Λος Αντζελες 1984. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Καρλ Λιούις, της Εκατερίνα Σάμπο, του πρώτου μαραθωνίου γυναικών, αλλά και του μποϊκοτάζ χωρών του ανατολικού μπλοκ (πλην της Ρουμανίας) και άλλων. Μια διοργάνωση που, τότε, είχε χάσει την αίγλη της διότι τα ιδανικά που πρεσβεύει, η ειρήνη και η ενότητα, βάλλονταν πανταχόθεν. Η Πόλη των Αγγέλων, όμως, «δάνεισε» τη λάμψη της στον παραπαίοντα θεσμό και, χάρη σε καινοτόμες συμφωνίες με χορηγούς, μετατράπηκε σε εφαλτήριο και οδήγησε τη μεγαλύτερη αθλητική γιορτή στη νέα εποχή.
Τα μέλη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής που συνεδρίασαν στην Αθήνα στις 18 Μαΐου 1978 (80ή σύνοδος) προκειμένου να επιλέξουν την οικοδέσποινα πόλη των Αγώνων του 1984 δεν αντιμετώπισαν κανένα δίλημμα σε ό,τι αφορούσε την επιλογή. Η μοναδική πόλη που είχε θέσει υποψηφιότητα ήταν το Λος Αντζελες, καθώς η Τεχεράνη είχε αποχωρήσει εξαιτίας της Ισλαμικής Επανάστασης και καμία άλλη χώρα δεν ήθελε να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς.
Στο Ολυμπιακό Χωριό εφαρμόστηκαν νέοι κανόνες συνύπαρξης.
Για πρώτη φορά οι αθλητές και οι αθλήτριες έμειναν μαζί.
«Ντεμπούτο» σε Ολυμπιακούς έκαναν η συγχρονισμένη κολύμβηση, η ρυθμική γυμναστική και το wind surf.
Το κόστος της διοργάνωσης ήταν απαγορευτικό και οι μνήμες από την τρομοκρατική επίθεση στο Μόναχο νωπές. Το ολυμπιακό κίνημα εθεωρείτο ετοιμοθάνατο, αλλά η Πόλη των Αγγέλων, παρά το μποϊκοτάζ, του έδωσε το… φιλί της ζωής και μετέτρεψε τους Ολυμπιακούς σε ένα ελκυστικό εμπορικό προϊόν.
Η ανταπόδοση του μποϊκοτάζ
Οι δυτικές χώρες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων αρνήθηκαν να στείλουν τους αθλητές και τις αθλήτριές τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 στη Μόσχα, εξαιτίας της εισβολής του σοβιετικού στρατού στο Αφγανιστάν. Τέσσερα χρόνια μετά έφτασε η σειρά για… ανταπόδοση. Οι σύμμαχοι του ανατολικού μπλοκ (με εξαίρεση τη Ρουμανία, της οποίας οι διοργανωτές πλήρωσαν τα έξοδα) ισχυρίστηκαν ότι οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την ασφάλεια των αθλητών τους, κατήγγειλαν τους διοργανωτές για εμπορευματοποίηση του θεσμού και οι αποστολές τους δεν πέρασαν τον Ατλαντικό.
Την πολιτική της Μόσχας αψήφησαν, επίσης, η Κίνα και η Γιουγκοσλαβία. Οι χώρες που δεν συμμετείχαν διοργάνωσαν τους Αγώνες Φιλίας, οι οποίοι διεξήχθησαν σε εννέα κράτη. Η μη συμμετοχή όμως στην κορυφαία αθλητική γιορτή του πλανήτη πίκρανε σπουδαίους αθλητές της τότε ΕΣΣΔ.
«Είναι κρίμα, Ερλ, που δεν θα μπορέσουμε να αναμετρηθούμε. Ισως ο συναγωνισμός να μπορούσε να ωθήσει έναν εκ των δύο να υπερβεί το φράγμα των έξι μέτρων. Ηρθαν όμως έτσι τα πράγματα και η χώρα μου δεν θα συμμετάσχει. Καταλαβαίνεις τη θλίψη μου, αλλά δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά», ανέφερε ο επικοντιστής Σεργκέι Μπούμπκα σε γράμμα που έστειλε στον Αμερικανό συναθλητή και αντίπαλό του Ερλ Μπελ.
Το ολυμπιακό κίνημα εθεωρείτο ετοιμοθάνατο, αλλά η Πόλη των Αγγέλων, παρά το μποϊκοτάζ χωρών του ανατολικού μπλοκ και όχι μόνον, του έδωσε το φιλί της ζωής και μετέτρεψε τους Αγώνες σε ελκυστικό εμπορικό προϊόν.
Επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 1986 ήταν ο Πίτερ Ούμπεροθ. Ο Αμερικανός επιχειρηματίας εισήγαγε τη χορηγία και η 23η διοργάνωση έγινε η πρώτη που χρηματοδοτήθηκε ιδιωτικά. Το πλεόνασμα άγγιξε τα 250.000.000 δολάρια και οι Αγώνες αποτέλεσαν πρότυπο για τους επόμενους. Ο Ούμπεροθ γεννήθηκε την ημέρα που πέθανε ο Πιερ ντε Κουμπερτέν, κάτι που από πολλούς θεωρήθηκε… καρμικό.
Το λογότυπο των Αγώνων αποτελείτο από τρία αστέρια με τα χρώματα της σημαίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και μασκότ ήταν ο «Σαμ ο αετός», που είχε σχεδιαστεί από τον Ρόμπερτ Μουρ και τα στούντιο της Ντίσνεϊ. Η ολυμπιακή δάδα είχε χαραγμένες τις λέξεις «Games of the XXIII Olympiad Los Angeles 1984» (Αγώνες της 23ης Ολυμπιάδας, Λος Αντζελες) και «Citius, Altius, Fortius» (πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά).
Τελετή έναρξης με…άρωμα Χόλιγουντ
Η τελετή έναρξης πραγματοποιήθηκε στο Los Angeles Memorial Coliseum στις 28 Ιουλίου και έφερε τον τίτλο «Music of America». Ο «χρυσός» ολυμπιονίκης της Ρώμης στο δέκαθλο Ράφερ Λιούις Τζόνσον έγινε ο πρώτος μαύρος αθλητής που άναψε τον Ολυμπιακό Βωμό ως τελευταίος λαμπαδηδρόμος. Ο συνθέτης του βασικού θέματος της διοργάνωσης ήταν ο πολυβραβευμένος Τζον Γουίλιαμς και το «Olympic Fanfare» θεωρείται ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κομμάτια Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Βραζιλιάνος Σέρτζιο Μέντες έγραψε το «Olympia» και η Ετα Τζέιμς ερμήνευσε το «When the Saints Go Marching In», σε μια τελετή με εντυπωσιακό καλλιτεχνικό θέαμα η οποία είχε στόχο να αναδείξει τον πολιτισμό των ΗΠΑ.
Η παρέλαση των 140 αποστολών άνοιξε με την ελληνική ομάδα. Σημαιοφόρος ήταν ο «χρυσός» ολυμπιονίκης Στέλιος Μυγιάκης. Πρόκειται για την πρώτη διοργάνωση όπου παρουσιάστηκε καλλιτεχνικό πρόγραμμα, κάτι που από τότε παρουσιάζεται σε όλες τις τελετές έναρξης της κορυφαίας αθλητικής γιορτής.
Οι Ολυμπιακοί του Λος Αντζελες πρόσθεσαν και αυτοί τα δικά τους… κομμάτια στο παζλ των καινοτομιών των ολυμπιακών διοργανώσεων. Στο Ολυμπιακό Χωριό εφαρμόστηκαν νέοι κανόνες συνύπαρξης. Για πρώτη φορά οι αθλητές και οι αθλήτριες έμειναν όλοι μαζί, αντί να χωρίζονται ανά φύλο. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας επέστρεψε στους Ολυμπιακούς ύστερα από το 1952. «Ντεμπούτο» σε Ολυμπιακούς έκαναν η συγχρονισμένη κολύμβηση, η ρυθμική γυμναστική και το wind surf.
Η γέννηση δύο «αστεριών» και ενός «πρίγκιπα»
τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες «ανέτειλε», σε ολυμπιακό επίπεδο, το «αστέρι» του Καρλ Λιούις. Ο Αμερικανός κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια (100 μ., 200 μ., 4χ100 μ. και σκυταλοδρομία) και ισοφάρισε το ρεκόρ του Τζέσε Οουενς. Ο Εντουιν Μόουζες, μετά το χρυσό του 1976, πρόσθεσε ακόμη ένα στην τροπαιοθήκη του στα 400 μ. μετ’ εμποδίων.
Ο Αμερικανός είχε επιλεγεί στην τελετή έναρξης να απαγγείλει τον Ολυμπιακό όρκο, αλλά από το άγχος του ξέχασε τα λόγια. Οταν όμως βρέθηκε στα κουλουάρ έκανε αυτό που ήξερε καλά και ανέβηκε για δεύτερη φορά στην πρώτη θέση του βάθρου. Η Αμερικανίδα Μέρι Λου Ρέτον έγινε η πρώτη αθλήτρια εκτός Ανατολικής Ευρώπης που κατέκτησε χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο σύνθετο ατομικό της ενόργανης, αλλά θριαμβεύτρια ήταν η Εκατερίνα Σάμπο με τέσσερα χρυσά και ένα ασημένιο. Συνολικά οι αθλητές και οι αθλήτριες των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής κατέκτησαν 83 χρυσά μετάλλια.
