Εντός του Οκτωβρίου αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία ένα νέο, πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα επιβολής προστίμων από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, το οποίο θα αφορά τους φορολογουμένους που υποβάλλουν εκπρόθεσμα τις δηλώσεις εισοδήματος ή ΦΠΑ. Η ενεργοποίηση αυτού του συστήματος σηματοδοτεί μια νέα εποχή στη φορολογική διοίκηση, καθώς θα επιφέρει άμεση επιβολή των προβλεπομένων κυρώσεων, χωρίς καθυστερήσεις και πολύπλοκες διαδικασίες.
Στόχος της φορολογικής διοίκησης είναι, μέσω αυτής της νέας διαδικασίας, να ενισχυθεί η φορολογική συνέπεια και να περιοριστούν τα φαινόμενα αμέλειας ή σκόπιμης καθυστέρησης. Τόσο οι μικρές όσο και οι μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και οι απλοί φορολογούμενοι, καλούνται πλέον να συμμορφώνονται εγκαίρως με τις υποχρεώσεις τους, καθώς τα πρόστιμα θα επιβάλλονται αυτόματα με το πάτημα ενός κουμπιού.
Σε πρώτη φάση το αυτοματοποιημένο σύστημα θα αφορά δηλώσεις ΦΠΑ και εισοδήματος, ωστόσο σε μεταγενέστερο στάδιο προβλέπεται η επέκτασή του σε όλους τους φόρους και σε κάθε δήλωση που θα υποβάλλεται εκπρόθεσμα – από τους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες και τις δηλώσεις μετατάξεων, μέχρι τις δηλώσεις παρακρατούμενων φόρων, φόρου πλοίων, εισφορών επί συναλλάγματος και κάθε άλλης φορολογικής υποχρέωσης.
Η ουσία της αλλαγής, σύμφωνα με πηγές της φορολογικής διοίκησης, έγκειται στην ταχύτητα και τον αυτοματισμό. Εφόσον δεν επιβληθεί εμπρόθεσμα η δήλωση το σύστημα της ΑΑΔΕ θα προχωράει άμεσα στη βεβαίωση του σχετικού προστίμου και θα το κοινοποιεί ηλεκτρονικά στον φορολογούμενο, χωρίς καμιά μεσολάβηση. Ετσι, καταργείται η σημερινή πρακτική όπου η επιβολή των προστίμων καθυστερεί για μήνες και, ως αποτέλεσμα, επιβαρύνεται με προσαυξήσεις λόγω της καθυστέρησης.
Στο επόμενο στάδιο το αυτοματοποιημένο σύστημα επιβολής προστίμων θα επεκταθεί σε όλους τους φόρους και σε κάθε δήλωση που θα υποβάλλεται εκπρόθεσμα.
Τα πρόστιμα για την εκπρόθεσμη υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ ανέρχονται στα 250 ευρώ για όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία και στα 500 ευρώ για τους υπόχρεους διπλογραφικών βιβλίων, ενώ για τον φόρο εισοδήματος στα 100 ευρώ.
Σημειώνεται ότι δεν προβλέπεται πρόστιμο στην περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, εφόσον η αρχική δήλωση είχε υποβληθεί εμπρόθεσμα. Επιπλέον, σε περιπτώσεις που από την εκπρόθεσμη δήλωση –είτε αρχική είτε τροποποιητική– προκύπτει μικρό ποσό φόρου προς πληρωμή, έως 100 ευρώ, δεν επιβάλλεται καμιά ποινή.
Η εφαρμογή αυτού του ψηφιακού συστήματος εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ψηφιακού μετασχηματισμού της φορολογικής διοίκησης, το οποίο φιλοδοξεί να καταστήσει τη διαδικασία πιο διαφανή, αντικειμενική και δίκαιη.
Το «ηλεκτρονικό μάτι» της εφορίας θα λειτουργεί με αμεσότητα και χωρίς εξαιρέσεις, ενισχύοντας το αίσθημα δικαιοσύνης μεταξύ των συνεπών φορολογουμένων, αλλά και τονώνοντας τα έσοδα του κράτους, χωρίς την ανάγκη χρονοβόρων ελέγχων ή παρεμβάσεων.
Σε δεύτερη φάση η φορολογική διοίκηση σχεδιάζει και την αυτόματη είσπραξη του ΦΠΑ σε πραγματικό χρόνο. Το φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο περιλαμβάνεται στο στρατηγικό σχέδιο 2025-2029 της ΑΑΔΕ, προβλέπει ότι ο ΦΠΑ που επιβάλλεται επί των συναλλαγών θα βεβαιώνεται και θα εισπράττεται αυτόματα κατά τη στιγμή της συναλλαγής. Με τον τρόπο αυτό ο φόρος θα πληρώνεται την ώρα της συναλλαγής και δεν θα απαιτείται η απόδοσή του από τον επαγγελματία με τις μηνιαίες ή τις τριμηνιαίες περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ. Για παράδειγμα, όταν ο καταναλωτής πληρώνει με κάρτα την αγορά αγαθών 100 ευρώ, ο ΦΠΑ που αναλογεί θα κατατίθεται στον λογαριασμό της ΑΑΔΕ και ο πωλητής θα εισπράττει μόνο την καθαρή αξία των αγαθών.
Αμφισβήτηση του τεκμαρτού εισοδήματος
Προθεσμία μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου έχουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες για να υποβάλουν αίτηση αμφισβήτησης του τεκμαρτού εισοδήματος που τους καταλόγισε η εφορία. Η αίτηση υποβάλλεται στην πλατφόρμα myBusinessSupport της ΑΑΔΕ, ενώ συμπληρώνεται και το ερωτηματολόγιο με τα πλήρη στοιχεία περιουσιακής κατάστασης και διαβίωσης του φορολογουμένου, του/της συζύγου και των προστατευόμενων μελών. Η αντίστοιχη προθεσμία για τα μέλη νομικών προσώπων με απλογραφικά βιβλία εκπνέει στις 29 Σεπτεμβρίου. Στο ερωτηματολόγιο οι επαγγελματίες καλούνται να δηλώσουν:
– Τραπεζικούς λογαριασμούς, επενδύσεις, συμμετοχές.
– Θυρίδες, έργα τέχνης, τιμαλφή, συλλογές.
– Οχήματα, σκάφη, αεροσκάφη, μετρητά, κρυπτονομίσματα.
– Στοιχεία κατανάλωσης ρεύματος, νερού, τηλεφωνίας για όλες τις κατοικίες.
– Ασφαλιστικά συμβόλαια, δαπάνες εκπαίδευσης, διατροφής, ταξίδια.
Η μη υποβολή του ερωτηματολογίου εντός προθεσμίας συνεπάγεται απώλεια του δικαιώματος αμφισβήτησης. Εφόσον κατά την υποβολή της δήλωσης ο φορολογούμενος επιλέξει τη διενέργεια ελέγχου, ενημερώνεται με σχετικό μήνυμα για το δικαίωμα της φορολογικής διοίκησης:
α) Να προσδιορίσει το εισόδημά του με βάση κάθε διαθέσιμο στοιχείο ή με έμμεσες μεθόδους ελέγχου.
β) Να επεκτείνει τον έλεγχο σε προγενέστερα φορολογικά έτη ή και λοιπές φορολογίες ή άλλα φορολογικά αντικείμενα, ιδίως σε περίπτωση που οι παρεχόμενες πληροφορίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική οικονομική του κατάσταση.
