Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, το Μακεδονικό υπήρξε ένα ζήτημα το οποίο απασχολούσε κατά κύριο λόγο τις βουλγαρο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις και όχι τις ελληνο-βουλγαρικές. Η ελληνο-βουλγαρική ανταλλαγή των πληθυσμών, η οποία πραγματοποιήθηκε σε εθελοντική βάση στο πλαίσιο της Συνθήκης του Νεϊγύ (1919), στέρησε από τη Βουλγαρία ένα μέσο άσκησης πίεσης προς την ελληνική πλευρά, με τη χρήση των σλαβοφώνων της Μακεδονίας ως εργαλείου άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Οσοι σλαβόφωνοι επέλεξαν να παραμείνουν στην Ελλάδα, δεν δημιουργούσαν σοβαρά προβλήματα στην ελληνική πλευρά.
Ως εκ τούτου, η ΕΜΕΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) δεν είχε τις αντικειμενικές δυνατότητες για την έναρξη ένοπλης δράσης στη Μακεδονία, γεγονός το οποίο αναμφισβήτητα θα συντάρασσε τις ελληνο-βουλγαρικές σχέσεις. Η Βουλγαρία, βέβαια, έθετε σποραδικά προς συζήτηση το θέμα της αναγνώρισης βουλγαρικής μειονότητας στην Ελλάδα, επικαλούμενη τις διατάξεις για την προστασία των μειονοτήτων της Συνθήκης των Σεβρών (1920), οι οποίες ενσωματώθηκαν στη Συνθήκη της Λωζάννης (1923) και επικυρώθηκαν από το ελληνικό Κοινοβούλιο στις 6 Αυγούστου 1924. Ωστόσο, η εκάστοτε βουλγαρική κυβέρνηση προέβαινε σε αυτή την κίνηση είτε για προπαγανδιστικούς σκοπούς είτε για να εξευμενίσει την ΕΜΕΟ, η επιρροή της οποίας στο εσωτερικό της χώρας δεν ήταν αμελητέα. Αλλωστε, η Βουλγαρία ουδέποτε έθεσε σε ισχύ τις διατάξεις της Συνθήκης του Νεϊγύ για την προστασία των Ελλήνων, οι οποίοι παρέμειναν στη χώρα.
Την περίοδο 1924-1925, οι σχέσεις της Ελλάδας με τη Βουλγαρία πέρασαν μια σοβαρή κρίση με αφορμή διάφορα επεισόδια, τα οποία έλαβαν χώρα στην ελληνο-βουλγαρική μεθόριο. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι το επεισόδιο του Ιουλίου 1924, το οποίο έλαβε χώρα στον Βαθύτοπο του Νομού Δράμας, και εκείνο του Πετριτσίου της 19ης Οκτωβρίου 1925.
Η ελληνο-βουλγαρική διαμάχη ξεκίνησε έπειτα από τον πυροβολισμό και τον ακαριαίο θάνατο του Ελληνα σκοπού του Φυλακίου 69 στη στενωπό του Δεμίρ Καπού (Σιδηρών Πυλών), μεταξύ του Πετριτσίου και των Ανω Πορροΐων. Το πτώμα του Ελληνα στρατιώτη μεταφέρθηκε από Βούλγαρους στρατιώτες σε βουλγαρικό έδαφος, προκειμένου να κατηγορηθεί η ελληνική πλευρά ως υπαίτια αυτού του νέου μεθοριακού επεισοδίου. Ταυτόχρονα, το Φυλάκιο 69 προσβλήθηκε από ομαδικά πυρά και χειροβομβίδες.
Ακολούθησε δίωρη συμπλοκή. Οταν ο λοχαγός του ελληνικού φυλακίου εμφανίστηκε έφιππος με τον ιπποκόμο του ενώπιον του βουλγαρικού χαρακώματος κρατώντας λευκή σημαία, οι Βούλγαροι στρατιώτες συνέχισαν να πυροβολούν εναντίον τους, με συνέπεια τον θάνατό τους. Στη συνέχεια, η ελληνική φρουρά υποχώρησε στο εσωτερικό ζητώντας ενισχύσεις.
Οπως αποδεικνύεται από τις διαθέσιμες πηγές, το επεισόδιο δεν σκηνοθετήθηκε από τη βουλγαρική κυβέρνηση, αλλά ξεκίνησε με πρωτοβουλία του λοχαγού του βουλγαρικού φυλακίου. Οι εκδοχές για την αφορμή της έναρξης του επεισοδίου ποικίλλουν και σχετίζονται -όπως έχει υποστηριχθεί από διάφορες πλευρές- με προστριβές των στρατιωτών των δύο πλευρών, ζωοκλοπή και βεβήλωση τάφων Βουλγάρων στρατιωτών από Ελληνες. Η βουλγαρική κυβέρνηση, πάντως, αμέσως ζήτησε να πέσουν οι τόνοι και να γίνει εξέταση των συνθηκών έναρξης του επεισοδίου, προκειμένου να μην εισέλθουν οι δύο χώρες σε μία ακόμη σύγκρουση.
Η καχυποψία της ελληνικής πλευράς ότι η Βουλγαρία προετοιμαζόταν για μια διμερή σύγκρουση επέδρασε αρνητικά στην εξέλιξη της κρίσης. Οταν οι Βούλγαροι στρατιώτες απώθησαν το στρατιωτικό τμήμα που προσπάθησε να ανασύρει το πτώμα του Ελληνα σκοπού, το Γενικό Επιτελείο Στρατού, ακολουθώντας εντολές του δικτάτορα Θεόδωρου Πάγκαλου, διέταξε την προέλαση του Γ΄ Σώματος Στρατού πέραν του Ρούπελ σε βουλγαρικό έδαφος, προκειμένου να αναγκάσει τις βουλγαρικές δυνάμεις, οι οποίες είχαν καταλάβει το Φυλάκιο 69, σε αναδίπλωση και υποχώρηση. Στην επιχείρηση συμμετείχαν περίπου 3.000 άνδρες, οι οποίοι προέλασαν συνολικά σε βάθος 8 και σε πλάτος 32 χιλιομέτρων εντός του βουλγαρικού εδάφους.
Το επεισόδιο έληξε στις 29 Οκτωβρίου με την αμοιβαία υποχώρηση. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν προκάλεσε το επεισόδιο, η διεθνής εικόνα της αμαυρώθηκε έπειτα από την εισβολή σε βουλγαρικό έδαφος. Επρόκειτο για μια κίνηση μη αποδεκτή από το διεθνές σύστημα που κυριαρχούσε στην Ευρώπη μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Συν τοις άλλοις, η Κοινωνία των Εθνών υποχρέωσε την Ελλάδα να καταβάλει υψηλή αποζημίωση στη Βουλγαρία.
Eπιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
