Νόμο για τη βελτίωση της ελκυστικότητας του φορολογικού καθεστώτος για μη κατοίκους στην Ελλάδα, με σκοπό την προσέλκυση περαιτέρω ξένων επενδυτών στη χώρα, πρόκειται να φέρει στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης. Πρόκειται για το ειδικό πλαίσιο φορολογικής αντιμετώπισης κυρίως των ξένων αλλά και Ελλήνων φορολογουμένων στο εξωτερικό που μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους εδώ, γνωστό ως καθεστώς για τους non-dom («non domiciled» ή «μη διαμένων κάτοικος»).
Σε συνδυασμό με τις Συνθήκες Αποφυγής Διπλής Φορολόγησης που έχει η Ελλάδα, αυτό σημαίνει για τους περισσότερους επιλέξιμους ενδιαφερομένους (με μεγάλη εξαίρεση τους Αμερικανούς υπηκόους που υποχρεούνται να φορολογούνται στις ΗΠΑ όσο έχουν αμερικανικό διαβατήριο) πως μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη φορολογική τους επιβάρυνση αφού δεν θα καταβάλλουν φόρους αλλού. Με βάση το καθεστώς όπως ισχύει σήμερα, επιλέξιμα είναι εκείνα τα φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και δύνανται να υπαχθούν σε εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή, εφόσον σωρευτικά: δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι της Ελλάδας τα επτά από τα προηγούμενα οκτώ έτη πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας τους εδώ και αποδεικνύουν ότι επενδύουν oι ίδιοι ή συγγενικό τους πρόσωπο ή μέσω νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας στο οποίο ή στην οποία, αντιστοίχως, έχουν την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, σε ακίνητα ή επιχειρήσεις ή κινητές αξίες ή μετοχές ή μερίδια σε νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες με έδρα την Ελλάδα.
Το ποσό της επένδυσης αυτής δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 500.000 ευρώ. Η επένδυση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 3 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, το φυσικό πρόσωπο φορολογείται με 100.000 ευρώ κατ’ αποκοπήν ετησίως (lump sum), ανεξάρτητα από το ύψος του εισοδήματός του στο εξωτερικό, για όλα τα εισοδήματα που δημιουργούνται εκτός Ελλάδας, για περίοδο 15 ετών.
Από το 2020, πάνω από 200 άτομα έχουν μεταφέρει τη φορολογική κατοικία τους στη χώρα και έχουν επενδύσει 277 εκατ. ευρώ.
Για το εισόδημά του στην Ελλάδα φορολογείται κανονικά όπως όλοι οι Ελληνες φορολογούμενοι. Ωστόσο, εάν το φυσικό πρόσωπο που είχε ενταχθεί στο συγκεκριμένο καθεστώς παντρευόταν σε δεύτερο χρόνο, δεν είχε τη δυνατότητα να εντάξει στο ίδιο φορολογικό καθεστώς και τη ή τον σύζυγο. Επιπλέον, οι δικαιούχοι υπάγονταν σε φόρο δωρεάς και κληρονομιάς εάν αποφάσιζαν να δωρίσουν ή να κληροδοτήσουν περιουσιακά στοιχεία τους στο εξωτερικό.
