Αναλυτικές οδηγίες για τις περιπτώσεις απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων κατά την απόκτηση πρώτης κατοικίας έχει εκδώσει η φορολογική διοίκηση, απευθυνόμενη τόσο στους φορολογουμένους όσο και στους υπαλλήλους των ΔΟΥ. Οι οδηγίες ξεφεύγουν από τις συνηθισμένες γενικόλογες αναφορές, καθώς μέσω σύνθετων ερωτήσεων και απαντήσεων αποσαφηνίζονται ειδικές περιπτώσεις, όπως αυτές που αφορούν ανηλίκους δικαιούχους, ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, συνιδιοκτησίες, οικόπεδα, πλειστηριασμούς, καθώς και τη φορολογική μεταχείριση βοηθητικών χώρων και αποθηκών. Ειδικότερα:
– Χορηγείται απαλλαγή πρώτης κατοικίας σε περίπτωση κτήσης ακινήτου με πλειστηριασμό;
Ναι, έστω κι αν ο υπερθεματιστής είναι σύζυγος ή συγγενής πρώτου βαθμού προς τον οφειλέτη που γίνεται ο πλειστηριασμός.
– Ανήλικος δικαιούται απαλλαγής πρώτης κατοικίας;
Οχι. Κατ’ εξαίρεση, την απαλλαγή του άγαμου δικαιούνται και τα ανήλικα τέκνα, τα οποία στερούνται και τους δύο γονείς τους και τελούν υπό επιτροπεία ή υπό την επιμέλεια τρίτου προσώπου, που ορίστηκε με δικαστική απόφαση, είτε αγοράζουν ακίνητο εξ αδιαιρέτου είτε αγοράζουν αυτοτελώς χωριστό ακίνητο το καθένα.
– Η μεταβίβαση εξ αδιαιρέτου μεριδίου πρώτης κατοικίας από τον ένα σύζυγο προς τον εξ αδιαιρέτου συγκύριο άλλο σύζυγο πριν από την πάροδο της πενταετίας από τη μεταβίβαση, αίρει τη χορηγηθείσα απαλλαγή;
Οχι, στην περίπτωση κατά την οποία το ακίνητο είχε αγορασθεί από κοινού υπό την προϋπόθεση ότι τελείται διαρκούντος του γάμου των δύο συζύγων, αφού και μετά τη μεταβίβαση εξακολουθεί να εκπληρώνεται ο σκοπός του νόμου, δηλαδή η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της οικογένειας.
Η ΑΑΔΕ δίνει σαφείς οδηγίες τόσο σε φορολογουμένους όσο και στους υπαλλήλους των ΔΟΥ.
– Σε περίπτωση αγοράς ακινήτου για το οποίο δεν έχει συνταχθεί πράξη σύστασης οριζοντίου ή καθέτου ιδιοκτησίας και στο οποίο υφίστανται αυτοτελείς και ανεξάρτητες ιδιοκτησίες, μπορεί ο αγοραστής να τύχει απαλλαγής α΄ κατοικίας και μέχρι ποιου ύψους;
Στην περίπτωση αυτή χορηγείται απαλλαγή στο σύνολο του ακινήτου.
– Κατά την αγορά α΄ κατοικίας μπορεί να τύχει απαλλαγής και το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης κοινοχρήστου χώρου, πλην των περιπτώσεων αποθηκευτικού χώρου και θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου;
Οχι, στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης. Απαλλαγή χορηγείται μόνο για χώρους κύριας χρήσης και για μία αποθήκη και μία θέση στάθμευσης που αποκτώνται με την ίδια συμβολαιογραφική πράξη.
– Εάν σε αγορά α΄ κατοικίας συμπεριλαμβάνεται και αποθήκη, η οποία βρίσκεται σε όροφο ή σε δώμα και ως εκ τούτου δεν χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της αξίας της το έντυπο του αντικειμενικού προσδιορισμού για τον προσδιορισμό αξίας αποθήκης αλλά διαφορετικά έντυπα, χορηγείται απαλλαγή α΄ κατοικίας και γι’ αυτήν;
Ναι, ο τρόπος και το έντυπο υπολογισμού της αξίας του βοηθητικού χώρου δεν επηρεάζουν το δικαίωμα χορήγησης απαλλαγής α΄ κατοικίας και για τον βοηθητικό χώρο-αποθήκη.
