Στα επίπεδα του 2010, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, πλησιάζει το ακαθάριστο εισόδημα των νοικοκυριών, μετά τις αυξήσεις που έχουν καταγραφεί ειδικά την τελευταία πενταετία. Ωστόσο, η προσέγγιση είναι κυρίως σε ονομαστικούς όρους, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός από το 2022 κι έπειτα «ροκάνισε» τις αυξήσεις. Πάντως, το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών αναμένεται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω το επόμενο διάστημα, με πέντε βασικούς παράγοντες να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο.
Σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Alpha Bank, ειδικά την περίοδο 2019-2024 το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα έχει αυξηθεί κατά 27%. Σε πραγματικούς όρους, ωστόσο, ο αντίστοιχος ρυθμός ανόδου ήταν σημαντικά χαμηλότερος και συγκεκριμένα 12,3%, εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού από το 2022 και έπειτα. Ειδικά το πρώτο τρίμηνο του 2025 το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών διαμορφώθηκε σε 37,1 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 0,7% σε ετήσια βάση. Η άνοδος αυτή αποδίδεται εξ ολοκλήρου στην αύξηση του εισοδήματος από εξαρτημένη μισθωτή εργασία, εξέλιξη που συνδέεται με την αύξηση της απασχόλησης και των μισθών. Σύμφωνα με την ανάλυση της Alpha Bank, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, με την εκτίμηση αυτή να αποδίδεται στα εξής:
– Στη συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης, με αποτέλεσμα την αποκλιμάκωση του ποσοστού της ανεργίας.
– Στην αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ από 1.4.2025 και στο «ξεπάγωμα» των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα, που εφαρμόζεται από τις αρχές του περασμένου έτους και εκτιμάται ότι θα επιδράσει θετικά επί των μέσων μισθολογικών προσαρμογών. Σημειώνεται ότι οι ονομαστικές αμοιβές ανά μισθωτό στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 6% το 2024.
– Στα μέτρα ενίσχυσης του διαθεσίμου εισοδήματος που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός 2025, όπως ενδεικτικά είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και η αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ.
– Στις επενδύσεις που αναμένεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο της απορρόφησης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, αλλά και στην ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων.
– Στην τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση λόγω του υψηλού πληθωρισμού τα τελευταία χρόνια και της ονομαστικής αύξησης των εισοδημάτων.
Παρά την προαναφερθείσα αύξηση του ακαθάριστου διαθεσίμου εισοδήματος και παρά το γεγονός ότι αυτή οφείλεται κατά βάση στην αύξηση των μισθών, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα εξακολουθούν να ανησυχούν ιδιαιτέρως για την οικονομική τους κατάσταση. Κάτι που πιθανόν σχετίζεται αφενός με τις βαθιές και δυσεπούλωτες πληγές της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας –άλλωστε τα εισοδήματα δεν έχουν επανέλθει ούτε καν σε ονομαστικούς όρους στην προ κρίσης περίοδο– και αφετέρου με τη διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο ενισχύθηκαν ήπια από την αρχή του τρέχοντος έτους, ενώ οι προβλέψεις για την οικονομική τους κατάσταση το επόμενο δωδεκάμηνο, αν και σε γενικές γραμμές ακολουθούν παρόμοια πορεία, παρουσιάζονται ελαφρώς λιγότερο απαισιόδοξες.