Οπως αποκάλυψε ο Κυριάκος Πιερρακάκης στο πλαίσιο του συνεδρίου Mergers & Acquisitions Summit που διοργάνωσε χθες στην Αθήνα το οικονομικό site της «Καθημερινής», moneyreview.gr, με ρύθμιση σε ευρύτερο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή θα δίνεται το δικαίωμα υπαγωγής στο ίδιο καθεστώς των συζύγων που προκύπτουν μετά την αρχική ένταξη του άλλου μέλους του ζεύγους, ενώ θα καταργηθεί η φορολογία των δωρεών και της κληρονομιάς. Τα δύο αυτά στοιχεία αποτέλεσαν ανασταλτικούς παράγοντες για το ελληνικό πρόγραμμα non-dom που, παρ’ όλα αυτά, από το 2020, οπότε και άρχισε να ισχύει, έφερε στην Ελλάδα 213 άτομα υψηλού καθαρού εισοδήματος που πραγματοποίησαν, στο πλαίσιο των υποχρεωτικών επενδύσεων που υπαγορεύει το καθεστώς, υπερδιπλάσιες των προβλεπομένων δαπάνες και συγκεκριμένα 277 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, ενίσχυσαν με 100.000 ευρώ ο καθένας τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου. Με τις νέες αυτές ρυθμίσεις εκτιμάται πως το ελληνικό πρόγραμμα θα γίνει ακόμα πιο ελκυστικό σε μια Ευρώπη που έχει ήδη αντίστοιχα προγράμματα με αυτές τις προβλέψεις, όπως η Ιταλία.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας αποκάλυψε μάλιστα πως από τον Σεπτέμβριο θα ξεκινήσει σειρά παρουσιάσεων σε ενδιαφερόμενα πρόσωπα σε ευρωπαϊκές μητροπόλεις, όπως το Λονδίνο, από τις οποίες παρατηρείται έξοδος των υψηλού καθαρού εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Ελκυστική η Ελλάδα για τουριστικές επενδύσεις
Η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικός επενδυτικός προορισμός για όσους θέλουν να τοποθετηθούν στον τουρισμό είτε σε ξενοδοχειακά ακίνητα είτε σε εταιρείες διαχείρισης ξενοδοχείων είτε σε παραθεριστικές κατοικίες, εκτιμά ο Ανδρέας Ανδρεάδης, ιδρυτής και συνδιευθύνων σύμβουλος καθώς και μέτοχος του ομίλου Sani/Ikos. Ανέφερε μάλιστα ότι ο όμιλός του εξακολουθεί να εξετάζει ευκαιρίες τόσο στην Ελλάδα όσο βεβαίως και στο εξωτερικό, όπου έχει ήδη επεκταθεί στην Ισπανία και στην Πορτογαλία. Μιλώντας στο πλαίσιο του συνεδρίου Mergers & Acquisitions Summit που διοργάνωσε το οικονομικό site της εφημερίδας «Καθημερινή», moneyreview.gr, αναγνώρισε ότι η Ελλάδα τα τελευταία έξι χρόνια έχει διαμορφώσει ένα νέο αφήγημα, που ενισχύει το επενδυτικό ενδιαφέρον. «Το κρίσιμο ερώτημα είναι για πόσο η χώρα θα μπορέσει να διατηρήσει αυτό το περιβάλλον», σημείωσε. Αναφερόμενος στο καθεστώς non-dom, το χαρακτήρισε «πακέτο που αξίζει ιδιαίτερη προσοχή», καθώς προσελκύει σοβαρούς επενδυτές που θέλουν να ζήσουν στην Ελλάδα, δαπανώντας εδώ σημαντικά ποσά τόσο για την αγορά ακινήτων όσο και για την ευρύτερη δραστηριοποίησή τους. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ανάγκη ολοκλήρωσης των τοπικών χωροταξικών σχεδίων, τα οποία χαρακτήρισε κρίσιμα για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Οπως τόνισε, το γενικό χωροταξικό παρέχει απλώς ένα γενικό πλαίσιο και δεν μπορεί να προδιαγράψει με ακρίβεια τις ανάγκες κάθε περιοχής. «Το “κλειδί” είναι τα τοπικά χωροταξικά, τα οποία όμως καταρτίζονται συχνά υπό την καθοδήγηση δημάρχων, χωρίς τη σχετική τεχνική κατάρτιση ή οπτική για το πώς πρέπει να αναπτυχθεί ο δήμος τους μακροπρόθεσμα», υπογράμμισε. Παρότρυνε μάλιστα τη στενή συνεργασία με εξειδικευμένα μελετητικά γραφεία, ώστε τα τοπικά σχέδια να «κουμπώνουν» σωστά με τις γενικές κατευθύνσεις του εθνικού σχεδιασμού. Προειδοποίησε επίσης ότι «ο τουρισμός δεν είναι δεδομένος. Το να θεωρούμε ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται αυτόματα είναι λάθος».
