Ο ΦΠΑ και ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων συνεχίζουν να αποτελούν τις δύο «μεγάλες πληγές» της εφορίας, καθώς από αυτούς προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των απλήρωτων φορολογικών υποχρεώσεων. Πρόκειται για τους βασικούς πυλώνες χρηματοδότησης του προϋπολογισμού, γεγονός που καθιστά κάθε καθυστέρηση ιδιαίτερα επιβαρυντική. Ταυτόχρονα όμως αποτελούν και τις μεγαλύτερες πηγές νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τα στοιχεία των τελευταίων μηνών αποκαλύπτουν ότι εκεί εντοπίζονται οι μεγαλύτερες «διαρροές» της εφορίας, παρά τις προσπάθειες ενίσχυσης της φορολογικής συμμόρφωσης. Από την αρχή του έτους έως και τον Οκτώβριο τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη που δημιουργήθηκαν οφείλονται πρωτίστως σ’ αυτές τις δύο κατηγορίες φόρων. Αντιθέτως, ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων αλλά και ο ΕΝΦΙΑ φαίνεται ότι συμβάλλουν σαφώς λιγότερο στην αύξηση του δημόσιου ληξιπρόθεσμου… χαρτοφυλακίου.
Δεν έχει αποδοθεί ΦΠΑ ο οποίος έχει εισπραχθεί, ύψους 3,3 δισ., που λειτουργεί ως κεφάλαιο κίνησης επιχειρήσεων και επαγγελματιών.
Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο η ΑΑΔΕ προχώρησε από πέρυσι στην εφαρμογή της μηνιαίας (και όχι πλέον τριμηνιαίας) υποχρεωτικής πληρωμής ΦΠΑ για τις καινούργιες μικρές επιχειρήσεις. Και αυτό, καθώς πολλές εποχικές επιχειρήσεις εμφανίζονται στην αγορά την άνοιξη και «εξαφανίζονται» το φθινόπωρο, αφήνοντας πίσω τους ανεξόφλητες υποχρεώσεις. Παράλληλα, αρκετές επιχειρήσεις που εισέπρατταν τον ΦΠΑ σε τριμηνιαία βάση, τον μετέτρεπαν ουσιαστικά σε κεφάλαιο κίνησης. Ετσι, όταν ερχόταν η ώρα της πληρωμής, έβρισκαν τα ταμεία τους άδεια, με αποτέλεσμα να οδηγούνται αναγκαστικά σε ρυθμίσεις οφειλών. Η εικόνα των εισπράξεων για το δεκάμηνο 2025 είναι ενδεικτική:
• Το 81,58% του ΦΠΑ που βεβαιώθηκε καταβλήθηκε εμπρόθεσμα, αφήνοντας όμως πίσω ένα σημαντικό ποσό, περίπου 3,3 δισ. ευρώ, να προστεθεί στα ληξιπρόθεσμα χρέη. Συγκεκριμένα, από τα 17,64 δισ. ευρώ που βεβαιώθηκαν πληρώθηκαν στην ώρα τους τα 14,39 δισ. ευρώ.
• Στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων η εικόνα είναι πιο επιβαρυμένη. Παρά το γεγονός ότι το 74% εξοφλήθηκε εμπρόθεσμα, περίπου 1,1 δισ. ευρώ προστέθηκε στα ληξιπρόθεσμα, αν και ένα μέρος αυτών των οφειλών παραδοσιακά εντάσσεται κάθε χρόνο σε ρυθμίσεις δόσεων από τους φορολογουμένους.
• Καλύτερη φαίνεται η συμμόρφωση στον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, όπου το 89,26% των οφειλών εξοφλήθηκε εμπρόθεσμα, αφήνοντας περίπου 700 εκατ. ευρώ να διολισθήσουν στις ληξιπρόθεσμες κατηγορίες, ποσά που σε κάποιο βαθμό έχουν ήδη ρυθμιστεί.
Στον ΕΝΦΙΑ, το 78,73% των φορολογουμένων πλήρωσε εμπρόθεσμα, με περίπου 400 εκατ. ευρώ να παραμένουν είτε απλήρωτα είτε ενταγμένα σε ρυθμίσεις. Συνολικά, το 82,02% των φόρων που βεβαιώνονται στην Ελλάδα πληρώνονται στην ώρα τους. Ωστόσο, το υπόλοιπο ποσοστό, όσο κι αν μοιάζει μικρό, δημιουργεί «μαύρη τρύπα» δισεκατομμυρίων στα δημόσια έσοδα, αναγκάζοντας την ΑΑΔΕ να αναζητεί συνεχώς πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρακολούθησης και είσπραξης των οφειλών.
Το πραγματικό χρέος στην εφορία ανέρχεται σήμερα στο ποσό των 112,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 27,3 θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης. Ως εκ τούτου, το πραγματικό χρέος ανέρχεται σε 85,1 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο ποσοστό (48%) προέρχεται από τον ΦΠΑ, καθώς τα χρέη αγγίζουν τα 25 δισ. ευρώ και ακολουθεί ο φόρος εισοδήματος με απλήρωτους φόρου 22 δισ. ευρώ, ενώ οι οφειλές από τους φόρους στην περιουσία ανέρχονται σε περίπου 3 δισ.
Οπως αποκάλυψε την Κυριακή (7.12.2025) η «Κ», το οικονομικό επιτελείο και η ΑΑΔΕ εξετάζουν τη δημιουργία νέας ρύθμισης οφειλών. Κάθε φορολογούμενος θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ανάλογα με το εισόδημά του, την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων, αλλά και τις προσωπικές του οικονομικές συνθήκες. Μια πραγματικά κομμένη και ραμμένη λύση στα μέτρα του οφειλέτη. Αντιστοίχως, ένας οφειλέτης με υψηλότερο εισόδημα ή περιουσία θα εντάσσεται σε ένα πιο «σφιχτό» πλάνο. Το νέο σύστημα θα είναι ψηφιακό, με αυτοματοποιημένες αξιολογήσεις, αλλά και δυνατότητα ανθρώπινης παρέμβασης για πολύπλοκες περιπτώσεις.
Με τη νέα ρύθμιση εκτιμάται ότι θα δοθεί ρεαλιστική λύση σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους (αλλά και οφειλέτες ταμείων) που σήμερα αδυνατούν να ενταχθούν σε υπάρχοντα σχέδια και θα μειωθεί η αδικία προς όσους είναι συνεπείς. Ετσι λοιπόν, χιλιάδες φορολογούμενοι που αναγκάζονται να χάσουν τη ρύθμιση θα μπορούν επιτέλους να δουν μια πραγματική λύση, όχι μια τυποποιημένη συνταγή, αλλά ένα σχέδιο που σέβεται την οικονομική τους πραγματικότητα.
