Τον Ιούνιο, όταν η Nvidia έκλεισε συμφωνία με τη γαλλική νεοφυή τεχνητής νοημοσύνης Mistral για την ανάπτυξη των μεγαλύτερων κέντρων δεδομένων της Γαλλίας, ο διευθύνων σύμβουλος του κολοσσού των μικροεπεξεργαστών, Γένσεν Χουάνγκ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στους Ευρωπαίους. «Είστε πολύ αργοί», είπε με μια δόση αστεϊσμού και προσέθεσε, «όπως και με τα κρασιά σας, περιμένετε να παλιώσουν για να είναι τέλεια». Το σχόλιο αποτυπώνει μια πραγματικότητα, ότι η Γηραιά Ηπειρος που υστερεί σε καινοτομία έναντι τόσο των ΗΠΑ όσο και της Κίνας, κινδυνεύει να μείνει πίσω στην τεχνητή νοημοσύνη.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν ιδιαιτέρως για την υπερβολική εξάρτηση της Ευρώπης από έναν μικρό αριθμό αμερικανικών εταιρειών.
Εχει, ωστόσο, κινητοποιηθεί και αυτή τη στιγμή επικρατεί ένα είδος συναγερμού ανά την Ευρώπη, που σπεύδει να διαψεύσει τον Χουάνγκ. Ενώ επί χρόνια δίνει προτεραιότητα στη ρύθμιση των νέων τεχνολογιών χωρίς να παρουσιάζει καινοτομία, τώρα αγωνίζεται να διασφαλίσει το μερίδιό της στην παγκόσμια έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης. Μέσα στις τελευταίες εβδομάδες, οι ευρωπαϊκές τεχνολογικές SAP SE και ASML Holding NV έχουν δεσμεύσει δισεκατομμύρια ευρώ στις ευρωπαϊκές νεοφυείς του κλάδου καθώς και στις συναφείς υπηρεσίες. Την ίδια στιγμή, οι αρχηγοί κρατών, από τον Γάλλο πρόεδρο Μανουέλ Μακρόν μέχρι τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, υπόσχονται να επενδύσουν μαζικά στα κέντρα δεδομένων, καθώς τα θεωρούν κρίσιμα για την εθνική ασφάλεια και τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης. Αντίστοιχη κινητοποίηση, παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη σε πολλές χώρες, από τον Καναδά μέχρι τη Νότια Κορέα και τη Μέση Ανατολή, που επιστρατεύουν πυρετωδώς τεράστιους πόρους προκειμένου να μην παραχωρήσουν υπερβολικά μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς στις δύο τεχνολογικές υπερδυνάμεις, τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες επικρατεί πρωτίστως ανησυχία πως αν δεν επενδύσουν εκτεταμένα στην τοπική βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης θα χάσουν μία ακόμη τεχνολογική επανάσταση, όπως και τα ταλέντα του κλάδου, και θα κυριαρχήσει πλήρως στη νέα τεχνολογία η Silicon Valley. Μιλώντας με μεγάλο αριθμό πολιτικών και στελεχών εταιρειών τεχνολογίας, ρεπόρτερ του Bloomberg διαπίστωσαν πως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν ιδιαιτέρως για την υπερβολική εξάρτηση της Ευρώπης από έναν μικρό αριθμό αμερικανικών εταιρειών που την καθιστά ευάλωτη στις απρόβλεπτες συμπεριφορές του Ντόναλντ Τραμπ και στις επιθετικές πολιτικές του. Στις Βρυξέλλες, ειδικότερα, εκφράζουν φόβους για το ενδεχόμενο να απαγορεύσει ο Τραμπ στις αμερικανικές εταιρείες την παροχή υπηρεσιών αν εκτιμήσει πως έτσι προωθεί την ατζέντα του. Και την ίδια στιγμή αξιωματούχοι της Ε.