Aπό τότε που ο Βλαντιμίρ Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συζητούν το ενδεχόμενο χρήσης των κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας για να βοηθήσουν το Κίεβο. Τώρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ένα «δάνειο επανορθώσεων», υπάρχει πιθανότητα αυτά τα κεφάλαια να διατεθούν τελικά για την άμυνα της Ουκρανίας.
Η oμάδα των επτά μεγάλων βιομηχανικών οικονομιών «πάγωσε» περίπου 300 δισ. δολάρια από τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας μετά την εισβολή. Αλλά μέχρι πρόσφατα υπήρχε μικρή συναίνεση για τα επόμενα βήματα. Το Βέλγιο, όπου κατέχονται τα περισσότερα από τα περιουσιακά στοιχεία, αντιτίθεται στην κατάσχεση. Το ίδιο και η Γερμανία και η Γαλλία, οι δύο πιο ισχυρές χώρες της E.E.
Ενα δάνειο επανορθώσεων το οποίο σχεδίασαν με μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, θα αποτελούσε μια νομικά ισχυρή εναλλακτική λύση στην κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων.
Βασίζεται στην αρχή ότι μια χώρα που εισβάλλει παράνομα σε μια άλλη πρέπει να καταβάλει αποζημιώσεις. Το βασικό χαρακτηριστικό του δανείου είναι ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να το αποπληρώσει μόνον εάν η Μόσχα κατέβαλλε πολεμικές αποζημιώσεις. Εάν η Ρωσία αρνηθεί, το δάνειο θα καταστεί άχρηστο και θα χάσει χρήματα.
Ορισμένες από τις απαραίτητες προϋποθέσεις έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει ζητήσει την καταβολή αποζημιώσεων από τη Ρωσία. Σε απάντηση, μια ομάδα χωρών ολοκλήρωσε την περασμένη εβδομάδα το σχέδιο σύμβασης για μια επιτροπή αξιώσεων για την Ουκρανία. Ωστόσο, αυτό το νέο δικαστήριο δεν θα αποφανθεί για χρόνια και το Κίεβο χρειάζεται μετρητά τώρα. Το δάνειο επανορθώσεων έχει σχεδιαστεί για να γεφυρώσει το χάσμα. Το βασικό ερώτημα είναι πώς ακριβώς θα διοχετευθούν τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Μια επιλογή είναι η μεταφορά των κεφαλαίων της Μόσχας από τους τρέχοντες θεματοφύλακές της, συμπεριλαμβανομένου του Euroclear με έδρα τις Βρυξέλλες, σε ένα όχημα ειδικού σκοπού (SVP). Το SPV θα δάνειζε στη συνέχεια τα μετρητά στην Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση ότι το Κίεβο θα πρέπει να αποπληρώσει το δάνειο μόνο εάν η Μόσχα καταβάλει αποζημιώσεις.
Αυτό δεν θα ισοδυναμούσε με δήμευση. Η μεταφορά των κεφαλαίων της Ρωσίας σε ένα SPV είναι απλώς μια αλλαγή θεματοφύλακα. Η Μόσχα θα συνεχίσει να είναι ο νόμιμος ιδιοκτήτης. Η επένδυση σε δάνειο προς την Ουκρανία δεν αποτελεί δήμευση, καθώς το Κίεβο θα έδινε στη Ρωσία ένα IOU σε αντάλλαγμα.
Ενα τέτοιο δάνειο μπορεί να φαίνεται σαν μια επένδυση υψηλού κινδύνου: οι πιθανότητες να συμφωνήσει ο Πούτιν να καταβάλει αποζημιώσεις φαίνονται ελάχιστες. Αλλά θα ήταν επιλογή της Ρωσίας να αποπληρώσει το δάνειο. Η μεταφορά περιουσιακών στοιχείων σε ένα SPV δεν είναι ο μόνος τρόπος για να διοχετευθούν ρωσικά χρήματα στην Ουκρανία.
Ενας άλλος μηχανισμός που εξετάζει η Επιτροπή θα περιλαμβάνει τη χρήση μετρητών της Μόσχας για την αγορά μακροπρόθεσμων ομολόγων μηδενικού επιτοκίου που εκδίδονται από την Ε.Ε. Το μπλοκ θα χορηγήσει στη συνέχεια δάνειο στην Ουκρανία. Το βασικό ερώτημα τότε θα ήταν πώς το μπλοκ θα αποπληρώσει το ομόλογο – δεδομένου ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να αποπληρώσει το δάνειο επανορθώσεων μόνο στην απίθανη περίπτωση που η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις. Εκτός εάν η Ε.Ε. έχει εναλλακτικό τρόπο αποπληρωμής του ομολόγου, τα μέλη της θα πρέπει να καταβάλουν τα μετρητά.
