Ευάλωτες σε ένα σοκ στην αγορά ομολόγων είναι οι ανεπτυγμένες οικονομίες, κατά το οποίο η επιστροφή των «τιμωρών» των αγορών –των γνωστών vigilantes– με μια επίθεση στα ομόλογα θα εντείνει επικίνδυνα τις προκλήσεις βιωσιμότητας χρέους πολλών χωρών. Κι αυτό το σοκ είναι πιθανό, κατά τον οίκο Fitch, δεδομένου του τρέχοντος περιβάλλοντος της οικονομίας το οποίο είναι γεμάτο αβεβαιότητες και κινδύνους.
Οπως προειδοποιεί η Fitch, η ραγδαία αύξηση του κρατικού χρέους των ανεπτυγμένων αγορών και το υψηλότερο κόστος αναχρηματοδότησης εντείνουν τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προκλήσεις. «Βλέπει» μάλιστα εύλογα σενάρια, όπως επισημαίνει, στα οποία μια αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων αυξάνει επικίνδυνα τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και τους δείκτες χρέους, καθώς οι υφιστάμενες υποχρεώσεις μετακυλίονται με υψηλότερα επιτόκια.
Η Fitch προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων αγορών θα προσθέσουν περίπου 6 τρισ. δολάρια χρέους το 2025, ανεβάζοντας το συνολικό χρέος πάνω από 71 τρισ. δολ. (περίπου 105% του ΑΕΠ), από 28 τρισ. δολ. (68% του ΑΕΠ) το 2007. Το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί απότομα στις περισσότερες ανεπτυγμένες αγορές από το 2007, αντανακλώντας τον αντίκτυπο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, της κρίσης της Ευρωζώνης και της πανδημίας, καθώς και τις οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις που προκύπτουν από την αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής. Αρκετές μεγάλες οικονομίες είναι «υπεύθυνες» για την αύξηση του συνολικού χρέους, επισημαίνει ο οίκος, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ του χρέους των ανεπτυγμένων αγορών και περισσότερο από το 60% της αύξησης από το 2007.
Οι μέσες αποδόσεις των 10ετών ομολόγων δεν άλλαξαν σημαντικά το 2025, αλλά οι αποδόσεις των 30ετών ομολόγων έχουν αυξηθεί στις περισσότερες αγορές και κατά 40 μονάδες βάσης σε μέσον όρο, αν και στην Ιαπωνία η αύξηση φτάνει τις 86 μ.β. και στη Γερμανία τις 68 μ.β. To spread μεταξύ των 10ετών και των 30ετών ομολόγων έχει αυξηθεί κατά περίπου 30 μ.β. Αυτό υποδηλώνει την επιφυλακτικότητα των επενδυτών σχετικά με τον μακροπρόθεσμο πληθωρισμό, τις υψηλές εκδόσεις ομολόγων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, επισημαίνει ο οίκος. Η μειωμένη ζήτηση από τις κεντρικές τράπεζες και τους μακροπρόθεσμους επενδυτές μπορεί να συμβάλει σ’ αυτό. Ο κίνδυνος ανόδου των αποδόσεων των ομολόγων θα αυξηθεί σε περίπτωση δυσμενών σοκ στη δημοσιονομική πολιτική ή αδυναμίας καθορισμού αξιόπιστων σχεδίων εξυγίανσης, αυξημένης πολιτικής αβεβαιότητας ή αυξανόμενων προσδοκιών για τον πληθωρισμό, για παράδειγμα, που προκύπτουν από απειλές για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, σημειώνει η Fitch.
Τα stress tests που διενήργησε δείχνουν σημαντικές επιπτώσεις σε περίπτωση ανατιμολόγησης των αποδόσεων. Σε ένα σοκ όπου το κόστος δανεισμού θα αυξηθεί στα ίδια επίπεδα με την απόδοση των 30ετών ομολόγων και θα μετακυλιστεί, καθώς λήγει το χρέος, το μέσο δημοσιονομικό έλλειμμα για τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ θα διευρυνθεί κατά 0,6% του ΑΕΠ έως το 2029 και κατά 1% έως το 2032, σε σύγκριση με ένα επιτόκιο δανεισμού ίσο με τις αποδόσεις του 10ετούς ομολόγου. Το χρέος θα αυξηθεί κατά μέσον όρο κατά 1,4% και 3,9% του ΑΕΠ αντιστοίχως, καθώς περισσότερο χρέος αναχρηματοδοτείται με υψηλότερο κόστος και λόγω της πιο δυσμενούς διαφοράς επιτοκίου – ανάπτυξης.
Η Ιαπωνία θα δει τη μεγαλύτερη αύξηση στο έλλειμμα του προϋπολογισμού και τον δείκτη χρέους, αντανακλώντας τη μεγάλη διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών και 30ετών ομολόγων και το υψηλό απόθεμα χρέους της. Μια μακρά μέση διάρκεια του χρέους επιβραδύνει την επίδραση του σοκ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ ένα σύντομο προφίλ λήξης αυξάνει την έκθεση των ΗΠΑ, σημειώνει η Fitch. Πάντως, όπως προσθέτει, μια αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων θα έχει λιγότερο αρνητική επίδραση στη βιωσιμότητα του χρέους εάν αντανακλά ισχυρότερες προοπτικές ανάπτυξης ή πληθωρισμό, παρά δημοσιονομικές ανησυχίες.