Ε. εξετάζουν σοβαρά να επιβάλουν στην Κίνα μέτρα στα πρότυπα των δικών της ανορθόδοξων πολιτικών όπως, για παράδειγμα, να επιβάλουν στις κινεζικές εταιρείες να εκχωρούν τεχνολογία στις ευρωπαϊκές προκειμένου να δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Το πρόβλημα είναι πως υπάρχει διάχυτη η αμφιβολία ως προς το κατά πόσον μπορούν οι αναιμικές ευρωπαϊκές οικονομίες ή ακόμη και κατά πόσον θα έπρεπε να ανταγωνιστούν σε αυτήν την τόσο δαπανηρή μάχη για την ανάπτυξη προηγμένων μικροεπεξεργαστών ή μοντέλων που μπορούν να υποστηρίξουν λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης. Στις σχετικές διαμάχες ανεβαίνουν διαρκώς οι τόνοι καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να προωθήσουν την τεχνητή νοημοσύνη αλλά την ίδια στιγμή οι προσπάθειές τους βασίζονται στις αμερικανικές εταιρείες και κατά κύριο λόγο στις Nvidia και OpenAI. Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, ο Βρετανός πρωθυπουργός φιλοξένησε τον Χουάνγκ και άλλους φωστήρες της αμερικανικής τεχνολογίας για να υποσχεθεί ενώπιόν τους ότι δεσμεύει περισσότερα από 35 δισ. ευρώ για δαπάνες στην τεχνητή νοημοσύνη. Η κίνησή του προκάλεσε επικρίσεις και η Βρετανία κατηγορήθηκε πως «δίνει τα κλειδιά» στις ΗΠΑ. «Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη είναι τόσο εξαρτημένη, ώστε δεν έχει διαπραγματευτική δύναμη», σχολιάζει η Αλεξάντρα Γκιζ, Γερμανίδα ευρωβουλευτής που υποστηρίζει πως η Γηραιά Ηπειρος πρέπει να απαλλαγεί όσο περισσότερο γίνεται από την αμερικανική τεχνολογία, διότι «γινόμαστε αποικία».
Η νεοφυής Pigment παρέχει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για χρήση οικονομικού σχεδιασμού με σκοπό να ανταγωνιστεί ευθέως ένα εμβληματικό προϊόν των ΗΠΑ: το Microsoft Excel. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει προωθήσει την Pigment παρουσιάζοντάς την ως τον μελλοντικό ηγέτη της τεχνολογίας με «ένα νέο κύμα πελατών» συμπεριλαμβανομένων μεγάλων επιχειρήσεων της Γαλλίας και της Βρετανίας που ετοιμάζονται να υπογράψουν συμφωνίες. Προκειμένου όμως να ανταγωνιστεί τα αμερικανικά προϊόντα, η Pigment βασίζεται στην αμερικανική τεχνολογία και ειδικότερα σε μοντέλα της OpenAI που υποστηρίζεται από τη Microsoft. Είναι, πάντως, γεγονός ότι όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να αποδείξουν πως οι εγχώριες εταιρείες μπορούν να καλύψουν τα κενά. Η Nebius, που έχει έδρα στο Αμστερνταμ και είναι πάροχος υπηρεσιών νέφους, υπέγραψε συμβόλαιο με τη Microsoft Corp αξίας 19 δισ. δολ. Η Black Forest Labs, γερμανική νεοφυής που παρέχει εργαλεία δημιουργίας εικόνας με τεχνητή νοημοσύνη, συνεργάζεται πλέον με την xAI του Ελον Μασκ και τη Meta Platforms. Και η Mistral άντλησε προσφάτως κεφάλαια από την ASML και άλλους επενδυτές, συγκεντρώνοντας έτσι αξία 11,7 δισ. ευρώ και αποτελώντας πλέον την κορυφαία βιομηχανία της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.
Παρά την εκτεταμένη κινητικότητα, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις της Ευρώπης στην τεχνητή νοημοσύνη ωχριούν μπροστά στις επενδύσεις των ΗΠΑ. Οι μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες των ΗΠΑ αναμένεται να δαπανήσουν φέτος 344 δισ. δολ. κυρίως σε κέντρα δεδομένων για την τεχνητή νοημοσύνη, όταν το μακροπρόθεσμο επενδυτικό πρόγραμμα της Ε.Ε. για την τεχνητή νοημοσύνη προβλέπει δαπάνες ύψους περίπου 100 δισ. δολ. λιγότερα από αυτό το ποσό.
