Η πρωτοφανής άνοδος της τιμής του χρυσού, που έχει ξεπεράσει τα 4.300 δολάρια ΗΠΑ ανά ουγγιά, κρύβει ένα βαθύτερο μυστήριο: τις μαζικές, μη καταγεγραμμένες αγορές του πολύτιμου μετάλλου από την Κίνα, που θα μπορούσαν να είναι και πάνω από δέκα φορές υψηλότερες από τα επίσημα στοιχεία. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το Πεκίνο αγοράζει χρυσό σε ποσότητες πολλαπλάσιες από εκείνες που καταγράφονται επίσημα, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής απομάκρυνσης από το δολάριο, δημιουργώντας ένα τοπίο αδιαφάνειας που προβληματίζει τους παγκόσμιους traders. Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC) αναφέρει ελάχιστες αγορές χρυσού φέτος, με τις μηνιαίες προσθήκες στα αποθέματα να κυμαίνονται γύρω στους δύο τόνους. Η αγορά ωστόσο είναι βαθιά δύσπιστη. Οι αναλυτές της Societe Generale εκτιμούν, βάσει εμπορικών δεδομένων, ότι οι συνολικές αγορές της Κίνας θα μπορούσαν να φθάσουν έως και τους 250 τόνους φέτος, αριθμός που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο της συνολικής παγκόσμιας ζήτησης από όλες τις κεντρικές τράπεζες. «Η Κίνα αγοράζει χρυσό στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την αποδολαριοποίηση», εξηγεί ο Τζεφ Κάρι, επικεφαλής στρατηγικής για την ενέργεια στην Carlyle, ο οποίος λέει ότι δεν προσπαθεί καν να μαντέψει πόσο χρυσό αγοράζει η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας. Ο χρυσός θεωρείται η κατεξοχήν αντιστάθμιση έναντι του δολαρίου, και η συστηματική, σιωπηρή αγορά του συνιστά μια σαφή γεωπολιτική κίνηση.
Η κλίμακα των κρυφών αγορών της χώρας υπογραμμίζει τις αυξανόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι traders στην προσπάθειά τους να καταλάβουν πού θα πάνε οι τιμές σε μια αγορά που κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από τις αγορές κεντρικών τραπεζών. «Σε αντίθεση με το πετρέλαιο, όπου μπορείς να το παρακολουθήσεις με δορυφόρους, με τον χρυσό δεν μπορείς. Δεν υπάρχει τρόπος να ξέρεις πού πηγαίνει αυτό το πράγμα και ποιος το αγοράζει», σημειώνει ο Τζεφ Κάρι.
Ο διευθυντής της Ιαπωνικής Ενωσης Αγοράς Χρυσού πιστεύει ότι τα τρέχοντα αποθέματα της Κίνας είναι σχεδόν 5.000 τόνοι, διπλάσια απ’ ό,τι αναφέρει δημόσια.
Αυτό το κενό πληροφοριών αναγκάζει τους traders να αναζητήσουν εναλλακτικές ενδείξεις, όπως οι παραγγελίες για φρεσκοχυτευμένες ράβδους 400 ουγγιών που αποστέλλονται αεροπορικώς στην Κίνα, για να μετρήσουν την πραγματική ζήτηση. «Φέτος ο κόσμος δεν πιστεύει πραγματικά τα επίσημα στοιχεία, ειδικά για την Κίνα», δήλωσε στους FT ο Μπρους Ικεμίζου, διευθυντής της Ιαπωνικής Ενωσης Αγοράς Χρυσού, ο οποίος πιστεύει ότι τα τρέχοντα αποθέματα χρυσού της Κίνας είναι σχεδόν 5.000 τόνοι, διπλάσια απ’ ό,τι αναφέρει δημόσια. Η αδιαφάνεια είναι μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας τάσης μεταξύ των κεντρικών τραπεζών. Την τελευταία δεκαετία, το μερίδιο του χρυσού στα παγκόσμια αποθέματα εκτός ΗΠΑ έχει εκτοξευθεί από 10% σε 26%, ενώ όλο και λιγότερες αγορές αναφέρονται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Στο πιο πρόσφατο τρίμηνο, μόνο το ένα τρίτο των επίσημων αγορών αναφέρθηκε δημόσια, έναντι περίπου 90% πριν από τέσσερα χρόνια. Η Νίκι Σιλς, αναλύτρια της MKS Pamp, σημειώνει ότι η μυστικότητα οφείλεται σε φόβους αντιποίνων από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, καθώς ο χρυσός θεωρείται αντιστάθμιση έναντι του δολαρίου. «Στις περισσότερες αναδυόμενες αγορές είναι προς το συμφέρον των κεντρικών τραπεζών να μην αποκαλύπτουν πλήρως τις αγορές». Η Κίνα ειδικότερα, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού στον κόσμο, διαθέτει πολλούς μηχανισμούς αγοράς πέρα από την αρμόδια κρατική υπηρεσία για τη διαχείριση των αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος στην Κίνα (SAFE), τον επίσημο φορέα της PBOC. Οι αγορές πραγματοποιούνται όχι μόνο από τη SAFE και τους μεσάζοντές της, αλλά και από το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Κίνας CIC και τον στρατό, οι οποίοι δεν έχουν την υποχρέωση να αποκαλύπτουν τα αποθέματά τους.
Αυτό που περιπλέκει ακόμη περισσότερο την εικόνα είναι το γεγονός ότι η Κίνα παραμένει η κορυφαία χώρα στον κόσμο σε εξόρυξη χρυσού, αντιπροσωπεύοντας το 10% της παγκόσμιας παραγωγής πέρυσι, πράγμα που σημαίνει ότι έχει επίσης την επιλογή να αγοράσει το πολύτιμο μέταλλο εγχώρια για τα αποθέματά της. Καθώς το Πεκίνο επεκτείνει τα αποθέματά του σε χρυσό, φλερτάρει επίσης αναπτυσσόμενες χώρες για να τα αποθηκεύσουν εντός Κίνας. Η Καμπότζη συμφώνησε να τοποθετήσει πρόσφατα αγορασμένο χρυσό, πληρωμένο σε γιουάν, στο θησαυροφυλάκιο του Χρηματιστηρίου Χρυσού της Σαγκάης, στη Σεντζέν, σύμφωνα με πηγές κοντά στη συμφωνία. Οι μυστικές αυτές διαπραγματεύσεις επιβεβαιώνουν τη μετατόπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής τάξης και την αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στο δολάριο, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη θέση του χρυσού ως ύστατου επενδυτικού καταφυγίου.
