Οι αποκλεισμένοι από τα φθηνά δάνεια και τις ενισχύσεις δεν είναι τελικά και τόσο αποκλεισμένοι. Σχεδόν μία τριετία ακούμε δηλώσεις με υπονοούμενα από αρμόδιους και αναρμόδιους, ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης καταλήγουν σε λίγα χέρια, μεγάλων επιχειρήσεων. Η πραγματικότητα τους έχει διαψεύσει. Επιδοτήσεις 1,4 δισ. ευρώ και χαμηλότοκα δάνεια 2,8 δισ. ευρώ έχουν ήδη δοθεί στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το τμήμα οικονομικών αναλύσεων της Alpha Bank διέψευσε τον «μύθο» ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι αποκλεισμένες από τις χρηματοδοτήσεις. Προφανώς οι μικρότερες επιχειρήσεις πήραν λιγότερα από τις μεγάλες, αλλά πήραν. Και μάλιστα περίπου το 10% των συνολικών ποσών. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πόσες από αυτές δικαιούνται χρηματοδότηση και αν κάποια που δικαιούτο, αποκλείστηκε.
Πρώτα από όλα δεν έχουμε εικόνα πόσες πραγματικά είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Εχουμε έναν αριθμό, αλλά πολλές χιλιάδες από αυτές είναι επιχειρήσεις οι οποίες επί της ουσίας τζιράρουν τις αποδοχές εργασίας του ιδιοκτήτη τους. Πρόκειται για «μασκαρεμένη» μισθωτή εργασία με χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή αυτών των επιχειρήσεων. Αυτές δεν ζητούν καν χρηματοδότηση.
Πολλές άλλες που δεν σήκωσαν ποτέ κεφάλι από τα προβλήματα της προηγούμενης δεκαετίας θα ήθελαν χρηματοδότηση, αλλά ποιος θα έβαζε την υπογραφή του για να τους δώσει; Από τις περίπου 690.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, το 87% έχει χρέη, το 56% έχει αρρύθμιστες υποχρεώσεις. Θα έδινε κάποιος δάνεια ή επιδοτήσεις σε μια από αυτές τις επιχειρήσεις και θα τα στερούσε από μια άλλη με υγιή οικονομικά; Χρήματα από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους δόθηκαν σε χρεωμένες επιχειρήσεις μόνο την περίοδο της πανδημίας, μέσω των μη επιστρεπτέων προκαταβολών. Σε καμία άλλη.
Η Alpha Bank βάζει και μια άλλη διάσταση, την εξαιρετικά χαμηλή παραγωγικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι περισσότερες, άνω του 73%, δραστηριοποιούνται στους κλάδους των υπηρεσιών και της μεταποίησης, χαμηλής γνωσιακής και τεχνολογικής έντασης. Οριζόμενη δε η παραγωγικότητα ως η προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο, καταγράφεται στην Ελλάδα ως η χαμηλότερη στην Ε.Ε. Το 2024 ανά εργαζόμενο έφτανε στην Ελλάδα τις 20.100 ευρώ, όταν στην Ιρλανδία ξεπερνάει τις 100.000 ευρώ.
Χωρίς επαρκές μέγεθος, με λάθος προσανατολισμό, μεγάλα βάρη από το παρελθόν και με πολύ χαμηλή παραγωγικότητα, οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα παραμένουν εγκλωβισμένες στην εσωστρέφειά τους. Η στρατηγική που χρειάζονται δεν είναι η απλή ενίσχυση, αλλά η ουσιαστική βοήθεια σε αυτές που θέλουν να μετασχηματιστούν και να επιβιώσουν.
