Οταν δύο hedge funds της Bear Stearns που είχαν υπερβολική μόχλευση κατέρρευσαν, το 2007, οι περισσότεροι δεν έδωσαν μεγάλη σημασία. Αλλωστε, η Wall Street βρισκόταν τότε σε ιστορικά υψηλά. Αργότερα όμως έγινε σαφές ότι οι χρεοκοπίες αυτές ήταν ένα από τα πρώτα κομμάτια ενός ντόμινο, που οδήγησε στην κατάρρευση του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος.
Ο CEO της JP Morgan Τζέιμς Ντάιμον διέσωσε την Bear Stearns το 2008, όταν βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Σήμερα, προειδοποιεί ότι πίσω από τα νέα ρεκόρ της Wall Street ίσως να κρύβεται και πάλι ο κίνδυνος.
Πρώτα, τον περασμένο μήνα χρεοκόπησε μια αντιπροσωπεία που έδινε subprime δάνεια για την αγορά αυτοκινήτων. Η κατάρρευσή της αποδόθηκε σε πληθώρα ριψοκίνδυνων δανείων, αλλά και σε μια πολύ μεγάλη απάτη.
Μετά, η Wall Street ξαφνιάστηκε από την κατάρρευση της First Brands, ενός προμηθευτή ανταλλακτικών αυτοκινήτων, που χτίστηκε με πολύπλοκα και κρυμμένα δάνεια, με αποτέλεσμα πολλές χρηματοοικονομικές εταιρείες να είναι εκτεθειμένες στη χρεοκοπία της.
«Οι κεραίες μου ανεβαίνουν όταν συμβαίνουν πράγματα σαν και αυτά», τόνισε ο Ντάιμον την Τρίτη σε τηλεδιάσκεψη με αναλυτές. «Και μάλλον δεν θα έπρεπε να το λέω αυτό, αλλά όταν βλέπεις μια κατσαρίδα, πιθανότατα υπάρχουν και άλλες. Θέλω να προειδοποιήσω τους πάντες για αυτό».
Βέβαια, επισημαίνει το CNN, δεν αποκλείεται οι πρόσφατες χρεοκοπίες να οφείλονται σε προβλήματα που είχαν ειδικά αυτές οι επιχειρήσεις και όχι σε κάποιο συστημικό ζήτημα. Οπως έδειξε όμως η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008, κάποιο πρόβλημα σε μια σκοτεινή πλευρά της Wall Street μπορεί να φτάσει να επηρεάσει την πραγματική οικονομία.
Τα subprime δάνεια (ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης) βρίσκονταν πίσω από την κατάρρευση της Bear Stearns. Σήμερα, πάντως, στο επίκεντρο δεν βρίσκονται τα subprime στεγαστικά δάνεια, αλλά τα subprime δάνεια αυτοκινήτου.
Η Tricolor Holdings, μια εταιρεία του Ντάλας που έδινε δάνεια για την αγορά αυτοκινήτου σε άτομα χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας, χρεοκόπησε τον Σεπτέμβριο.
Η χρεοκοπία της φέρνει στην επιφάνεια τις επιπτώσεις που έχουν το υψηλό κόστος ζωής και η αδύναμη αγορά εργασίας σε εκατομμύρια Αμερικανούς. Τα αυτοκίνητα στις ΗΠΑ είναι πιο ακριβά από ποτέ και όλο και περισσότεροι αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων που έχουν πάρει για να τα αγοράσουν.
Τι δείχνουν η χρεο-κοπία της Tricolor Holdings, που έδινε δάνεια για την αγορά Ι.Χ., και η κατάρρευση της First Brands, ενός προμηθευτή ανταλλακτικών αυτοκινήτων.
Ακόμη και η JP Morgan, που όπως έχει πει ο Ντάιμον έχει «ισολογισμό-φρούριο», υπέστη ζημίες 170 εκατ. δολαρίων λόγω της χρεοκοπίας της Tricolor.
Μερικές εβδομάδες αργότερα, η εταιρεία ανταλλακτικών αυτοκινήτων First Brands υπέβαλε αίτημα προστασίας από τους πιστωτές της, στο πλαίσιο του Chapter 11 του αμερικανικού πτωχευτικού κώδικα.
Η κατάρρευσή της οφείλεται σε ένα θολό σχέδιο δανεισμού, γύρω από το οποίο το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ανοίξει έρευνα για πιθανές εγκληματικές πράξεις.
Η First Brands στράφηκε στην αγορά του ιδιωτικού δανεισμού (private credit) για να μπορέσει να εξαγοράσει ανταγωνιστές της, με αποτέλεσμα να υπολογίζεται ότι έχει 2,3 δισ. δολάρια σε απλήρωτα δάνεια. Πρόκειται, μάλιστα, για «δανεισμό εκτός ισολογισμού», καθώς η εταιρεία δανείστηκε χωρίς να εγγράψει τα ποσά αυτά επισήμως στα βιβλία της.
Οι πιστωτές της ισχυρίζονται ότι η First Brands απέκτησε πρόσβαση σε κεφάλαια υποσχόμενη ότι θα τα αποπληρώσει μόλις ένας από τους πελάτες της καλύψει τις υποχρεώσεις του προς την εταιρεία. Αυτή η πρακτική του factoring μέσω τρίτου είναι συνηθισμένη. Οι πιστωτές της First Brands, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι η εταιρεία χρησιμοποίησε το ίδιο τιμολόγιο πολλές φορές για να πάρει δάνεια, χωρίς αυτοί που τα έδιναν να το γνωρίζουν.
Η κατάσταση θυμίζει την περίπτωση της Lehman Brothers, η οποία χρεοκόπησε το 2008 αφότου είχε χρησιμοποιήσει ένα λογιστικό κόλπο για να κρύψει πόσο μοχλευμένη ήταν, σημειώνει το CNN.
Τα τελευταία χρόνια, η αμερικανική οικονομία, η μεγαλύτερη του πλανήτη, τα πηγαίνει καλά. Οι προσλήψεις ήταν ισχυρές, η ανεργία παρέμενε χαμηλή και οι καταναλωτές συνέχιζαν να ξοδεύουν. Αλλά η παλίρροια αρχίζει να αλλάζει, εν μέρει επειδή οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ ασκούν εντεινόμενες πιέσεις στις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Ο Ντάιμον προειδοποίησε ότι τα επικίνδυνα χαρτοφυλάκια, όπως αυτά της Tricolor και της First Brands, θα αρχίσουν να βγαίνουν στην επιφάνεια σε εταιρείες με παρόμοια δομή, σε μια πιθανή ύφεση.
Θα μπορούσε να είναι σύμπτωση ότι τα προβλήματα της First Brands και της Tricolor βγήκαν στο φως σχεδόν ταυτόχρονα, αλλά, όπως έχει πει ο Γουόρεν Μπάφετ, «δεν ξέρεις ποιος κολυμπάει γυμνός μέχρι να κατέβει η παλίρροια».
