Για τους περισσότερους ανθρώπους, η πανδημία του κορωνοϊού τελείωσε πριν από χρόνια. Οχι όμως για την αγορά γραφείων και όσους επενδύουν σε αυτήν. Η τηλεργασία προκάλεσε ύφεση σε αυτό το κομμάτι της αγοράς του αμερικανικού real estate που διήρκεσε πολύ περισσότερο από τα lockdowns και τις μάσκες.
Από το 2022, οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων έπληξαν ακόμη περισσότερο την αγορά, καθιστώντας πολύ ακριβότερη την αναχρηματοδότηση των δανείων. Με την επιδείνωση της πιστωτικής ποιότητας, ειδικά οι μικρότερες τράπεζες που είχαν χορηγήσει δάνεια για την αγορά γραφείων, δέχθηκαν εντονότατες πιέσεις.
Σήμερα, η εικόνα της αγοράς παραμένει άσχημη. Το ποσοστό των κενών γραφείων ήταν στα τέλη Ιουνίου στα επίπεδα-ρεκόρ του 20%, σχεδόν διπλάσιο από ό,τι στα τέλη του 2019. Σε πραγματικούς όρους, οι τιμές των χώρων γραφείου έχουν μειωθεί στο μισό από το 2021. Ενα τετραγωνικό μέτρο γραφείου είναι τώρα τόσο φθηνό όσο ήταν το 2010, μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση.
Περίπου το 8% των τιτλοποιήσεων δανείων για χώρους γραφείων βρίσκεται σε καθυστέρηση ή σε διαδικασία κατάσχεσης. Είναι το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ. Η αγορά γραφείων, σύμφωνα με τον Economist, ενδεχομένως να πιάνει «πάτο», καθώς μια εύθραυστη και αργή ανάκαμψη φαίνεται να λαμβάνει χώρα.
Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών ακινήτων CoStar, αυτό το τρίμηνο είναι το πρώτο από την έναρξη της πανδημίας που οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες εμπορικών ακινήτων των ΗΠΑ –CBRE, Colliers, Cushman & Wakefield, JLL και Newmark– αναβάθμισαν ταυτόχρονα τις προβλέψεις για τα κέρδη τους. Οι τιμές των μετοχών τους έχουν σημειώνουν άνοδο από 23% έως 45% από τις αρχές του έτους και κάποιες από αυτές έχουν φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ.
Ενας από τους λόγους είναι η μείωση της προσφοράς. Φέτος θα κατασκευαστούν μόνο 1,2 εκατ. τετραγωνικά μέτρα χώρων γραφείων, από περίπου 4,6 εκατ. τ.μ. που κατασκευάζονταν ετησίως μεταξύ 2018 και 2021.
Την ίδια στιγμή, γραφεία κατεδαφίζονται και μετατρέπονται σε κατοικίες, με αποτέλεσμα οι συνολικοί χώροι γραφείων στις ΗΠΑ να συρρικνωθούν για πρώτη φορά εδώ και τουλάχιστον 25 χρόνια, σύμφωνα με την CBRE.
Σε ό,τι αφορά δε τις τιμές των γραφείων, η ανάκαμψη πιθανότατα θα παραμείνει αργή. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Αμερικανοί πέρασαν το 27% των εργάσιμων ημερών τους στο σπίτι τον Ιούλιο, ποσοστό που παρέμεινε αρκετά σταθερό τον τελευταίο χρόνο. Η ζήτηση για νέους χώρους γραφείων είναι περιορισμένη και η μετατροπή των αχρησιμοποίητων γραφείων σε κατοικίες θα μειώσει την υπερπροσφορά με αργούς ρυθμούς.
