Με στόχο τον περιορισμό του κενού ΦΠΑ (δηλαδή των δυνητικών εσόδων που χάνει ο προϋπολογισμός λόγω φοροδιαφυγής), ο ελεγκτικός μηχανισμός επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στις μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ που δηλώνουν επιχειρήσεις και επαγγελματίες, αλλά και στις υψηλές επιστροφές που ενδεχομένως να κρύβουν φοροδιαφυγή.
Αν και τα έσοδα του ΦΠΑ έχουν αυξηθεί σημαντικά (σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου) σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2024 και έρχονται από την ανάπτυξη (δηλαδή τον τουρισμό), από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και από τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, υπάρχουν περιπτώσεις επιχειρήσεων που ενώ εμφανίζουν κέρδη έχουν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ, ενώ άλλες έχουν ιδιαίτερα υψηλές επιστροφές ΦΠΑ που προκαλούν τον ελεγκτικό μηχανισμό και εντάσσονται αυτόματα στην κορυφή της ελεγκτικής λίστας.
Ενας ακόμα λόγος που αυξάνονται τα έσοδα από τον ΦΠΑ έγκειται στις κλειδωμένες δηλώσεις στα έσοδα και τα έξοδα. Οι αποκλίσεις που επιτρέπονταν μέχρι και τα τέλη του 2024 καταργήθηκαν και από τον Ιανουάριο του 2025 λαμβάνονται υπόψη μόνο τα στοιχεία που αναρτώνται στα ηλεκτρονικά βιβλία. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΑΑΔΕ, θα αξιοποιηθούν τα δεδομένα που προκύπτουν από τα ηλεκτρονικά βιβλία myDATA με στόχο τον εντοπισμό και τον έλεγχο όσων είχαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ για το έτος 2024. Σταδιακά θα επεκταθεί και στη χρήση του 2025. Οπως αναφέρουν από τη φορολογική διοίκηση, θα γίνει διασταύρωση σε όλες τις μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ, ενώ ο ελεγκτικός μηχανισμός έχει ήδη λάβει εντολή (και η διεύθυνση εσωτερικού ελέγχου) για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν παρατυπίες από επιχειρήσεις και επαγγελματίες αλλά και από εφοριακούς, αντίστοιχες με αυτές που αποκαλύφθηκαν το περυσινό έτος (στη Χαλκίδα).
Οπως επισημαίνεται και στις αποφάσεις της ΑΑΔΕ, απώτερος στόχος είναι η σταδιακή μείωση κατ’ έτος του «κενού» ΦΠΑ, το οποίο θα πρέπει να περιοριστεί κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε., εξέλιξη η οποία θα οδηγήσει σε επιπλέον ετήσια έσοδα άνω του 1,5 δισ. ευρώ στο τέλος της τετραετίας (2026-2027).
Από το «κόσκινο» της εφορίας θα περάσουν χιλιάδες περιπτώσεις επιστροφών ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος. Στο στόχαστρο μπαίνουν υποθέσεις με μεγάλες επιστροφές ΦΠΑ, φόρου εισοδήματος και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης που πραγματοποιήθηκαν από τις εφορίες για να διαπιστωθεί εάν τηρήθηκε η κείμενη νομοθεσία και οι αποφάσεις της ΑΑΔΕ αλλά και για τον εντοπισμό τυχόν παρατυπιών στη χορήγηση φορολογικής ενημερότητας σε φορολογουμένους οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις.
Με βάση τον σχεδιασμό για το 2025 έχουν προβλεφθεί 4.200 έλεγχοι στις επιστροφές φόρου. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό για το τρέχον έτος αναμένεται να πραγματοποιηθούν επιστροφές φόρου ύψους 7,5 δισ. ευρώ (αυξημένες κατά ένα δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2024) σε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Συγκεκριμένα για τον ΦΠΑ, όπως προβλέπει το επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΑΑΔΕ στόχος είναι η διεκπεραίωση των αιτημάτων επιστροφής ΦΠΑ εντός 90 ημερών σε ποσοστό τουλάχιστον 95%, η αξιολόγηση αιτημάτων επιστροφών ΦΠΑ αυτοματοποιημένα σε περιοδική βάση και η αξιοποίηση χρυσής λίστας δικαιούχων για την επίσπευση επιστροφής πιστωτικού υπολοίπου ΦΠA. Στη χρυσή λίστα εντάσσονται οι «καθαρές» επιχειρήσεις και επαγγελματίες στους οποίους η εφορία θα πιστώνει αμέσως τις επιστροφές φόρου και ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, αφορά επιχειρήσεις που έχουν ελεγχθεί στο παρελθόν και δεν είχαν φορολογικά παραπτώματα και δεν υπάρχουν ενδείξεις για συμμετοχές σε απάτες.
Σημειώνεται ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αλλά και τα μέτρα που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται το 2022 οδήγησαν στη μείωση των απωλειών ΦΠΑ. Η αυξημένη χρήση των καρτών την περίοδο της πανδημίας που έγινε συνήθεια για ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, τα ηλεκτρονικά βιβλία και η διασύνδεση των ταμειακών με τα POS περιόρισαν τις απώλειες, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, το κενό ΦΠΑ έχει μειωθεί κατά 53% από το 2017 (από 29,1% σε 13,7%). Στην περίπτωση που η χώρα μας «έπιανε» τον μέσο όρο της Ε.Ε. θα είχε όφελος 1,4 δισ. ευρώ, δηλαδή από τα 2,95 θα περιοριζόταν στο 1,5 δισ. ευρώ.
Οι έλεγχοι της εφορίας θα στηριχθούν στα δεδομένα που προκύπτουν από τα ηλεκτρονικά βιβλία myDATA.
Το πλάνο της εφορίας
Σύμφωνα με τις οδηγίες και τις συστάσεις της ΑΑΔΕ στις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες, οι κινήσεις που ξεδιπλώνονται στον τομέα του ΦΠΑ είναι οι ακόλουθες:
– Ο εντοπισμός αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης από τη διενέργεια ερευνών φοροδιαφυγής, άνω των 500 εκατ. ευρώ.
– Ο ταχύτερος εντοπισμός των εξαφανισμένων εμπόρων, ώστε κατά μέσον όρο τα διαφυγόντα έσοδα να μην υπερβαίνουν τις 280.000 ευρώ ανά εντοπισμένο εξαφανισμένο έμπορο.
– Η διενέργεια τουλάχιστον 155 υποθέσεων έρευνας, οι οποίες αφορούν απάτη στον ΦΠΑ ενδοκοινοτικών συναλλαγών.
– Η απενεργοποίηση τουλάχιστον 115 ΑΦΜ εξαφανισμένων εμπόρων (φυσικών προσώπων, εταιρειών).
– Η διασταύρωση για τον εντοπισμό φορολογουμένων που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ έτους 2024, ενώ έχουν δραστηριότητα.
– Ο εντοπισμός παραβατικότητας τουλάχιστον στο 70% των διενεργηθεισών υποθέσεων έρευνας, οι οποίες αφορούν απάτη στον ΦΠΑ.