Οι μεγάλες προκλήσεις των στρατηγικών επενδύσεων
Το πώς διαμορφώνεται σήμερα το τοπίο των στρατηγικών επενδύσεων στην Ελλάδα αποτέλεσε το αντικείμενο μιας υψηλού επιπέδου συζήτησης στο Mergers & Acquisitions Summit, με τη συμμετοχή ηγετικών στελεχών από τον τραπεζικό, νομικό και επενδυτικό χώρο. Η ενότητα εστίασε στη δυναμική του private equity, στα σημεία σύγκλισης με τους στρατηγικούς επενδυτές, καθώς και στα νέα εργαλεία που επιταχύνουν τις συναλλαγές. Ο Λάμπρος Παπακωνσταντίνου, πρόεδρος Δ.Σ. της Ideal Holdings, υπογράμμισε ότι, παρότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ανεπτυγμένες αγορές, δεν διαθέτει αντίστοιχη πυκνότητα στρατηγικών επενδυτών συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οπως σημείωσε, οι χρηματοοικονομικοί επενδυτές (financial sponsors) εμφανίζουν μεγαλύτερη ετοιμότητα ανάληψης κινδύνου, σε αντίθεση με τους στρατηγικούς επενδυτές, και συχνά αποτελούν τον πρώτο καταλύτη για την είσοδο στρατηγικών παικτών. Τόνισε ότι η εγχώρια αγορά καταγράφει αυξανόμενη δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων – με λιγότερες αριθμητικά συναλλαγές, αλλά αυξανόμενης σημασίας. Οι διεθνείς επενδυτές, παρότι διαθέτουν ρευστότητα, δεν έχουν πάντα επαρκή τοπική γνώση, γεγονός που οδηγεί σε πιο στοχευμένες και επιλεκτικές τοποθετήσεις. Καταλήγοντας, ανέφερε ότι τα ελληνικά Private Equity funds διαδραματίζουν ρόλο «γέφυρας» ανάμεσα στα μεγάλα διεθνή PE funds και στους στρατηγικούς επενδυτές, υιοθετώντας διεθνή πρότυπα με σεβασμό στο επιχειρηματικό DNA της χώρας.
Ο Νιλ Κάμπελ, partner στη La-tham & Watkins, επισήμανε ότι όταν πρωτοξεκίνησε να εξετάζει επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα, «το 80% της ανάλυσης αφορούσε τον ελληνικό κίνδυνο και μόλις το 20% την ίδια την εταιρεία». Πλέον, όπως υπογράμμισε, η χώρα διαθέτει ώριμο οικοσύστημα, με υψηλής ποιότητας M&A συμβούλους και δημιουργικές προσεγγίσεις για τη γεφύρωση αποτιμητικών διαφορών, συχνά πιο καινοτόμες από άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Σε αυτό το πλαίσιο ανέδειξε τη σημασία τού να υπάρχει σαφής στρατηγική εξόδου, καθώς το IPO δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή στις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ οι εξαγορές είναι η βασική διαδρομή προς την υλοποίηση της αξίας.
Οι διεθνείς επενδυτές δεν έχουν πάντα επαρκή τοπική γνώση, γεγονός που οδηγεί σε πιο στοχευμένες και επιλεκτικές τοποθετήσεις.
Ο Αντρέα Φοτί managing director – EMEA Chief Commercial Officer-M&A, στην AON, εστίασε στη ραγδαία εξέλιξη των λύσεων διαχείρισης κινδύνου στο M&A, τονίζοντας πως η ασφάλιση κινδύνων έχει μετασχηματίσει την αγορά τα τελευταία χρόνια. Η τιμολόγηση και μεταφορά κινδύνων –από φορολογικά και νομικά ζητήματα μέχρι ρυθμιστικές εκκρεμότητες– έχει ξεκλειδώσει πολλές συναλλαγές. Οπως σημείωσε, η υιοθέτηση τέτοιων λύσεων ενισχύεται καθώς η αγορά γίνεται πιο ανταγωνιστική και οι εταιρείες αναγκάζονται να προσαρμοστούν στα νέα πρότυπα που διαμορφώνουν οι ανταγωνιστές τους. «Το M&A δεν είναι αγορά, είναι τέχνη», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Ο Σέργιος Τάκος partner, strategy & transactions της Deloitte, στάθηκε στον ρόλο της ασφάλισης Warranty & Indemnity (W&I), τονίζοντας ότι αποτελεί πλέον βασικό εργαλείο επιτάχυνσης και θωράκισης των συμφωνιών, ειδικά στον τομέα της ενέργειας. Αναφέρθηκε επίσης στις εξελισσόμενες απαιτήσεις αξιολόγησης αποτιμήσεων, που βασίζονται πλέον περισσότερο στη δυναμική κερδοφορίας και τη βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου και όχι μόνο σε ιστορικά στοιχεία. Διαπίστωσε σύγκλιση μεταξύ των δύο τύπων επενδυτών (PE και στρατηγικοί): «Eίτε είσαι Private Equity είτε στρατηγικός επενδυτής, όλοι θέτουν τα ίδια ερωτήματα – πότε θα υλοποιηθούν οι συνέργειες, τι θα αλλάξει από την πρώτη μέρα».
