Σχεδόν ομόφωνα, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων εκτιμούν ότι το εξαγγελθέν μέτρο της επιστροφής του 1/12 των ενοικίων στους ενοικιαστές δεν κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Το μέτρο, που περιλαμβάνεται στο νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών και αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση, προβλέπει την επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου ανά έτος σε όσους δηλώνουν μισθωτή κατοικία, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν καταβάλει τα ενοίκια ηλεκτρονικά. Διακηρυγμένος στόχος είναι αφενός η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των ενοικιαστών και αφετέρου η ενθάρρυνση της δήλωσης των πραγματικών μισθωμάτων στις φορολογικές αρχές ώστε να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή.
Στην Ερώτηση του Πάνελ για τον Μάιο απάντησαν 16 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Από αυτούς, το 94% διαφωνεί με το συγκεκριμένο μέτρο, ενώ μόλις το 6% τοποθετήθηκε θετικά.
Στα επεξηγητικά τους σχόλια, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ, οι συμμετέχοντες στη μεγάλη τους πλειονότητα εκτιμούν ότι το μέτρο είναι εσφαλμένα σχεδιασμένο και ενδέχεται να οδηγήσει σε στρεβλώσεις. Συγκεκριμένα, τονίζεται ότι η επιδοματική πολιτική έχει νόημα όταν είναι στοχευμένη και μακροπρόθεσμα σχεδιασμένη, με ενιαίο και όχι πολυδιασπασμένο σύστημα επιδομάτων και σαφείς στόχους κοινωνικής προστασίας ή αλλαγής συμπεριφοράς.
Οσον αφορά το συγκεκριμένο επιδοματικό μέτρο, η καθολική επιστροφή ενοικίων δεν συνδέεται άμεσα με την ανακούφιση των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς πολλοί ενοικιαστές δεν είναι κατ’ ανάγκην άποροι, ενώ η επιδότηση της ενοικίασης καθαυτήν ενδέχεται να δημιουργήσει αντικίνητρα και να ενισχύσει τη ζήτηση αντί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της προσφοράς κατοικιών.
Εξάλλου η κριτική εστιάζει και στο ότι το μέτρο δεν εντάσσεται σε μια ευρύτερη και συνεκτική στεγαστική πολιτική. Στην κατεύθυνση αυτή, οι οικονομολόγοι του Πάνελ προκρίνουν λύσεις όπως, μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση αδρανών ακινήτων του Δημοσίου, η απλοποίηση της διαδικασίας των εξώσεων και η επανεξέταση της φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια με γνώμονα την ενίσχυση της προσφοράς. Τέλος, αμφισβητήσιμη είναι η αποτελεσματικότητα που θα έχει το συγκεκριμένο μέτρο ως προς τη δήλωση των πραγματικών μισθωμάτων, ιδίως σε σχέση με το κόστος του. καθώς η επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών ήδη προχωρά και αποδίδει σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
