Από τον 18ο αιώνα στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας βρισκόταν η επέκταση προς τον Νότο, προς τις θερμές θάλασσες του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου.
Οπως ήταν αναμενόμενο, οι φιλοδοξίες της Ρωσίας προκάλεσαν τη σύγκρουση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα εδάφη της οποίας εκτείνονταν από τα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή. Στο πλευρό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τον 19ο αιώνα τάχθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο, υποστηρίζοντας σθεναρά το δόγμα της διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας του «μεγάλου ασθενούς», θέτοντας διαρκώς εμπόδια στην ευόδωση των ρωσικών σχεδίων για κυριαρχία στην Ανατολή.
Σημαντικό εργαλείο για την επέκταση της ρωσικής επιρροής στους υπηκόους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε η ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Προϊόντος του 19ου αιώνα, η Ρωσία κατάφερε να ενδυναμώσει τη θέση της στους Αγίους Τόπους διαμέσου των Ρώσων μοναχών που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή. Στις αρχές της δεκαετίας του 1850, έλαβε μεγάλες διαστάσεις η σύγκρουση συμφερόντων των Ρώσων και των Γάλλων στους Αγίους Τόπους, δύο δυνάμεων οι οποίες επιδίωκαν την αναγνώριση της προστασίας των ομοδόξων τους καθώς και τα χριστιανικά προσκυνήματα στην περιοχή.
Τον Μάρτιο του 1853, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη ρωσική αντιπροσωπεία απαιτώντας με ιταμό ύφος την αναγνώριση της προστασίας των ορθόδοξων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των Αγίων Τόπων από τη Ρωσία, καθώς και την υπογραφή νέας συνθήκης για τα Στενά, οι όροι της οποίας θα ήταν ευνοϊκότεροι για τη Ρωσία σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση. Εχοντας την υποστήριξη των Βρετανών, ο σουλτάνος απέρριψε το τελεσίγραφο των Ρώσων και η αντιπροσωπεία επέστρεψε στην Πετρούπολη με άδεια χέρια.
Τον Ιούνιο του 1853 η Ρωσία διέκοψε τις διπλωματικές επαφές της με την Πύλη και έπειτα εισέβαλε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες δίχως να κηρύξει τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τον Οκτώβριο η Υψηλή Πύλη αξίωσε να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα από τις Ηγεμονίες, οι οποίες de jure αποτελούσαν τμήμα του οθωμανικού κράτους. Εφόσον δεν έλαβε κάποια απάντηση στο αίτημά της, κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία. Οι πρώτες επιχειρήσεις έλαβαν χώρα σε δύο πολεμικά μέτωπα, στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και στον Καύκασο. Ιδιαίτερα στον Καύκασο, οι οθωμανικές δυνάμεις σημείωσαν κάποιες επιτυχίες μέσα στο φθινόπωρο του 1853, υποχρεώνοντας τα ρωσικά στρατεύματα να υποχωρήσουν.
Κατά τον πρώτο μήνα των συγκρούσεων, τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Οθωμανοί δεν ενεπλάκησαν σε κάποια ναυτική σύγκρουση. Οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν τον στόλο τους για τη μεταφορά ενισχύσεων σε άνδρες και εφόδια στο μέτωπο του Καυκάσου, ενώ οι Ρώσοι ανέμεναν την ιδανική ευκαιρία για να πλήξουν τους αντιπάλους τους. Παρά το γεγονός ότι είχε γίνει κάποια πρόοδος για τον εκσυγχρονισμό των οθωμανικών ενόπλων δυνάμεων, το οθωμανικό πολεμικό ναυτικό υστερούσε κατά πολύ σε σχέση με το ρωσικό, το οποίο διέθετε στον Εύξεινο Πόντο σύγχρονα πλοία, εφοδιασμένα με οπλισμό τελευταίας τεχνολογίας.
Στις 11/23 Νοεμβρίου, ρωσικά πολεμικά πλοία έφθασαν στα ανοιχτά της Σινώπης, όπου είχε αγκυροβολήσει ο οθωμανικός στόλος, με την ελπίδα της πρόκλησης των Οθωμανών να εξέλθουν από την ασφάλεια που πρόσφερε το λιμάνι σε μια αναμέτρηση στην ανοιχτή θάλασσα. Στις 18/30 Νοεμβρίου 1853 ο ρωσικός στόλος εισήλθε στον κόλπο της Σινώπης και επιτέθηκε κατά των οθωμανικών πλοίων. Η ναυμαχία ήταν σύντομη αλλά εξαιρετικά καταστρεπτική για τους Οθωμανούς.
Μέσα σε λίγες ώρες η άμυνά τους κατέρρευσε. Η πλειονότητα των οθωμανικών πλοίων καταστράφηκε ολοσχερώς, ενώ μόνον κάποιες φρεγάτες και πλοία υποστήριξης διέφυγαν της πλήρους καταστροφής. Οι απώλειες για τους Οθωμανούς υπήρξαν ιδιαίτερα βαριές. Στους τραυματίες της ναυμαχίας ήταν και ο ναύαρχος Οσμάν πασά, ο οποίος στη συνέχεια συνελήφθη από τους Ρώσους. Η ήττα των Οθωμανών στη Σινώπη αποτέλεσε το σημείο καμπής για την εμπλοκή των Βρετανών και των Γάλλων στον πόλεμο. Επιθυμώντας να αποτρέψουν την επέκταση της ρωσικής επιρροής, οι δύο δυνάμεις έστειλαν τους στόλους τους στη Μαύρη Θάλασσα και το 1854 κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Ρωσίας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
