Η επίθεση των Ιαπώνων στη βάση του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης στις 7 Δεκεμβρίου 1941 κατέστρεψε μεγάλο μέρος του αμερικανικού στόλου του Ειρηνικού σκοτώνοντας περίπου 2.500 άνδρες. Την επομένη ο Αμερικανός πρόεδρος Ρούσβελτ εκφώνησε λόγο σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου των ΗΠΑ καλώντας τα μέλη του να εγκρίνουν την απόφασή του να κηρύξει τον πόλεμο στην Ιαπωνία. Το Κογκρέσο ενέκρινε το αίτημά του εντός μισής ώρας. Μερικές ημέρες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου, η Γερμανία και η Ιταλία κήρυξαν τον πόλεμο στις ΗΠΑ, οι οποίες ανταπέδωσαν την κήρυξη πολέμου αργότερα μέσα στην ίδια ημέρα.
Κατά τους πρώτους μήνες του 1942, η Ιαπωνία, εκμεταλλευόμενη την προσωρινή απουσία ισχυρών δυνάμεων των Αμερικανών και των Συμμάχων στον Ειρηνικό, επέκτεινε τη στρατιωτική της επιρροή στην περιοχή καταλαμβάνοντας τις Φιλιππίνες, τη Σιγκαπούρη, την Ταϊλάνδη και άλλα νησιά, πολλά εκ των οποίων βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των Βρετανών. Οι Ιάπωνες προσπάθησαν να διασφαλίσουν τις κτήσεις τους επεκτείνοντας την αμυντική τους περίμετρο σε τέτοιο βαθμό που απειλούσαν πλέον την κυριαρχία της Αυστραλίας, της Χαβάης ακόμα και των δυτικών ακτών των ΗΠΑ. Ωστόσο, τον Μάιο οι δυνάμεις τους απωθήθηκαν, αφού υπέστησαν δύο ήττες από το ναυτικό των Συμμάχων.
Επειτα από τις νίκες τους στις ναυμαχίες στη Θάλασσα των Κοραλλίων και στο Μίντγουεϊ, οι Σύμμαχοι αναθάρρησαν και αποφάσισαν να υιοθετήσουν πιο επιθετική στάση έναντι των Ιαπώνων στο μέτωπο του Ειρηνικού. Επέλεξαν να χτυπήσουν τις ιαπωνικές βάσεις στις Νήσους του Σολομώντα, οι οποίες αποτελούσαν τμήμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Συγκεκριμένα, οι Σύμμαχοι επιθυμούσαν να πλήξουν τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Ιαπώνων στο νησί Γκουανταλκανάλ, το μεγαλύτερο των Νήσων του Σολομώντα, καθότι εκεί είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν έναν μεγάλο αεροδιάδρομο, ο οποίος μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του θα πρόσφερε εξαιρετικές υπηρεσίες στους Ιάπωνες, δίνοντάς τους το αεροπορικό πλεονέκτημα στην ευρύτερη περιοχή. Η θέση των Νήσων του Σολομώντα στον χάρτη ήταν τέτοια (βορειοανατολικά της Αυστραλίας), ώστε η κατοχή τους αποτελούσε βασικό στόχο των Συμμάχων για την ευόδωση του αγώνα τους στον Ειρηνικό.
Η επίθεση των Αμερικανών εναντίον των Ιαπώνων ξεκίνησε στις 7 Αυγούστου 1942 με τη συμμετοχή μονάδων του Σώματος Πεζοναυτών υπό την ηγεσία του στρατηγού Αλεξάντερ Βάντεγκριφτ. Η απόβαση των αμερικανικών δυνάμεων πραγματοποιήθηκε σε τρία σημεία: στο Γκουανταλκανάλ, στο Τουλάγκι και στα νησάκια Γκαβούτου και Ταναμπόγκο. Οι Αμερικανοί έπιασαν εξαπίνης τους Ιάπωνες στο Γκουανταλκανάλ. Πανικόβλητοι οι Ιάπωνες εγκατέλειψαν την ημιτελή αεροπορική τους βάση και βρήκαν καταφύγιο στις δασώδεις εκτάσεις της νήσου. Παράλληλα, η αντίστασή τους στις υπόλοιπες τρεις νήσους κάμφθηκε εντός δύο ημερών.
Κατά τους επόμενους έξι μήνες, οι Ιάπωνες πραγματοποίησαν αρκετές επιθέσεις για την ανακατάληψη των καίριων σημείων της νήσου. Τα αμερικανικά στρατεύματα ενισχύονταν συνεχώς από τις συμμαχικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα να υπερισχύουν αριθμητικά στο Γκουανταλκανάλ. Τον Ιανουάριο του 1943, η ιαπωνική διοίκηση αποφάσισε να διατάξει την απόσυρση των δυνάμεών της από το Γκουανταλκανάλ. Η αποχώρηση των ιαπωνικών δυνάμεων, οι οποίες υπολογίζονται σε 10.500 άνδρες, από τη νήσο πραγματοποιήθηκε κατά τις νυχτερινές ώρες της 4ης και της 7ης Φεβρουαρίου 1943. Στις 9 Φεβρουαρίου οι Αμερικανοί κήρυξαν το τέλος της επιχείρησης κατάληψης του Γκουανταλκανάλ.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
