Τα Αυστριακά Ταχυδρομεία θεωρούνται το πιο επιτυχημένο μοντέλο στην Ευρώπη. Απέδειξαν ότι ένα δημόσιο δίκτυο μπορεί να γίνει κερδοφόρο και κοινωνικά χρήσιμο. Το 2024 είχαν έσοδα 3,12 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη 145,9 εκατ. ευρώ. Διαθέτουν πολύ λιγότερα καταστήματα σε σχέση με την Ελλάδα (μόλις 400), 1.300 συνεργάτες και πάνω από 575 locker stations. Παράλληλα, έχουν τη δική τους τράπεζα, την bank99, πλήρως ψηφιακή, με 1,6 εκατ. πελάτες. Και το κυριότερο; Δεν έχασαν τον κοινωνικό τους ρόλο. Στην Αυστρία, ο ταχυδρόμος παραδίδει φάρμακα σε ηλικιωμένους, ενημερώνει απομονωμένα χωριά, φέρνει γραφειοκρατικά έγγραφα εκεί όπου δεν φτάνει το Internet.
Στη Γαλλία, η La Poste στέλνει κινητές μονάδες σε χωριά και συνδυάζει τις αποστολές με κοινωνική φροντίδα. Στη Νορβηγία, οι ταχυδρόμοι της Posten Norge εξυπηρετούν νησιά και βουνά με lockers και mobile units. Η Ofcom στη Βρετανία υπενθυμίζει πως για τους ηλικιωμένους «η αποστολή αλληλογραφίας είναι κρίσιμος τρόπος επαφής με τον έξω κόσμο».
Η Ευρώπη βλέπει το ταχυδρομείο ως υπηρεσία κοινωνικής συνοχής, με αυτοπρόσωπη παρουσία. Οχι στο κατάστημα. Ο ταχυδρόμος με τον πελάτη.
Και μετά υπάρχει η Ελλάδα. Η αντίθεση είναι εκκωφαντική. Η Ευρώπη επενδύει σε συναλλαγές με πολλά κανάλια εξυπηρέτησης με το μικρότερο δυνατό κόστος. Η Ελλάδα προσπαθεί ακόμα να κρατήσει ανοιχτά καταστήματα που ζήτημα είναι αν μπαίνει ένας πελάτης την ημέρα και αν τα έσοδά τους βγάζουν το ρεύμα τους.
Στην Ευρώπη έχουν ήδη σχεδιάσει το ταχυδρομείο του 2030. Στην Ελλάδα, ακόμη ασχολούμαστε με το παρωχημένο κατάστημα, σαν να είναι το ταχυδρομείο καφενείο. Η Ευρώπη επενδύει σε data και lockers. Εμείς σε χαρτιά, υπογραφές και ουρές.
Δίπλα όμως στα ΕΛΤΑ, κάποιος κερδίζει. Από το 2013 ο κλάδος έχει απελευθερωθεί και δεκάδες εταιρείες έχουν αναπτυχθεί. Αδύναμα και ζημιογόνα ΕΛΤΑ σημαίνει περισσότερο χώρο για τον ιδιωτικό τομέα, μικρότερη δυνατότητα για τον παραδοσιακό ρόλο τους, που δεν είναι το κατάστημα, αλλά η επαφή του πολίτη με τον ταχυδρόμο.
Για να γίνει αντιληπτό το πρόβλημα αποεπένδυσης, στην προβληματική εταιρεία, λίγοι θυμούνται ότι στα τέλη Μαρτίου του 2022 τα ΕΛΤΑ δέχτηκαν κυβερνοεπίθεση. Τα πληροφοριακά τους συστήματα αποδείχτηκαν αδύναμα στους χάκερ και παρέλυσαν.
Πληρωμές, λογαριασμοί, αποστολές, pos, τέθηκαν εκτός λειτουργίας για τουλάχιστον τρεις μήνες. Τότε κανείς από αυτούς που φωνάζουν σήμερα για το κλείσιμο των καταστημάτων δεν διαμαρτυρήθηκε. Οπως είπε προχθές και ένας βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, «τα ΕΛΤΑ είναι η τελευταία λάμπα που λειτουργεί σε κάποιες περιοχές». Μόνο που αυτό δεν ξέρω τι σχέση έχει με ταχυδρομείο.
