Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι σχέσεις μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής πέρασαν από μια περίοδο κρίσης, οδηγώντας στο ξέσπασμα ενός νέου πολέμου. Μολονότι οι Βρετανοί αναγνώρισαν την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών το 1783, υπήρχαν πολλές υποθέσεις οι οποίες παρέμεναν εκκρεμείς τα επόμενα χρόνια στις διμερείς σχέσεις. Οντας μια τεράστια αυτοκρατορία, οι κτήσεις της οποίας έφταναν στα πέρατα του πλανήτη, το Ηνωμένο Βασίλειο όφειλε να προασπίζει ανά πάσα στιγμή τα συμφέροντά του, ακόμη και σε περιοχές τις οποίες εποφθαλμιούσαν οι ΗΠΑ.
Κύριες αιτίες για το ξέσπασμα του πολέμου το 1812 ήταν οι εξής. Αρχικά, οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν στον αποκλεισμό που εφάρμοσαν οι Βρετανοί απέναντι στη Γαλλία. Οι εμπορικές τους σχέσεις με τους Γάλλους ήταν πολύ σημαντικές για την αμερικανική οικονομία και τα μέτρα που έλαβαν οι Βρετανοί εμπόδιζαν την ανάπτυξή της. Τους Αμερικανούς δυσαρεστούσε, επίσης, η τακτική των Βρετανών να στρατολογούν ναύτες από αμερικανικά πλοία τα οποία καταλάμβαναν με την αιτιολογία ότι εκείνοι ήταν Βρετανοί λιποτάκτες.
Οι Αμερικανοί εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους για τη στήριξη που παρείχαν οι Βρετανοί στους ιθαγενείς πληθυσμούς της Βορείου Αμερικής στις συγκρούσεις τους με τα αμερικανικά στρατεύματα. Δεν ήταν μυστικό ότι οι ΗΠΑ επιθυμούσαν να επεκτείνουν την κυριαρχία τους προς τα βορειοδυτικά καταλαμβάνοντας περιοχές που ανήκαν στις φυλές των αυτοχθόνων της Αμερικής. Οι Βρετανοί, φοβούμενοι ότι η αμερικανική επεκτατική πολιτική θα έθετε ως στόχο την κατάληψη των κτήσεών τους στον Καναδά, ενίσχυσαν τους ιθαγενείς χρησιμοποιώντας τους στο σύστημα ασφάλειάς τους στην ήπειρο.
Ευρισκόμενος υπό την πίεση της κοινής γνώμης, την 1η Ιουνίου 1812 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζέιμς Μάντισον απέστειλε στο Κογκρέσο για να εγκρίνει την κήρυξη πολέμου προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ψηφοφορία δίχασε τα δύο σώματα του αμερικανικού νομοθετικού συστήματος. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων επικράτησε με σχετική άνεση η πρόταση του προέδρου για κήρυξη πολέμου (79 υπέρ και 49 κατά). Στη Γερουσία, όμως, η πρόταση υπερψηφίστηκε με μικρή διαφορά (19 υπέρ και 13 κατά). Κυρίως αντιτάχθηκαν στην κήρυξη πολέμου οι αντιπρόσωποι των βορειοανατολικών πολιτειών των ΗΠΑ, οι οποίοι είχαν και τις περισσότερες εμπορικές επαφές με το Ηνωμένο Βασίλειο. Στις 18 Ιουνίου 1812 ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε την κήρυξη πολέμου εναντίον των Βρετανών, γεγονός που σηματοδοτούσε την έναρξη των επιχειρήσεων.
Τα κύρια μέτωπα του πολέμου ήταν τρία: η μεθόριος ΗΠΑ-Καναδά, οι Μεγάλες Λίμνες στο εσωτερικό της Βορείου Αμερικής και ο Ατλαντικός Ωκεανός. Ενώ οι Αμερικανοί απέτυχαν να κυριαρχήσουν στη θάλασσα, κατάφεραν να επικρατήσουν στο μέτωπο των Μεγάλων Λιμνών. Οταν, όμως, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στην Ευρώπη οι Βρετανοί διέθεσαν περισσότερους πόρους στον πόλεμο της Αμερικής, η πλάστιγγα έγειρε υπέρ τους. Οι Βρετανοί πραγματοποίησαν επίθεση εναντίον της αμερικανικής πρωτεύουσας Ουάσιγκτον, την οποία και κατέλαβαν. Πυρπόλησαν πολλά κυβερνητικά κτίρια, ανάμεσά τους τον Λευκό Οίκο και το Καπιτώλιο.
Αναγνωρίζοντας ότι η συνέχιση του πολέμου θα ήταν δυσβάστακτη, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συνεννόηση για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης. Ο πόλεμος τερματίστηκε με τη Συνθήκη της Γάνδης η οποία υπογράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1814 και επικυρώθηκε από το αμερικανικό Κογκρέσο τον Φεβρουάριο του 1815. Η συνθήκη επέβαλε την επιστροφή στο προπολεμικό καθεστώς, χωρίς να αναγνωρίζει αλλαγή συνόρων στην αμερικανική ήπειρο.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