Στην 23η ολυμπιακή διοργάνωση αγωνίστηκαν πολλοί καταξιωμένοι αθλητές, ενώ οι Αγώνες αποτέλεσαν το… εφαλτήριο μιας λαμπρής καριέρας για πολλούς νέους. Η Ναουάλ ελ Μουταουακίλ έγινε η πρώτη μουσουλμάνα ολυμπιονίκης στα 400 μ. με εμπόδια και η Αμερικανίδα Τζόαν Μπενουά η πρώτη ολυμπιονίκης μαραθωνοδρόμος. Ο Βρετανός Σεμπάστιαν Κόου κατέκτησε το δεύτερο χρυσό μετάλλιό του στα 1.500 μ. και το δεύτερο ασημένιο στα 800 μ. και ο συμπατριώτης του Ντέιλι Τόμσον το δεύτερο συνεχόμενο χρυσό στο δέκαθλο. Στην Πόλη των Αγγέλων έλαμψε για πρώτη φορά και το «αστέρι» του Στιβ Ρεντγκρέιβ. Ο κωπηλάτης κατέκτησε το πρώτο από τα συνολικά έξι ολυμπιακά μετάλλια (πέντε χρυσά και ένα χάλκινο).
Εξι μετάλλια και έναν… πριγκιπικό τίτλο συνέλεξε ο Λι Νινγκ, αθλητής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Ο Κινέζος αθλητής της ενόργανης γυμναστικής θριάμβευσε στις ασκήσεις εδάφους, στον πλάγιο ίππο και στους κρίκους, ήρθε δεύτερος στο ομαδικό και το άλμα και τρίτος στο σύνθετο ατομικό. Οι διακρίσεις τού έδωσαν το προσωνύμιο «Πρίγκιπας της γυμναστικής».
Ο ∆ημήτρης Θανόπουλος κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 82 κ. της ελληνορωμαϊκής πάλης. Κοντά στο μετάλλιο έφτασαν ο Γιάννης Τσιντσάρης (4ος στα +110 κ. της άρσης βαρών) και ο Γιώργος Στεφανόπουλος (5ος στα 91 κ. της πυγμαχίας).
Στο βάθρο η ελληνική πάλη
Η πάλη σήκωσε ψηλά την ελληνική σημαία και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες. Ο Δημήτρης Θανόπουλος κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στην κατηγορία των 82 κ. της ελληνορωμαϊκής πάλης. Στον ημιτελικό των 57 κ. ο Μπάμπης Χολίδης ηττήθηκε από την κούραση και όχι από τον Μασάκι Ετο. Ο Ιάπωνας είχε προκριθεί χωρίς αγώνα, ενώ ο Ελληνας για να πάρει το εισιτήριο για τους «4» κατέβαλε υπεράνθρωπη προσπάθεια απέναντι στον Σουηδό Λιούνγκμπεκ.
Στον ημιτελικό προηγήθηκε με 6-0 αλλά η κούραση δεν τον άφησε να ολοκληρώσει όπως θα ήθελε την αναμέτρηση και ο Μασάκι Ετο ισοφάρισε και προκρίθηκε στον τελικό. Ο Χολίδης αγωνίστηκε στον μικρό τελικό, επικράτησε του Ρουμάνου Νικολάε Ζαμφίρ και ανέβηκε στην 3η θέση του βάθρου.
Κοντά στο μετάλλιο έφτασαν ο Γιάννης Τσιντσάρης (4ος στα +110 κ. της άρσης βαρών) και ο Γιώργος Στεφανόπουλος (5ος στα 91 κ. της πυγμαχίας). Στα αρνητικά της ελληνικής αποστολής ήταν οι αποκλεισμοί λόγω χρήσης απαγορευμένων ουσιών της αθλήτριας του ακοντισμού Αννας Βερούλη και του αρσιβαρίστα Σεραφείμ Γραμματικόπουλου.
Επιμέλεια: Ευάνθης Χατζηβασιλείου
_______________________________________________________________________
Κεντρική Φωτό: 28.7.1984. Η τελετή έναρξης στο Los Angeles Memorial Coliseum. Πρόκειται για την πρώτη διοργάνωση όπου παρουσιάστηκε καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Ο «χρυσός» ολυμπιονίκης της Ρώμης στο δέκαθλο Ράφερ Λιούις Τζόνσον έγινε ο πρώτος μαύρος αθλητής που άναψε τον Ολυμπιακό Βωμό. [ASSOCIATED PRESS]
