Να επισπεύσει τη νομοθεσία για την άρση όλων των δασμών στα βιομηχανικά προϊόντα των ΗΠΑ μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα επιδιώξει η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει την απαίτηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου οι ΗΠΑ να μειώσουν τους δασμούς τους στις ευρωπαϊκές εξαγωγές αυτοκινήτων.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η Κομισιόν θα δώσει επίσης προνομιακούς δασμολογικούς συντελεστές σε ορισμένα θαλασσινά και γεωργικά προϊόντα.
Η Ευρώπη έχει παραδεχθεί ότι η εμπορική συμφωνία που επιτεύχθηκε με τον Τραμπ ευνοεί μεν τις ΗΠΑ, όμως ήταν απαραίτητη για να δοθεί στις επιχειρήσεις σταθερότητα και βεβαιότητα. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τη χαρακτήρισε «μια ισχυρή, αν και όχι τέλεια συμφωνία».
Η κίνηση αυτή έρχεται παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ απειλεί να επιβάλει δασμούς και άλλες κυρώσεις σε χώρες που φορολογούν τις διαδικτυακές υπηρεσίες, χωρίς να διευκρινίζει ποιες οικονομίες θα βρεθούν στο στόχαστρό του και εάν θα εμπλέκεται η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επικρίνει την αντιμετώπιση των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών, όπως η Google και η Apple, από τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές.
Υπενθυμίζεται ότι η Ουάσιγκτον εφαρμόζει σήμερα δασμούς 27,5% στις εξαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων και ανταλλακτικών προς τις ΗΠΑ. Παρότι η συμφωνία των ΗΠΑ με την Ε.Ε. προβλέπει μείωση των αμερικανικών δασμών σε σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα στο 15%, ο Τραμπ δήλωσε ότι αυτό δεν θα ισχύει για τα αυτοκίνητα μέχρι να προταθεί νομοθεσία που να καταργεί τους δασμούς στα βιομηχανικά προϊόντα. Εάν η Ε.Ε. προτείνει τη σχετική νομοθεσία μέχρι το τέλος του μήνα, τότε ο συντελεστής 15% για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα θα ισχύσει αναδρομικά από την 1η Αυγούστου.
Τα αυτοκίνητα είναι μία από τις σημαντικότερες εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς τις ΗΠΑ, με τη Γερμανία μόνο να εξάγει καινούργια αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αξίας 34,9 δισ. δολαρίων το 2024 προς την αμερικανική αγορά.
Οπως αναφέρουν πηγές του Bloomberg, η Κομισιόν θα παραλείψει τη διενέργεια εκτίμησης επιπτώσεων που κατά κανόνα πραγματοποιεί σε αυτές τις περιπτώσεις, σε μια προσπάθεια να προχωρήσει γρήγορα η νομοθεσία για τους δασμούς.
Ρωγμές στο κύρος της Ε.Ε.
Η εύθραυστη εκεχειρία στον εμπορικό πόλεμο που σφραγίστηκε στο θέρετρο του Ντόναλντ Τραμπ στη Σκωτία απέτρεψε προς το παρόν την οργή του Αμερικανού προέδρου. Ομως, η συμφωνία αυτή συνεπάγεται σημαντικό κόστος για την αξιοπιστία της Ευρώπης.
Στη φωτογραφία από την τελετή, τα χαμόγελα ήταν συγκρατημένα. Η επικεφαλής Εμπορίου της Ε.Ε. Σαμπίνε Βάιαντ φαινόταν να αναγνωρίζει ότι η Ενωση είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση, αποδεχόμενη μια συμφωνία που χαρακτηρίζεται «ό,τι καλύτερο μπορούσε να επιτευχθεί».
Η συμφωνία, που βασίζεται στη χειραψία Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν, ορίζει δασμό 15% ως βάση για τις εισαγωγές από την Ε.Ε., υπόσχεται μείωση δασμών στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, περιορισμό επιβαρύνσεων σε φαρμακευτικά και ημιαγωγούς, και πλήρη εξαίρεση για τις εξαγωγές αεροσκαφών. Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να κρατήσουν τον Τραμπ προσηλωμένο στις δεσμεύσεις του, την ώρα που εκείνος απαιτεί παράλληλα εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία.
Η συμφωνία ΗΠΑ – Ε.Ε. προβλέπει μείωση των αμερικανικών δασμών σε σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα στο 15%, από 27,5% σήμερα.
Ο πρώην επίτροπος Εμπορίου της Ε.Ε. Πασκάλ Λαμί ήταν σαφής: «Είμαστε όμηροι της στρατιωτικής και στρατηγικής προστασίας των ΗΠΑ, με το πιο ευαίσθητο ζήτημα να είναι η Ουκρανία. Αν πιέζαμε οικονομικά τον Tραμπ, θα μπορούσε να πει ότι δεν έχει λόγο να συνεχίσει να τη στηρίζει».
