Η συζήτηση για το παραγωγικό μοντέλο που θα θέλαμε να έχουμε στην Ελλάδα καταλήγει συνήθως με προτάσεις «σαλονιού» περί της γενικόλογης στροφής στη βιομηχανική παραγωγή. Ποτέ η συζήτηση δεν καταλήγει στο προκείμενο. Γιατί εφόσον θέλουμε «διακαώς» να αποκτήσουμε ισχυρή βιομηχανία, κανείς δεν αναρωτιέται γιατί τελικά δεν το κάνουμε. Μήπως γιατί δεν κάναμε ποτέ κάτι γι’ αυτό; Οι ελληνικές επιχειρήσεις φωνάζουν, και όχι άδικα, για το ενεργειακό κόστος, το μεγαλύτερο από τα προβλήματα για να αποκτήσουμε σοβαρή βιομηχανία. Αντιμετωπίζουν συστηματικά υψηλότερες τιμές ενέργειας σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους στην Ευρώπη. Ενας από αυτούς, η Ιταλία, ηγείται το τελευταίο διάστημα σε πολλά πράγματα. Το πιο σημαντικό είναι το πώς αντιμετωπίζει το ενεργειακό κόστος των βιομηχανιών της. Την τελευταία τριετία έχει υιοθετήσει ένα από τα πιο εκτεταμένα πακέτα στήριξης της βιομηχανίας της στην Ευρώπη. Εχει δημιουργήσει συγκριτικό πλεονέκτημα σε μια περίοδο που ό,τι συμβάλλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μετράει διπλά και τρίδιπλα.
Η ιταλική συνταγή περιλαμβάνει ένα συνδυασμό φοροαπαλλαγών, κινήτρων και στοχευμένων επιδοτήσεων. Η φορολογική πίστωση που παραχωρήθηκε όχι μόνο στις ενεργοβόρες, αλλά και στις μη ενεργοβόρες επιχειρήσεις ήταν το πιο σημαντικό από αυτά. Με ποσοστά επιδότησης 45% για τις ενεργοβόρες και 35% για τις μη ενεργοβόρες, για το αυξημένο κόστος ενέργειας σε σχέση με το 2019, έδωσε τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποκτήσουν ένα ισχυρό «χαρτί» που θα μπορούσε να συμψηφιστεί με φορολογικές υποχρεώσεις ή ακόμη και να μεταβιβαστεί σε τρίτους (τράπεζες) προσφέροντας ρευστότητα στις επιχειρήσεις. Εχει δημιουργηθεί ένα ισχυρό εργαλείο ρευστότητας, που ένα μεγάλο μέρος του επιστρέφει ως έσοδα στα δημόσια ταμεία. Παράλληλα συνοδεύθηκε από φορολογικές εκπτώσεις έως 50% για επενδύσεις που ενίσχυαν τον αυτοματισμό και τη χρήση AΠΕ. Για να γίνει αντιληπτό το όφελος, γνωστή (η πιο γνωστή) βιομηχανία ζυμαρικών έλαβε φορολογική πίστωση 45%, επένδυσε σε φωτοβολταϊκά και μείωσε το ετήσιο ενεργειακό κόστος της κατά 28%. Χημική βιομηχανία που εκτός της πίστωσης συνήψε συμβόλαια PPA (διμερείς συμβάσεις) με παραγωγούς ΑΠΕ και επένδυσε στη δική της παραγωγή, μείωσε το κόστος παραγωγής κατά 25%.
Το ιταλικό παράδειγμα έχει αναδείξει ότι η φορολογία μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός μετασχηματισμού της βιομηχανίας και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας. Η Ελλάδα επιμένει σε θεσμικές ευρωπαϊκές λύσεις, χωρίς αποτέλεσμα μέχρι σήμερα. Οι ελληνικές βιομηχανίες συνεχίζουν να λειτουργούν με υψηλότερο μοναδιαίο κόστος παραγωγής δυσκολεύοντας τη διατήρηση μεριδίων τόσο στις διεθνείς αγορές όσο και στις εγχώριες. Και αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα που αργά ή γρήγορα θα επηρεάσει και άλλους τομείς της οικονομίας.
