτι πιο ιδιαίτερο. Είτε επιλέξετε τις παραδοσιακές συνταγές είτε πιο δημιουργικές εκδοχές, θα δείτε ότι η νηστεία δεν στερείται γεύσης – αντιθέτως, την αναδεικνύει!
Δείτε εδώ 25 συνταγές με πρωταγωνιστές το ρύζι, τα λαχανικά και τα όσπρια.
