Διαστάσεις «κοινωνικής κρίσης» έχει λάβει το στεγαστικό πρόβλημα στην Ε.Ε., όπου το 9% των νοικοκυριών υπολογίζεται ότι ξοδεύει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγαση. Η εκτόξευση στις τιμές των κατοικιών και των ενοικίων ανάγκασε τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής των Βρυξελλών να αναλάβουν για πρώτη φορά συντονισμένη δράση, θεσπίζοντας κανόνες για την αντιμετώπιση του «τεράστιου προβλήματος» των βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσα από πλατφόρμες όπως οι Airbnb και Booking.com.
Μιλώντας στον Guardian και σε άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, ο Νταν Γιόργκενσεν, ο πρώτος επίτροπος Στέγασης στην ιστορία της Κομισιόν, δήλωσε πως ήρθε η ώρα το μπλοκ να λάβει σοβαρά υπόψη το ζήτημα της αγοράς ακινήτων, διαφορετικά θα ενισχύσει τους αντιευρωπαίους λαϊκιστές, οι οποίοι, όπως είπε, δεν έχουν τις απαντήσεις για την έλλειψη οικονομικά προσιτών κατοικιών.
«Αν δεν λάβουμε σοβαρά υπόψη αυτό το πρόβλημα και δεν αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για κοινωνικό πρόβλημα που χρειάζεται δράση, τότε οι λαϊκιστές θα κερδίσουν», προειδοποίησε ο Γιόργκενσεν. Το γεγονός ότι η στέγαση θεωρείται αγορά για κερδοσκοπία είναι πρόβλημα, πρόσθεσε. «Μπορείς να αγοράσεις χρυσό ή να αγοράσεις διαμερίσματα, πιθανότατα βγάζεις περισσότερα αγοράζοντας διαμερίσματα. Δεν είναι κακό που μπορείς να βγάλεις χρήματα από τον τομέα της στέγασης, είναι κακό όμως όταν γίνεται αυτοσκοπός», σημείωσε.
Ο Δανός Σοσιαλδημοκράτης Γιόργκενσεν έχει αναλάβει την εκπόνηση του πρώτου σχεδίου προσιτής στέγασης της Ε.Ε., το οποίο αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο. Οπως είπε μάλιστα, η δημοσίευσή του επισπεύσθηκε λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της «κοινωνικής κρίσης».
Η Ε.Ε. εξετάζει επίσης πώς θα προστατευθούν καλύτερα τα δικαιώματα των ενοικιαστών.
«Το επερχόμενο σχέδιο στέγασης θα καλύψει τομείς όπου είναι πολύ σαφές ότι η στέγαση αποτελεί ευρωπαϊκή αρμοδιότητα και όπου δεν έχουμε καταφέρει να φέρουμε αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Ενας από αυτούς τους τομείς είναι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπου χρειαζόμαστε περισσότερους ευρωπαϊκούς κανόνες», είπε.
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσα από το Airbnb και άλλες πλατφόρμες έχουν εκτοξευθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις τα τελευταία χρόνια και έχουν κατηγορηθεί για την αύξηση των ενοικίων, την αναγκαστική αποχώρηση των ντόπιων από τα ιστορικά κέντρα και τη μετατροπή των οικιστικών συνοικιών σε τουριστικές ζώνες. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι «ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές πόλεις», είπε ο Γιόργκενσεν, αλλά δεν κατονόμασε συγκεκριμένες πλατφόρμες ούτε έδωσε λεπτομέρειες για τυχόν προτάσεις.
Αν και αρνήθηκε να συζητήσει λεπτομέρειες των πιθανών πολιτικών, είπε ότι η Κομισιόν μελετά πώς τα κράτη-μέλη επιχείρησαν να εξαλείψουν ή να μειώσουν αυτό το πρόβλημα, απαιτώντας μεταξύ άλλων από τους κατασκευαστές να χτίσουν ένα ποσοστό προσιτών κατοικιών. Η Ισπανία σχεδιάζει έναν φόρο 100% στην αξία των ακινήτων που αγοράζονται από κατοίκους εκτός της Ε.Ε., ενώ οι Σοσιαλιστές ευρωβουλευτές θέλουν η Κομισιόν να εξετάσει την απαγόρευση των αγορών ακινήτων από ξένους.
Η Κομισιόν, δήλωσε ο Γιόργκενσεν, εξετάζει επίσης πώς να προστατεύσει καλύτερα τα δικαιώματα των ενοικιαστών, καθώς και να χαλαρώσει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να επιδοτούν ή να παρέχουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες στέγασης.
Από το 2010 έως το 2023, οι τιμές των κατοικιών στην Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 48% και τα ενοίκια κατά 22% σε μια εποχή που ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 36%, σύμφωνα με τη Eurostat. Ορισμένοι ενοικιαστές και υποψήφιοι αγοραστές είδαν πολύ πιο απότομες αυξήσεις: κατά την ίδια περίοδο, τα ενοίκια στην Εσθονία αυξήθηκαν κατά 211%, στη Λιθουανία κατά 169% και στην Ιρλανδία κατά 98%. Μέχρι το 2023, σχεδόν το 9% του πληθυσμού της Ε.Ε. δαπάνησε το 40% ή περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός του για κατοικίες, συμπεριλαμβανομένου του 29% του πληθυσμού στην Ελλάδα, του 15% στη Δανία και του 13% στη Γερμανία.
