Είμαστε ενώπιον ενός σπάνιου φαινομένου στον κόσμο των κεντρικών τραπεζών: η αμερικανική Federal Reserve εγκαινίασε νέο γύρο μειώσεων των επιτοκίων, την ώρα που οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο οδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή η Fed επιστρέφει στην πορεία χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής της, την οποία διέκοψε μετά τον Δεκέμβριο, οπότε ανακοίνωσε μείωση επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης.
Δηλαδή η μεγαλύτερη και σημαντικότερη κεντρική τράπεζα στον κόσμο κινείται αντίθετα προς το παγκόσμιο ρεύμα. Οι επενδυτές δεν έχουν δει κάτι τέτοιο εδώ και πολλά χρόνια και ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει πως ο υπόλοιπος κόσμος ίσως πρέπει να προετοιμαστεί για μια πορεία σε ταραγμένα νερά. Από το 1999, οπότε εισήχθη το ευρώ στις χρηματαγορές, έχουν υπάρξει τέσσερις μεγάλοι γύροι μειώσεων των επιτοκίων, μεταξύ των οποίων και αυτός που είναι σε εξέλιξη. Στους προηγούμενους τρεις γύρους η Fed είτε προηγήθηκε των άλλων κεντρικών τραπεζών, όπως για παράδειγμα το 2019, είτε προχώρησε στις πιο επιθετικές μειώσεις επιτοκίων, όπως συνέβη όταν έσκασε η φούσκα των dotcom. Από πέρυσι όμως η Fed είναι εκείνη που έχει μείνει πίσω από πολλές άλλες κεντρικές τράπεζες καθώς την ανάγκαζε ο υψηλός πληθωρισμός, ενώ η αμερικανική οικονομία σημείωνε στιβαρή ανάπτυξη.
Το αποτέλεσμα είναι τώρα να ακολουθεί τις άλλες αρχές νομισματικής πολιτικής και ιδιαιτέρως την ΕΚΤ και την Τράπεζα του Καναδά, που έχουν μειώσει τα επιτόκια κατά 200 και 225 μονάδες βάσης αντιστοίχως. Τα στοιχήματα στην αγορά τώρα μιλούν για περαιτέρω μειώσεις της Fed κατά περίπου 150 μ.β. μέχρι το τέλος του έτους, δηλαδή πολύ περισσότερο από τις μειώσεις που αναμένονται στις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες. Προβλέπουν συγκεκριμένα μόνο μειώσεις 40 έως 60 μονάδων βάσης από τις κεντρικές τράπεζες Αγγλίας, Καναδά, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας. Στο μεταξύ, η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Ελβετίας μάλλον έχουν ολοκληρώσει τον γύρο χαλάρωσης, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας αρχίζει να αυξάνει τα επιτόκια χαράσσοντας τη δική της ιδιότυπη πορεία. Αυτή η απόκλιση νομισματικής πολιτικής μπορεί να προκαλέσει προβλήματα πολύ πέραν των ακτών των ΗΠΑ. Ο πλέον άμεσος και φανερός αντίκτυπος είναι στις αγορές συναλλάγματος, καθώς το δολάριο αποδυναμώνεται και πάλι μετά τη σχετική σταθερότητα που είχε τους θερινούς μήνες. Και η συνεπακόλουθη απρόβλεπτη αλλά και ανεπιθύμητη ενίσχυση άλλων νομισμάτων θα κάνει τη ζωή δύσκολη σε πολλές κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο.
Το ευρώ, για παράδειγμα, έχει ήδη σημειώσει ετήσια άνοδο έναντι του δολαρίου, που είναι η μεγαλύτερη από το 2003. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αναμένεται να υποχωρήσει περισσότερο από τον στόχο στο 1,8%. Εάν, όμως, η ισχύς του νομίσματος και η μειωμένη ανάπτυξη λόγω των δασμών συμπιέσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό, ίσως η ΕΚΤ αναγκαστεί να αρχίσει και πάλι νέο γύρο μειώσεων των επιτοκίων. Στην περίπτωση αυτή θα αντιδράσουν όμως οι γνωστοί ιέρακες της ΕΚΤ, όπως π.χ. η Γερμανίδα Ιζαμπέλ Σνάμπελ. Γενικά οι κινήσεις της Fed επηρεάζουν τις αγορές μετοχών δίνοντάς τους ανοδική ώθηση, ιδιαιτέρως όταν τις μειώσεις επιτοκίων ακολουθεί «ομαλή προσγείωση» της αμερικανικής οικονομίας, όταν δηλαδή δεν υπάρχει ύφεση. Υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος να διαψεύσει τελικά η Fed τις προσδοκίες της αγοράς για πολλές και επιθετικές μειώσεις επιτοκίων μέσα στους επόμενους μήνες, οπότε το δολάριο θα ενισχυθεί, οι συνθήκες χρηματοδότησης θα γίνουν δυσχερέστερες παγκοσμίως και θα ακολουθήσει μια «τακτική» διόρθωση στις αγορές όχι των ΗΠΑ, αλλά όλου του κόσμου.
