Ο Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν, αν και αποβλήθηκε από την Τεχνική Σχολή της Ουτρέχτης για μια φάρσα που είχε κάνει άλλος φοιτητής, κατάφερε –με δυσκολία– να ενταχθεί στο δυναμικό του Πανεπιστημίου του Βίρτσμπουργκ. Τα πειράματά του εκεί επικεντρώθηκαν σε εκπομπές φωτός –και όχι μόνο– οι οποίες παράγονται από την εκκένωση ηλεκτρικού ρεύματος στους λεγόμενους «σωλήνες Crookes». Επρόκειτο για γυάλινους λαμπτήρες με θετικά και αρνητικά ηλεκτρόδια αλλά χωρίς αέρα εντός τους, στους οποίους εμφανιζόταν μια φθορίζουσα λάμψη όταν περνούσε από αυτούς ρεύμα υψηλής τάσης. Ο Ρέντγκεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τις καθοδικές ακτίνες και για την αξιολόγηση της εμβέλειάς τους εκτός των φορτισμένων αυτών σωλήνων.
Στις 8 Νοεμβρίου 1895, παρατήρησε ότι όταν κάλυψε τον σωλήνα με χοντρό μαύρο χαρτόνι, το πράσινο φθορίζον φως οδήγησε στη δημιουργία μιας ειδικής οθόνης που όμως βρισκόταν πολύ μακριά για να αντιδράσει στις καθοδικές ακτίνες, όπως τις αντιλαμβανόταν. Αντιλήφθηκε, λοιπόν, ότι ο φθορισμός προκλήθηκε από αόρατες ακτίνες οι οποίες προέρχονταν από τον σωλήνα Crookes. Περαιτέρω πειράματα αποκάλυψαν ότι αυτός ο νέος τύπος ακτίνων ήταν ικανός να διαπεράσει πολλά υλικά και ουσίες, συμπεριλαμβανομένων των μαλακών ιστών του σώματος, χωρίς να τα απεικονίζει, άφηνε ωστόσο ορατά (απεικόνιζε) τα οστά και τα μέταλλα.
Για να διερευνήσει περαιτέρω τις παρατηρήσεις του και να βελτιώσει τα επιστημονικά του συμπεράσματα, ο Ρέντγκεν πραγματοποίησε επί επτά εβδομάδες σχολαστικά σχεδιασμένα και εκτελεσμένα πειράματα. Στις 28 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, υπέβαλε μια πρώτη ανακοίνωση για τα Πρακτικά της Ιατρικής Φυσικής του Βίρτσμπουργκ. Τον Ιανουάριο του 1896 πραγματοποίησε την πρώτη του δημόσια παρουσίαση, την οποία ακολούθησε και μια επίδειξη.
Η ανακάλυψη αυτή διαδόθηκε γρήγορα, με τον Τόμας Εντισον να βρίσκεται μεταξύ εκείνων που προσφέρθηκαν να υποστηρίξουν την τελειοποίηση της ανακάλυψης του Ρέντγκεν. Το αποτέλεσμα ήταν ένα φορητό ακτινοσκόπιο. Η συσκευή για την παραγωγή ακτίνων Χ θα οδηγούσε στα πρώτα στούντιο «πορτρέτων των οστών». Γρήγορα η δημοτικότητά τους γιγαντώθηκε, αφού οι ακτίνες προτείνονταν μέχρι και από ντετέκτιβ για την παρακολούθηση των άπιστων συζύγων.
Οπως ήταν φυσικό, η ιατρική κοινότητα δεν έμεινε ανεπηρέαστη. Η πρώτη κλινική χρήση των ακτίνων στις Ηνωμένες Πολιτείες έλαβε χώρα τον Φεβρουάριο του 1896 –έναν μήνα μόνο μετά την επίσημη παρουσίαση του Ρέντγκεν– στο Ντάρτμουθ της Μασαχουσέτης, για να εξεταστεί το κάταγμα ενός ασθενούς. Εκτός, όμως, από τις διαγνωστικές δυνατότητες των ακτίνων Χ, ορισμένοι επιστήμονες άρχισαν να τις εφαρμόζουν πειραματικά τόσο ως θεραπεία διάφορων ασθενειών –από απλούς πόνους μέχρι υποτροπιάζοντες καρκίνους– όσο και για άλλες χρήσεις, όπως σε κλινικές αποτρίχωσης που άρχισαν να ιδρύονται σε Αμερική και Ευρώπη.
Για την ανακάλυψή του αυτή, ο Ρέντγκεν τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1901. Ο ίδιος δεν επιδίωξε οικονομικά κέρδη για την έρευνά του ή άλλου είδους κοινωνική αναγνώριση. Μάλιστα απέρριψε τίτλο της γερμανικής αριστοκρατίας, ενώ τα χρήματα από το βραβείο Νόμπελ τα δώρισε στο πανεπιστήμιό του. Εξίσου σημαντικό είναι και το ότι δεν έλαβε ποτέ κάποιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τις ακτίνες Χ. Στόχος του ήταν να διασφαλίσει ότι ο κόσμος θα μπορούσε να επωφεληθεί από αυτές χωρίς δυσκολίες. Το μόνο που αποδέχτηκε ήταν ο τιμητικός τίτλος του διδάκτορα Ιατρικής που του προσέφερε το πανεπιστήμιό του. Εφυγε από τη ζωή το 1923 σε άσχημη οικονομική κατάσταση εξαιτίας των μεταπολεμικών συνθηκών, έχοντας, όμως, αφήσει πίσω του ένα σημαντικό εργαλείο στην Ιατρική.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
