Η κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει «φρένο» στην παράνομη διακίνηση τσίπουρου και άλλων παρόμοιων αποσταγμάτων μέσω της υποχρεωτικής εγγραφής σε ηλεκτρονικό μητρώο –κατά τα πρότυπα του LOTify που ισχύει για τους επαγγελματίες του κλάδου των αλκοολούχων ποτών, οι οποίοι υποχρεούνται να δηλώνουν κάθε φιάλη προϊόντος από την 1η Ιανουαρίου 2024– τόσο των διήμερων αποσταγματοποιών όσο και των κατόχων αποστακτικών μηχανημάτων (αμβύκων ή κοινώς καζανιών). Αν και εκπρόσωποι των κανονικών επιχειρήσεων του κλάδου των αποσταγμάτων θεωρούν ότι το μέτρο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, εκτιμούν ότι αυτό από μόνο του δεν είναι ικανό να περιορίσει σημαντικά το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης τσίπουρου.
Ειδικότερα, στο άρθρο 93 του υπό συζήτηση στη Βουλή νέου τελωνειακού κώδικα –πρόκειται να τεθεί αύριο σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια– προβλέπεται η δημιουργία ειδικού ηλεκτρονικού μητρώου στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) κατόχων αποστακτικών μηχανημάτων και διήμερων μικρών αποσταγματοποιών, στο οποίο θα καταχωρίζονται υποχρεωτικά και θα τηρούνται τα στοιχεία των ανωτέρω φυσικών ή νομικών προσώπων, του εξοπλισμού και της παραγωγής τους. Η εγγραφή στο μητρώο γίνεται με ευθύνη των ανωτέρω προσώπων, τα οποία υποχρεούνται και στην επικαιροποίηση των καταχωρισθέντων στοιχείων, σε κάθε περίπτωση μεταβολής τους. Με την καταχώριση στο μητρώο αποδίδεται μοναδικός αριθμός καταχωρισθέντος προσώπου. Η εν λόγω ρύθμιση αποτελεί εδώ και χρόνια πρόταση του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), καθώς, άλλωστε, πρόκειται για τον κλάδο που κυρίως πλήττεται από την παράνομη διακίνηση τσίπουρου και παρόμοιων αποσταγμάτων.
Οι διήμεροι αποσταγματοποιοί είναι κανονικά αμπελοκαλλιεργητές κάτοχοι αμπελουργικών εκτάσεων με οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιών (στέμφυλα, οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιών) ή παραγωγοί άλλων επιτρεπόμενων υλών (μούρα, κούμαρα, κράνα, ζίζιφα, υπολείμματα μέλιτος, σύκα απόσυκα). Μπορούν, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, να αποστάζουν τις επιτρεπόμενες πρώτες ύλες παραγωγής τους μέσα σε ένα δίμηνο στη χρονική περίοδο από 1ης Αυγούστου κάθε έτους έως την 31η Ιουλίου του επομένου. Η αρμόδια τελωνειακή περιφέρεια εκδίδει απόφαση για τον καθορισμό του διμήνου απόσταξης. Το προϊόν απόσταξης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε εκατόλιτρα καθαρής (άνυδρης) αλκοόλης κατ’ έτος.
Σύμφωνα με μελέτη που είχε πραγματοποιήσει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) το 2022, το παράνομο τσίπουρο εκτιμάται σε 1 εκατομμύριο 9λιτρα κιβώτια, υπερδιπλάσιο από το εμφιαλωμένο τσίπουρο (400.000 9λιτρα κιβώτια) και από το δηλωμένο τσίπουρο των διήμερων (481.000 9λιτρα κιβώτια). Παλαιότερο πόρισμα του υπουργείου Οικονομικών ανέβαζε την παράνομη διακίνηση χύμα τσίπουρου σε 2 εκατομμύρια 9λιτρα κιβώτια. Με βάση την πρώτη εκτίμηση, την πιο συντηρητική, οι απώλειες για το κράτος από τη μη είσπραξη ειδικού φόρου κατανάλωσης και ΦΠΑ, υπολογίζονται σε 71, 2 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ φυσικά πολύ μεγάλες είναι οι απώλειες για τις επιχειρήσεις του κλάδου.
«Η νέα διάταξη του τελωνειακού κώδικα ίσως βοηθήσει να εντοπίζονται τα παράνομα καζάνια. Πάντως, φαίνεται ότι παράνομη διακίνηση μειώνεται κυρίως όσο οι καταναλωτές συνειδητοποιούν ότι πρέπει να καταναλώνουν εμφιαλωμένα, επώνυμα προϊόντα, που τηρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας», δήλωσε στην «Κ» ο κ. Χάρης Μαυράκης, πρόεδρος του ΣΕΑΟΠ.
Ο κλάδος των ελληνικών αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων παρουσιάζει σημαντικό βαθμό εξωστρέφειας, στοιχείο που επίσης είναι σημαντικό για να περιορισθεί η παράνομη διακίνηση. Βάσει των στοιχείων του ΣΕΑΟΠ, οι εξαγωγές ελληνικών αλκοολούχων ποτών αυξήθηκαν το 2024 κατά 7,9% σε αξία και κατά 1,5% σε ποσότητα σε σύγκριση με το 2023, φθάνοντας στα 114,54 εκατ. ευρώ.
