Μια «βόμβα» μεγέθους σχεδόν 2 τρισ. ευρώ αναμένεται να αναταράξει τις ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων, οι οποίες έχουν ήδη βιώσει ουκ ολίγα ταραχώδη γεγονότα φέτος, από τις ανατροπές με τους δασμούς, τις ανησυχίες για τα δημοσιονομικά πολλών χωρών στην Ευρωζώνη και τώρα τη νέα πολιτική κρίση στη Γαλλία. Ο λόγος για τη μακροχρόνια προγραμματισμένη μεταρρύθμιση του ολλανδικού συνταξιοδοτικού συστήματος, το μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία μειώνει την εξάρτηση των συνταξιοδοτικών ταμείων από μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα και έχει ήδη ωθήσει προς τα πάνω τις αποδόσεις των πολύ μακροπρόθεσμων ομολόγων.
Αλλαγές λόγω γήρανσης
Η μεταρρύθμιση αυτή η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις αρχές του 2028, έχει στόχο να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού και των μεταβαλλόμενων συνθηκών στην αγορά εργασίας. Σηματοδοτεί τη μετάβαση από το μοντέλο καθορισμένων παροχών, όπου οι συνταξιοδοτικές παροχές είναι εγγυημένες, στο μοντέλο καθορισμένων εισφορών, στο οποίο ο ασφαλισμένος φέρει τον επενδυτικό κίνδυνο.
Συνεπώς, τα συνταξιοδοτικά ταμεία της Ολλανδίας, τα οποία έχουν συνολικά περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 1,9 τρισ. ευρώ, καθώς εγκαταλείπουν τις εγγυημένες παροχές, δεν έχουν πλέον ανάγκη να κατέχουν πολύ μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα (30 ετών και πλέον) για να καλύψουν τις μελλοντικές υποχρεώσεις τους. Αντιθέτως, στρέφονται προς επενδύσεις με υψηλότερες αποδόσεις, όπως οι μετοχές και το εταιρικό χρέος, σύμφωνα με το Bloomberg.
Ενώ η Ολλανδία αντιπροσωπεύει μόλις το 7% της οικονομίας της Ευρωζώνης, το συνταξιοδοτικό της σύστημα αποτελεί έναν τεράστιο παράγοντα στην αγορά της περιοχής. Κατέχει περισσότερο από το ήμισυ όλων των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων της Ε.Ε., σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Συγκεκριμένα, τα ευρωπαϊκά ομόλογα που κατέχει ανέρχονται συνολικά σε σχεδόν 300 δισ. ευρώ.
Σήμερα κατέχουν κρατικά ομόλογα, κυρίως γερμανικά, γαλλικά και ολλανδικά, ύψους σχεδόν 300 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το πλαίσιο οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των Black Rock και Aviva Investors, συνιστούν προσοχή όσον αφορά τα ευρωπαϊκά μακροπρόθεσμα ομόλογα και προτιμούν τα ομόλογα βραχυπρόθεσμης διάρκειας. Για άλλους, συμπεριλαμβανομένης της JPMorgan Asset Management, αυτή η εξέλιξη συμβάλλει στο να φαίνονται τα αμερικανικά ομόλογα πιο ελκυστικά από τα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα.
Τις τελευταίες εβδομάδες η μεταβλητότητα στις αγορές 30ετών συμβολαίων ανταλλαγής σε ευρώ (euro swaps) έχει αυξηθεί σημαντικά, κάτι που οι αναλυτές της ING λένε ότι οφείλεται εν μέρει σ’ αυτή τη στροφή των ολλανδικών funds. Η αλλαγή επηρεάζει και το κόστος χρηματοδότησης σε ευρώ. Αυτές οι διακυμάνσεις πηγάζουν από αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο τα ολλανδικά συνταξιοδοτικά ταμεία προστατεύουν τα χαρτοφυλάκιά τους από τις διακυμάνσεις των επιτοκίων. Μέχρι τώρα βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε μακροπρόθεσμα swaps για να διασφαλίσουν ότι έχουν αρκετά μετρητά για να πληρώσουν τους συνταξιούχους στο μέλλον, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί με το κόστος δανεισμού.
Με τη μετάβαση στο νέο μοντέλο οι νεότεροι εργαζόμενοι θα επενδύουν περισσότερο σε πιο επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, όπως οι μετοχές, με λιγότερη ανάγκη για αυτά τα μακροπρόθεσμα αντισταθμιστικά μέτρα. Οι αποταμιεύσεις των μεγαλυτέρων σε ηλικία θα επικεντρωθούν σε ασφαλέστερους τίτλους, όπως τα ομόλογα, αλλά τα αντίστοιχα αντισταθμιστικά μέτρα θα μειωθούν επίσης.
Περίπου 36 funds έχει προγραμματιστεί να μεταβούν στο νέο σύστημα την 1η Ιανουαρίου 2026, με τα υπόλοιπα να ακολουθούν σε δόσεις κάθε έξι μήνες μέχρι τον Ιανουάριο του 2028, σύμφωνα με το Bloomberg. Με το πρώτο μεγάλο κύμα να επιδιώκει να χαλαρώσει μαζικά τις αντισταθμίσεις του, σε μια εποχή που η ρευστότητα είναι συνήθως χαμηλή, οι επενδυτικές τράπεζες και οι brokers ενδέχεται να δυσκολευτούν να «ταιριάξουν» πωλητές και αγοραστές, προκαλώντας έτσι τεράστια αναταραχή στο σύστημα.
Η ABN Amro εκτιμά ότι τα μεγαλύτερα ανοίγματα του ολλανδικού συνταξιοδοτικού τομέα εντοπίζονται στο γερμανικό, γαλλικό και ολλανδικό χρέος και η πτώση της ζήτησης μπορεί να ασκήσει πίεση στις κυβερνήσεις να στραφούν σε εκδόσεις βραχύτερης διάρκειας.
