Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε αντιμέτωπο με μια βαθιά δημοσιονομική κρίση και μια αυξανόμενη πίεση να τερματίσει την αποικιακή του κυριαρχία. Το όραμα της «αυτοκρατορίας στην οποία δεν δύει ποτέ ο ήλιος» υποχώρησε μπροστά στο δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση και την εθνική ανεξαρτησία. Η διαδικασία αυτή, βέβαια, δεν υπήρξε γραμμική ούτε ομοιογενής. Στην Αφρική, η αποαποικιοποίηση πήρε τη μορφή μιας πολιτικής και κοινωνικής αναγέννησης, αλλά και ενός αγώνα επαναπροσδιορισμού της εξουσίας μεταξύ των παλαιών αποικιοκρατών και των νέων ελίτ.
Πριν από την αποικιοποίηση της ανατολικής Αφρικής στα τέλη του 19ου αιώνα, η περιοχή η οποία σήμερα αποτελεί την Ουγκάντα φιλοξενούσε μια σειρά από βασίλεια και ηγεμονίες, με πιο γνωστό το Βασίλειο της Μπουγκάντα. Η Μπουγκάντα αποτελούσε από τον 17ο αιώνα ένα καλά δομημένο κράτος, με ιεραρχική εξουσία, διοικητική οργάνωση και ισχυρή στρατιωτική παράδοση. Κύρια εθνογλωσσική ομάδα της περιοχής ήταν οι Μπαντού.
Η ευρωπαϊκή παρουσία στην Ουγκάντα ξεκινά ουσιαστικά τη δεκαετία του 1860, όταν κάποιοι Βρετανοί εξερευνητές έφτασαν στη λίμνη Βικτώρια αναζητώντας τις πηγές του Νείλου. Λίγα χρόνια αργότερα, Βρετανοί και καθολικοί Γάλλοι ιεραπόστολοι εγκαταστάθηκαν στην Μπουγκάντα, εισάγοντας τον χριστιανισμό και την ευρωπαϊκή εκπαίδευση. Με το πέρασμα των ετών, οι αποστολές των δύο αποικιακών δυνάμεων δημιούργησαν δίκτυα συμμαχιών με τις τοπικές ελίτ, έχοντας ως αποτέλεσμα των ξέσπασμα συγκρούσεων, οι οποίες αποδυνάμωσαν το Βασίλειο της Μπουγκάντα.
Οι ένοπλες συγκρούσεις στην Μπουγκάντα την περίοδο 1888-1892 άνοιξαν τον δρόμο για την παρέμβαση των Βρετανών. Το 1894 η Μπουγκάντα ανακηρύχθηκε βρετανικό προτεκτοράτο και στη συνέχεια πέρασε υπό τον έλεγχο της αποικιακής διοίκησης στο Λονδίνο. Σταδιακά οι Βρετανοί ενέταξαν υπό τον έλεγχό τους και τα υπόλοιπα βασίλεια της περιοχής, ασκώντας τη διοίκηση σχεδόν σε όλα τα εδάφη που σήμερα απαρτίζουν την Ουγκάντα. Η αποικιακή διοίκηση ανέπτυξε την καλλιέργεια βαμβακιού και καφέ, εγκαινίασε τη σιδηροδρομική σύνδεση από τη Μομπάσα έως τη λίμνη Βικτώρια και δημιούργησε ένα διοικητικό κέντρο στην Καμπάλα. Ωστόσο, η άνιση μεταχείριση των εθνοτικών ομάδων προκάλεσε εντάσεις ανάμεσα στα βόρεια και νότια τμήματα του προτεκτοράτου τους.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έκαναν δειλά δειλά την εμφάνισή τους τα πρώτα πολιτικά κόμματα και οργανώσεις στην Ουγκάντα θέτοντας στη βρετανική διοίκηση αιτήματα σχετικά με την αυτοδιοίκηση και τη συμμετοχή των Αφρικανών στη δημόσια διοίκηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ευρισκόμενο αντιμέτωπο με ένα πανευρωπαϊκό κύμα αποαποικιοποίησης και δεχόμενο πιέσεις από τον ΟΗΕ, άρχισε να προετοιμάζει από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 το καθεστώς αυτοδιοίκησης της Ουγκάντα.
H Ουγκάντα απέκτησε την ανεξαρτησία της στις 9 Οκτωβρίου 1962, με τη βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου Ελισάβετ Β΄ να τίθεται πολιτειακός άρχοντας του νέου κράτους. Τον Οκτώβριο του 1963, ωστόσο, η ηγεσία της Ουγκάντα κήρυξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία, επιλέγοντας να παραμείνει μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Τα πρώτα χρόνια μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας της, η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα στην Ουγκάντα δοκιμάστηκε από εσωτερικές έριδες και συγκρούσεις, πολλές από τις οποίες συνεχίζονται έως και σήμερα.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκη
