Τιμές πετρελαίου, πληθωρισμός, ισοζύγιο, τουρισμός και άμεσες ξένες επενδύσεις είναι τα κανάλια μέσα από τα οποία θα μπορούσε να επιδράσει μια νέα ενεργειακή κρίση στην ελληνική οικονομία, σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, που δημοσιεύεται στο χθεσινό εβδομαδιαίο της Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.
Μολονότι διαφαίνεται αποκλιμάκωση της έντασης, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της τράπεζας (επικεφαλής οικονομολόγος Παναγιώτης Καπόπουλος), είναι χρήσιμο να εξετασθούν τα δυνητικά κανάλια επίδρασης του δυσμενούς σεναρίου.
Η ανάλυση επισημαίνει ότι το ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ θα αποτελούσε μια ιδιαίτερα δυσάρεστη εξέλιξη, η οποία θα οδηγούσε, μεταξύ άλλων, στην απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας. Η επιλογή εναλλακτικών διαδρομών θα είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του μεταφορικού κόστους και καθυστερήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού. Επισημαίνουν ωστόσο οι αναλυτές ότι το Ιράν, ενώ έχει απειλήσει, δεν έχει ποτέ πραγματοποιήσει αυτή την κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα δεχόταν πλήγμα και οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου.
Ενδεχομένως αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η αντίδραση των αγορών παρέμεινε σχετικά ήπια κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, σχολιάζουν. Το δελτίο παραθέτει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία το 2024 το 84% του αργού πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου που διακινήθηκε μέσω των Στενών του Ορμούζ κατευθύνθηκε στις ασιατικές αγορές, ενώ περίπου το 90% των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου κατευθύνθηκε στην Κίνα. Το Ιράν, σημειώνεται, διαθέτει τα τρίτα υψηλότερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως και τα δεύτερα υψηλότερα αποθέματα φυσικού αερίου. Ελέγχει μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν τα Στενά του Ορμούζ, από τα οποία διήλθε το 2024 το 20% των παγκοσμίων ροών πετρελαίου και υγροποιη-μένου φυσικού αερίου.
Τα δυνητικά κανάλια επίδρασης στην ελληνική οικονομία της γεωπολιτικής αναταραχής στη Μέση Ανατολή είναι τα εξής:
• Τιμές πετρελαίου, πληθωρισμός και εμπόριο αγαθών: Οπως σημειώνεται στην ανάλυση της Alpha Bank, έπειτα από μια αρχική άνοδο κινήθηκε πτωτικά και στις 25 Ιουνίου έκλεισε στα 67,7 δολάρια το βαρέλι, χαμηλότερα σε σύγκριση με την έναρξη των εχθροπραξιών, ενώ αντίστοιχη εξέλιξη σημειώθηκε και στο φυσικό αέριο. Ενδεχόμενη νέα άνοδος των τιμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού και περαιτέρω διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος της Ελλάδας. Για τον πληθωρισμό, που παρέμεινε στην περιοχή του 3% το πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου, η ανάλυση σημειώνει ότι ευθύνονται κυρίως οι υπηρεσίες. Οσο για τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος, οφείλεται στους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σύγκριση με τους εμπορικούς εταίρους της χώρας, αλλά και στις αυξημένες εισαγωγές κεφαλαιουχικού εξοπλισμού στο πλαίσιο των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ωστόσο, ενδεχόμενη άνοδος των τιμών της ενέργειας θα επιβάρυνε περαιτέρω το εμπορικό ισοζύγιο.
• Τουρισμός και άμεσες ξένες επενδύσεις: Οι ταξιδιωτικές αφίξεις από το Ισραήλ ανήλθαν σε 621.000 το 2024, με μερίδιο 1,7% και εισπράξεις 419 εκατ. ευρώ. Για φέτος, τη θερινή περίοδο, η διαθεσιμότητα αεροπορικών θέσεων, με βάση τις προγραμματισμένες εισερχόμενες πτήσεις από το Ισραήλ, έφταναν στα τέλη Απριλίου σε 1,3 εκατ. θέσεις, αντιπροσωπεύοντας το 4,7% του συνόλου. Επομένως, οι δυνητικές απώλειες ενδέχεται να είναι υψηλότερες, αν δεν αποκατασταθούν άμεσα οι αεροπορικές συνδέσεις.
Η αβεβαιότητα ευρύτερα ενδέχεται να αποθαρρύνει τουρίστες από μακρινούς προορισμούς, αν η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θεωρηθεί «γειτονιά αστάθειας», πλήττοντας κυρίως την κρουαζιέρα.
Επιπλέον, οι γεωπολιτικές αναταραχές θα μπορούσαν να επιφέρουν καθυστέρηση στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και να επιβραδύνουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι οποίες ανήλθαν σε 6,8 δισ. ευρώ το 2024, έχοντας σχεδόν τριπλασιαστεί από τα 2,2 δισ. ευρώ της περιόδου 2010-2020.
