Η Μαντλίν Ολμπράιτ συνήθιζε να αποκαλεί τις ΗΠΑ «απαραίτητο έθνος». Η πρώην ΥΠΕΞ εννοούσε ότι η χώρα είχε έναν ιδιαίτερο ηγετικό ρόλο λόγω του οράματος και της δύναμής της. Με τον Ντόναλντ Τραμπ να προωθεί την ατζέντα «Πρώτα η Αμερική», ο υπόλοιπος κόσμος ανακαλύπτει αν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς την ηγεσία της Ουάσιγκτον. Η περιφρόνηση του προέδρου των ΗΠΑ για τις συμμαχίες και τους πολυμερείς κανόνες σημαίνει ότι υπάρχει κενό στις παγκόσμιες υποθέσεις. Και παράλληλα τεράστια ανάγκη να καλυφθεί. Αλλωστε, η ασφάλεια, τα μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα είναι κοινά αγαθά που ωφελούν μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας. Δεν θα είναι εύκολο όμως να μαζευτούν τα κομμάτια, επειδή ο Τραμπ δεν αποσύρει απλώς τις ΗΠΑ από την παγκόσμια ηγεσία. Προσπαθεί επίσης να καταστρέψει τους διεθνείς κανόνες σε θέματα όπως το ελεύθερο εμπόριο, η κλιματική αλλαγή και η μεταχείριση των προσφύγων. Επιπλέον, οι χώρες που επιθυμούν να σχηματίσουν συνασπισμούς προθύμων χωρίς την Ουάσιγκτον, διακινδυνεύουν να εξοργίσουν έναν Αμερικανό πρόεδρο που τιμωρεί όσους τον υποτιμούν.
Σαν να μην έφτανε αυτό, είναι δύσκολο να συνεργαστεί κανείς με το δεύτερο ισχυρότερο έθνος στον κόσμο, την Κίνα. Πολλοί εμπορικοί εταίροι, όπως η Ε.Ε., ανησυχούν ότι το Πεκίνο υπονομεύει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα πουλώντας προϊόντα στις αγορές τους. Ενα περαιτέρω πρόβλημα είναι ότι ο προφανής εναλλακτικός ηγέτης, η Ε.Ε., είναι αδύναμος και διχασμένος, ενώ άλλες μεσαίες δυνάμεις όπως η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Ινδία, η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πολύ μικρές για να αναλάβουν ηγετικό ρόλο μόνες τους. Ωστόσο η ανάγκη είναι τόσο μεγάλη, που συνεργάζονται ολοένα και περισσότερο – και σημειώνουν κάποια επιτυχία. Οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν μόνο το 14% στις παγκόσμιες εισαγωγές το 2024. Ετσι, εάν άλλες χώρες δεν αντιγράψουν τους δασμούς του Τραμπ, μπορούν να διατηρήσουν τα περισσότερα από τα οφέλη του ελευθέρου εμπορίου. Ο Καναδάς προχωράει προς αυτή την κατεύθυνση και η Ε.Ε. επίσης. Εχει εμβαθύνει τη συνεργασία της με το Ηνωμένο Βασίλειο και έχει μειώσει τις εμπορικές συμφωνίες με την Ινδία και το Μεξικό. Σημειώνει, επίσης, πρόοδο σε ένα σχεδιαζόμενο σύμφωνο με την ομάδα Mercosur των χωρών της Νότιας Αμερικής. Ωστόσο δεν κινείται γρήγορα για να άρει τα δικά της εσωτερικά εμπόδια.
Η στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ δυσκολεύει επίσης τις χώρες να σχηματίσουν συνασπισμούς προθύμων για την ασφάλεια. Αλλά έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος σε δύο από τις μεγαλύτερες συγκρούσεις, την Ουκρανία και τη Γάζα. Είναι αλήθεια ότι η Ευρώπη δεν είναι πρόθυμη να παράσχει εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο ως μέρος μιας μελλοντικής εκεχειρίας χωρίς υποστήριξη των ΗΠΑ. Ούτε είναι σε θέση να μειώσει σημαντικά την τιμή στην οποία η Μόσχα πουλάει το πετρέλαιό της χωρίς τη βοήθεια της Ουάσιγκτον.
Αλλά η Ε.Ε. κινείται επιτέλους προς τη χορήγηση ενός «δανείου επανορθώσεων» στην Ουκρανία, με βάση τα ρωσικά κυρίαρχα περιουσιακά στοιχεία που «πάγωσε» το 2022. Η βασική προϋπόθεση είναι ότι το Κίεβο θα πρέπει να αποπληρώσει το δάνειο, του οποίου το μέγεθος θα μπορούσε να είναι 140 δισ. ευρώ ή περισσότερο, μόνο εάν το Κρεμλίνο καταβάλει πολεμικές επανορθώσεις. Η πολιτική «Πρώτα η Αμερική» της τρέχουσας κυβέρνησης σίγουρα προκαλεί προβλήματα στην παγκόσμια τάξη. Αλλά υπάρχει και μια θετική πλευρά. Η λεγόμενη «Pax Americana», το κυρίαρχο γεωπολιτικό σύστημα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν ήταν πάντα ειρηνική ή δίκαιη. Αλλες χώρες έχουν τώρα την ευκαιρία να επιδείξουν μεγαλύτερη δράση, αντί να κρύβονται παθητικά κάτω από την ομπρέλα του «θείου Σαμ». Οσο περισσότερο πετυχαίνουν, τόσο περισσότερο θα είναι σε θέση να οικοδομήσουν έναν πιο ισορροπημένο κόσμο.
