Η Ελλάδα απέκτησε την ανεξαρτησία της με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 22ας Ιανουαρίου/3ης Φεβρουαρίου 1830. Στα όρια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους περιλαμβάνονταν η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα πλην της Ακαρνανίας και τμήματος της Αιτωλίας, η Εύβοια, οι Σποράδες και οι Κυκλάδες νήσοι.
Δύο χρόνια αργότερα, όμως, τα σύνορα της Ελλάδας επαναπροσδιορίστηκαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (25 Απριλίου/7 Μαΐου 1832), η οποία αναγνώρισε ως βασιλέα της τον νεαρό πρίγκιπα της Βαυαρίας Οθωνα. Τα σύνορα της Ελλάδας εκτείνονταν πλέον έως τη νοητή γραμμή μεταξύ του Αμβρακικού και του Παγασητικού Κόλπου, περιλαμβάνοντας ολόκληρη την Αιτωλοακαρνανία.
Μετά την Επανάσταση του 1821 εκτός του ελληνικού κράτους έμειναν πολλές περιοχές, ο ελληνικός πληθυσμός των οποίων είχε κηρύξει τη χειραφέτησή του από την οθωμανική κυριαρχία. Ανάμεσα σε αυτές τις περιοχές ήταν και η Ικαρία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα η οθωμανική διοίκηση της νήσου παρέμεινε διεφθαρμένη, αναποτελεσματική και καταπιεστική, δημιουργώντας τεράστιο κύμα δυσαρέσκειας στους χριστιανούς κατοίκους της.
Το 1909 έφθασε στην Ικαρία ως επόπτης των ελληνικών σχολείων ο Κωνσταντίνος Μυριανθόπουλος, ο οποίος ήταν Κύπριος στην καταγωγή και ανιψιός του αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Β’. Ο Μυριανθόπουλος εστάλη στην Ικαρία σε συνεννόηση με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και συγκεκριμένα με τον Ιωνα Δραγούμη με αποστολή την οργάνωση του ελληνισμού της νήσου. Το 1911 κατηγορήθηκε από τις οθωμανικές αρχές για προπαγανδιστική δράση και απομακρύνθηκε από την Ικαρία.
Το 1911 η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθε σε έναν πόλεμο με την Ιταλία, τα στρατεύματα της οποίας κατέλαβαν τα γειτονικά με την Ικαρία Δωδεκάνησα. Διάχυτος ήταν ο φόβος της επέκτασης της ιταλικής κατοχής και στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Για αυτόν τον λόγο κρίθηκε αναγκαία από την πολιτική ηγεσία της Ελλάδας η επιστροφή του Μυριανθόπουλου στην Ικαρία την άνοιξη του 1912, προκειμένου να μυήσει τον ελληνικό πληθυσμό της στο σχέδιο για το ξέσπασμα μιας εξέγερσης. Η εξέγερση ξέσπασε στις 17 Ιουλίου 1912 (π.η.). Ευρισκόμενοι υπό τις εντολές του γιατρού Ιωάννη Μαλαχία και του ιερέα Κωνσταντίνου Κουλουλία οι κάτοικοι της Ικαρίας ανέλαβαν ένοπλη δράση συλλαμβάνοντας τους άνδρες της οθωμανικής φρουράς και καταλαμβάνοντας καίρια σημεία της νήσου.
Μετά την κήρυξη της επανάστασής τους, οι Ικαριώτες συγκρότησαν επαναστατική κυβέρνηση της Ελευθέρας Πολιτείας Ικαρίας. Πρόεδρός της ορίστηκε ο Μαλαχίας, ο οποίος ανέλαβε να διαχειριστεί διάφορα ζητήματα που ανέκυψαν, όπως ήταν η επιλογή της πρωτεύουσας της Πολιτείας. Στις 14 Αυγούστου 1912 (π.η.) προσχώρησαν στην Πολιτεία και οι Φούρνοι, η ιστορία των οποίων ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με την Ικαρία.
Ο βίος της Ελευθέρας Πολιτείας Ικαρίας τερματίστηκε με την απελευθέρωση των νήσων από τον ελληνικό στόλο στις 4 Νοεμβρίου 1912 (π.η.)
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
