Θετικά αποτιμά ο οίκος αξιολόγησης Moody’s το πακέτο φορολογικών μέτρων που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης, καθώς αξιοποιείται η δημοσιονομική υπεραπόδοση για την αντιμετώπιση του δημογραφικού που είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χώρας. Πάντως, ο οίκος προειδοποιεί κατά ενδεχόμενης παροχολογίας ενόψει των εκλογών του 2027, η οποία μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τη δημοσιονομική σύνεση και άρα την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας.
Ειδικότερα, ο οίκος σημειώνει πως το φορολογικό πακέτο με ετήσιο δημοσιονομικό κόστος περίπου 1,6 δισ. ευρώ (0,6% του ΑΕΠ), που θα εφαρμοστεί σταδιακά από το 2026, εστιάζει στην υποστήριξη των οικογενειών και των νέων εργαζομένων, προσπαθώντας έτσι να αντιμετωπίσει μια από τις κύριες μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την ανάπτυξη της Ελλάδας, τη συρρίκνωση και γήρανση του πληθυσμού. «Ενώ το πακέτο είναι πιστωτικά θετικό, μένει να δούμε αν η φορολογική ελάφρυνση θα είναι τελικά αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των δημογραφικών πιέσεων, επηρεάζοντας σημαντικά το χαμηλό ποσοστό γονιμότητας της χώρας και τις αποφάσεις μετανάστευσης των Ελλήνων», σχολιάζει. Oπως πάντως παρατηρεί, παρόλο που τα μέτρα αυξάνουν το διαθέσιμο εισόδημα, «διαρθρωτικοί παράγοντες, όπως οι ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και το κόστος στέγασης, πιθανότατα θα συνεχίσουν να επιβαρύνουν τη δημιουργία οικογένειας και να αποθαρρύνουν τη μετανάστευση».
Η Moody’s υπογραμμίζει πως οι δημογραφικές πιέσεις αποτελούν σημαντικό περιορισμό για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ελλάδας. Ο πληθυσμός έχει μειωθεί από τις αρχές του 2010, αντανακλώντας ένα επίμονα χαμηλό ποσοστό γονιμότητας και το σημαντικό brain drain που προκάλεσε η κρίση του 2009-2018 και το οποίο συνεχίστηκε και έπειτα από αυτήν, όπως σημειώνει, επισημαίνοντας πως η Κομισιόν εκτιμά πως ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων θα αυξηθεί στο 61% έως το 2040, από 39% το 2022.
Αυτή η δυναμική, όπως προσθέτει, θα περιορίσει την προσφορά εργασίας, θα επιβαρύνει την παραγωγή και θα αυξήσει τα φορολογικά έξοδα. Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο φορολογικό πακέτο της κυβέρνησης αποσκοπεί στην ενθάρρυνση των νέων να κάνουν παιδιά, στη διατήρηση και προσέλκυση των νεότερων εργαζομένων και στην υποστήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών σε περιοχές με χαμηλό πληθυσμό.
Η κυβέρνηση θα χρηματοδοτήσει το πακέτο με την υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων, η οποία οδηγείται από διαρθρωτικές βελτιώσεις στη φορολογική συμμόρφωση, σημειώνει ο οίκος. Οι προσπάθειες φοροδιαφυγής και οι μεταρρυθμίσεις ψηφιοποίησης δημιούργησαν περίπου 2 δισ. ευρώ (0,8% του ΑΕΠ) πρόσθετα φορολογικά έσοδα το 2024. Αυτά τα κέρδη, παράλληλα με τις ευρύτερες βελτιώσεις στη φορολογική διοίκηση από το 2019, υποστήριξαν τα πρωτογενή πλεονάσματα που υπερέβησαν τις προσδοκίες το 2023-2024, ενώ η κυβέρνηση έχει στόχο τη διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 2%-2,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2028. Αυτό δεν υπονομεύει τη σταδιακή μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ, παρά το φορολογικό κόστος των νέων μέτρων, επισημαίνει η Moody’s.
Η νέα φορολογική μεταρρύθμιση έρχεται μετά τα επεκτατικά δημοσιονομικά μέτρα που ανακοινώθηκαν τον Μάρτιο του 2025, τα οποία περιλάμβαναν επιδότηση ενοικίου, υποστήριξη για χαμηλοσυνταξιούχους και υψηλότερες δημόσιες επενδύσεις, με κόστος 1,1 δισ. ευρώ (0,4% του ΑΕΠ) το 2025, επισημαίνει ο οίκος. Οπως τονίζει, «το timing αυτών των δύο δημοσιονομικών πακέτων, ενόψει των εκλογών που αναμένονται μέχρι τον Ιούλιο του 2027, αντικατοπτρίζει μια πολιτική διάσταση». Τα παρατεταμένα πρωτογενή πλεονάσματα παρέχουν περιθώριο για μέτρα ελάφρυνσης και η πίεση για τη μετατροπή της φορολογικής υπεραπόδοσης σε φορολογικές μειώσεις και μεταφορές είναι πιθανό να αυξηθεί. «Σε αυτό το πλαίσιο, η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας θα είναι κεντρική στην υποστήριξη της πιστωτικής δύναμης της χώρας», διαμηνύει ο οίκος.
Σημειώνεται πως την Παρασκευή είναι προγραμματισμένη η δεύτερη αξιολόγηση της Ελλάδας από τη Moody’s, ωστόσο εκτιμάται πως δεν θα προχωρήσει σε κάποια αλλαγή, δεδομένου ότι μόλις τον περασμένο Μάρτιο αναβάθμισε τη χώρα σε επενδυτική βαθμίδα με σταθερές προοπτικές.