Ωστόσο, η συμφωνία αυτή αφήνει εκτεθειμένη την Ε.Ε. στον κίνδυνο να κατηγορηθεί ότι παραβίασε τους ίδιους κανόνες ελεύθερου εμπορίου που υποστήριζε για δεκαετίες στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, σημειώνει το Politico. Οπως προειδοποίησε ο Λαμί, «έχουμε καθίσει πάνω στους κανόνες που οι ίδιοι δημιουργήσαμε με τους Αμερικανούς και τώρα θα κατηγορηθούμε ότι τους υπονομεύουμε».
Η Φον ντερ Λάιεν παραδέχθηκε ότι η Ε.Ε. έχει εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, δίνοντας έτσι στον Τραμπ το επιχείρημα να πανηγυρίσει. Ο βασικός διαπραγματευτής του, Τζέιμισον Γκριρ, μίλησε για τα «θεμέλια μιας νέας παγκόσμιας εμπορικής τάξης» που οικοδομούνται μέσα από δασμούς και διμερείς συμφωνίες.
Η ουσία του προβλήματος είναι ότι η συμφωνία παραβιάζει τις βασικές αρχές του πολυμερούς εμπορικού συστήματος: την αμοιβαιότητα και την αποφυγή των διακρίσεων. Οι παραχωρήσεις δεν είναι ισοδύναμες, ενώ οι μειώσεις δασμών δεν επεκτείνονται αυτόματα σε άλλες χώρες, όπως επιτάσσει ο κανόνας του «πλέον ευνοούμενου κράτους» του ΠΟΕ.
Η Κομισιόν επιμένει ότι η συμφωνία θα εξελιχθεί ώστε να πληροί τα πρότυπα του ΠΟΕ. Επικαλείται τη σταδιακή κατάργηση δασμών που θα οδηγήσει, όπως λέει, σε «προοδευτική απελευθέρωση». Επισήμως, η γραμμή είναι ξεκάθαρη: «Η Ε.Ε. παραμένει πρωταθλήτρια του πολυμερούς εμπορίου», δήλωσε ο εκπρόσωπος Ολοφ Γκιλ.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί πρώην αξιωματούχοι δεν πείθονται. Ο Ιγνάθιο Γκαρθία Μπερθέρο, για χρόνια υπεύθυνος για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τόνισε ότι «δεν υπάρχει καμία αξιοπιστία στον ισχυρισμό πως η συμφωνία οδηγεί σε μια συμβατή με τον ΠΟΕ συμφωνία ελεύθερου εμπορίου».
Η λύση των «συμμαχιών»
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: Τι κάνεις όταν η υπερδύναμη του πλανήτη παύει να παίζει με τους κανόνες; Η απάντηση της Ε.Ε. φαίνεται να είναι «συμμαχίες». Αρχικά οι Βρυξέλλες δίστασαν να συντονιστούν με άλλες χώρες που επλήγησαν από τους δασμούς του Τραμπ, όπως ο Καναδάς ή το Μεξικό. Τελικά όμως άλλαξαν πορεία.
Στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, η Φον ντερ Λάιεν πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου «κλαμπ», που θα ενώσει την Ε.Ε. με χώρες του μπλοκ CPTPP (Ην. Βασίλειο, Καναδάς, Ιαπωνία, Μεξικό, Αυστραλία). Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς χαιρέτισε την ιδέα λέγοντας πως «αν ο ΠΟΕ παραμένει δυσλειτουργικός, όσοι πιστεύουμε στο ελεύθερο εμπόριο πρέπει να βρούμε άλλο δρόμο».
Οι συζητήσεις μεταξύ Ε.Ε. και CPTPP αναμένονται αργότερα φέτος, με στόχο τον συντονισμό στην υπεράσπιση των κανόνων ελεύθερου εμπορίου απέναντι στην επιθετική πολιτική Τραμπ. «Ο μόνος τρόπος να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο σύστημα είναι η συνεργασία με άλλους εταίρους πέρα από τις ΗΠΑ», σημειώνει ο ειδικός Μάρκο Μολίνα.
Η Ευρώπη βρίσκεται έτσι μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: είτε θα αποδεχθεί την εικόνα ότι υποτάχθηκε στον Τραμπ χάριν της Ουκρανίας, είτε θα επιχειρήσει να ξαναχτίσει το κύρος της ως υπερασπιστή του πολυμερούς εμπορίου μέσα από νέες διεθνείς συμμαχίες.
Για τις Βρυξέλλες το διακύβευμα είναι διπλό: από τη μια η ανάγκη να διατηρηθεί ο Λευκός Οίκος στο πλευρό της Ουκρανίας, από την άλλη η υποχρέωση να αποδείξει ότι εξακολουθεί να στηρίζει κανόνες που η ίδια συνέβαλε να διαμορφωθούν στον ΠΟΕ. Η επιλογή της επόμενης κίνησης θα καθορίσει όχι μόνο την εμπορική στρατηγική της Ε.Ε., αλλά και την εικόνα της στο διεθνές σκηνικό ως δύναμη που ισορροπεί ανάμεσα στον ρεαλισμό και τις αρχές της, καταλήγει το Politico.
