Αν υπήρχε μια ελπίδα να φύγει από το προσκήνιο, ακόμα και ως αίσθηση, το θέμα της ακρίβειας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος δεν άφησε χθες πολλά περιθώρια. Ο κ. Στουρνάρας εκτίμησε πληθωρισμό για φέτος κοντά στο 3,1% και για του χρόνου λίγο πιο κάτω, στο 2,6%. Υπηρεσίες, είδη διατροφής, η ισχυρή τουριστική ζήτηση και η αύξηση των αποδοχών θα συνεχίσουν να φορτώνουν την αγορά με ανατιμήσεις. Το θέμα των αποδοχών είναι μέρος του τιμήματος που πληρώνει η ελληνική οικονομία προκειμένου να κλείσει την εισοδηματική «ψαλίδα». Κάτι σαν να κυνηγάμε την ουρά μας. Προσπαθούμε να αυξηθούν οι μισθοί και γενικώς τα εισοδήματα προκειμένου να γίνει υποφερτή η ακρίβεια, προκαλώντας όμως νέες πληθωριστικές τάσεις.
Αυτό που έγινε σαφές από όσα είπε ο κεντρικός τραπεζίτης είναι ότι το βασικό θέμα συζήτησης και πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν πρόκειται να φύγει από το προσκήνιο, πιθανότατα μέχρι τις εκλογές. Οχι με ρυθμούς σαν τους διψήφιους του 2022, αλλά με μια παρατεταμένη περίοδο βασανιστικών ρυθμών κοντά στο 3%.
Τα επίσης χθεσινά στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνουν ότι μαζί με την ακρίβεια θα συνεχιστεί και η γκρίνια. Σε έρευνα των συνθηκών διαβίωσης το 2024, το 86% των νοικοκυριών δηλώνει ότι δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα, χειρότερα και από τους Βουλγάρους, ενώ δύο στους τρεις Ελληνες αυτοχαρακτηρίζονται φτωχοί. Ζάχαρη στο ψωμί των… εθνικών γκρινιάρηδων.
Στο ποσοστό που η αίσθηση φτώχειας είναι αληθινή, σίγουρα δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και πολιτική, είναι και νοοτροπίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ελληνες δηλώνουν πιο φτωχοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ακόμη κι όταν τα εισοδήματα είναι αντίστοιχα με τα δικά τους. Γιατί; Διότι έχουν μάθει να ζουν με το παράπονο, την αίσθηση αδικίας, την προσδοκία τού «να μας τα δώσουν».
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα δεν έπαψε ποτέ να ζει με ψευδαισθήσεις. Πρώτα, πριν από τη χρεοκοπία ήταν η ψευδαίσθηση του πλούτου, η εποχή της αστακομακαρονάδας. Τώρα είναι η ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να βολευτούμε με «διαχείριση της κρίσης». Μόνο που η αίσθηση της κρίσης έχει γίνει μόνιμη κατάσταση. Και όσο οι άλλοι Ευρωπαίοι παλεύουν με τα δικά τους προβλήματα, εμείς συζητάμε ακόμη για εισοδηματικές ενέσεις.
Μια κοινωνία που πριν από τη χρεοκοπία της χώρας έμαθε να ξοδεύει με δανεικά, να καταναλώνει για να επιδεικνύεται, και τώρα, έπειτα από μια τεράστια ζημιά, στην εποχή της ανάκαμψης, εγκλωβίζεται στην αντίστροφη πραγματικότητα. Από την αστακομακαρονάδα, λοιπόν, στο… σεβίτσε, που πλέον δεν λείπει από κανένα τραπέζι, όχι ως lifestyle αλλά ως ειρωνεία.
