Σε νέα πολιτική κρίση βυθίστηκε η Γαλλία με πιθανή την κατάρρευση της εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας και τη διεξαγωγή νέων πρόωρων εκλογών, έπειτα από την ψήφο εμπιστοσύνης που ζήτησε ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού στις 8 Σεπτεμβρίου, ώστε να εξασφαλίσει υποστήριξη για τις προτεινόμενες περικοπές δαπανών ύψους 44 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2026. Αυτό αιφνιδίασε τις αγορές, προκαλώντας σοβαρες πιέσεις στα ομόλογα και στις μετοχές της χώρας, με τους οίκους αξιολόγησης να προειδοποιούν για υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας. Ωστόσο, καθώς οι επενδυτές είχαν προετοιμαστεί για πολιτική αναταραχή στη Γαλλία ενόψει της ψήφισης του προϋπολογισμού το φθινόπωρο, έχοντας ήδη κτίσει θέσεις short στα γαλλικά assets, δεν σημειώθηκε βίαιο sell-off.
Αλμα στο κενό
Εγκλωβισμένος σε αδιέξοδο σχετικά με τις συζητήσεις γύρω από τις προτάσεις του για τον προϋπολογισμό και απειλούμενος από ένα κοινωνικό κίνημα που ζητάει «ολικό αποκλεισμό» της Γαλλίας από τις 10 Σεπτεμβρίου, ο Μπαϊρού αποφάσισε να καταφύγει στην ψήφο εμπιστοσύνης δύο ημέρες νωρίτερα, ρισκάροντας ωστόσο τη σταθερότητα της Γαλλίας. Πολλοί υποστηρίζουν πως ο Μπαϊρού γνώριζε ότι τελικά θα κατατεθεί πρόταση μομφής για τον προϋπολογισμό και αποφάσισε να προλάβει την αντιπολίτευση.
«Οι Γάλλοι έχουν 13 ημέρες για να αποφασίσουν. Το δίλημμα των επόμενων ημερών για τους βουλευτές συνοψίζεται μεταξύ του χάους και της υπευθυνότητας. Τι μπορεί να συμβεί μετά την πτώση της κυβέρνησης; Μια συμμαχία μεταξύ Αριστεράς και Ακροδεξιάς, που θα οδηγήσει σε πολιτική κρίση και αστάθεια», είπε χθες ο Μπαϊρού, κατά τη διάρκεια του θερινού συνεδρίου της προσκείμενης στο Σοσιαλιστικό Κόμμα συνδικαλιστικής οργάνωσης CFDT. Η επιχείρηση γοητείας του Μπαϊρού προς τους Σοσιαλιστές, κρίσιμους για την επιβίωση της κυβέρνησης στην ψήφο εμπιστοσύνης, δεν έμοιαζε χθες να αποδίδει, με τον βουλευτή του κόμματος Μπορίς Βαλό να γράφει στην πλατφόρμα Χ: «Χρειαζόμαστε διαφορετικό πρωθυπουργό και, πάνω απ’ όλα, αλλαγή πολιτικής».
Ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου προκειμένου να περάσει περικοπές δαπανών ύψους 44 δισ. στον προϋπολογισμό του 2026.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έσπευσαν να δηλώσουν ότι θα την καταψηφίσουν, ενώ ο συνασπισμός που υποστηρίζει τον Μπαϊρού κατέχει 210 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, σε σύνολο 577, και στην ψήφο εμπιστοσύνης χρειάζεται απόλυτη πλειοψηφία. «Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η γαλλική κυβέρνηση θα πέσει», σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Scope Ratings, και αυτό, όπως προειδοποίησε, «θα είναι πιστωτικά αρνητικό για τη χώρα».
Ο χρηματιστηριακός δείκτης του Παρισιού, CAC-40, έκλεισε με απώλειες της τάξης του 1,7% (έπειτα από πτώση 1,6% τη Δευτέρα), με τις τραπεζικές μετοχές να βρίσκονται στο επίκεντρο των πιέσεων σημειώνοντας βουτιά έως και 7%, ενώ οι περισσότεροι βασικοί ευρωπαϊκοί δείκτες έκλεισαν με πτώση 0,5% έως 1,3%.
Η απόδοση του 10ετούς γαλλικού ομολόγου ενισχύθηκε στο 3,51% και στα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο, ενώ το spread έναντι της Γερμανίας διευρύνθηκε στις 78 μονάδες βάσης και στα υψηλότερα επίπεδα από τον Απρίλιο. Σύμφωνα με τη Societe Generale, σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, το spread θα εκτοξευθεί στις 90 μ.β. Παράλληλα, το χάσμα μεταξύ των ιταλικών και των γαλλικών 10ετών ομολόγων, το οποίο πριν από δύο χρόνια ήταν στις 150 μ.β., διαμορφώθηκε στις μόλις 8 μ.β., ενώ το κόστος δανεισμού της Ελλάδας είναι 8 μ.β. φθηνότερο πλέον από αυτό της Γαλλίας.
«Βλέπουμε αυξημένη μεταβλητότητα και πίεση στα γαλλικά spreads τις επόμενες ημέρες. Μία από τις βασικές θέσεις μας είναι να είμαστε short Γαλλία έναντι Ιταλίας και διατηρούμε την άποψη αυτή», σχολίασε ο επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη της Jefferies, Μοχίτ Κουμάρ.
«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι προοπτικές για το γαλλικό δημόσιο χρέος είναι πολύ δυσοίωνες. Δεν θα μας εξέπληττε αν η απόδοση των γαλλικών ομολόγων υπερέβαινε σύντομα την απόδοση των ιταλικών», σημειώνει από την πλευρά του ο οικονομολόγος της Capital Economics, Αντριου Κένινγχαμ. «Η ανακοίνωση για την ψήφο εμπιστοσύνης απλώς επισπεύδει ένα γεγονός που αναμενόταν να λάβει χώρα αργότερα φέτος. Αυτό συμβαίνει επειδή ήταν απίθανο ο Μπαϊρού να περάσει το σχέδιό του για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού κατά 1,5% του ΑΕΠ από το κοινοβούλιο», προσθέτει.
Η ανάγκη της Γαλλίας να μειώσει το έλλειμμά της είναι ένα μακροχρόνιο και εξαιρετικά πολιτικά αμφιλεγόμενο θέμα. Η επιβολή του προϋπολογισμού του 2025 χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση πέρυσι οδήγησε στην κατάρρευση της προηγούμενης κυβέρνησης μειοψηφίας του Μισέλ Μπαρνιέ.
Κίνδυνος υπερχρέωσης
Ο Μπαϊρού επιδιώκει τώρα να «περάσει» έναν προϋπολογισμό του 2026 που θα περιέχει περίπου 44 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική σύσφιγξη, με τις προτάσεις του να περιλαμβάνουν το «πάγωμα» των δαπανών για την κοινωνική πρόνοια και τις συντάξεις, καθώς και των φορολογικών κλιμακίων, στα επίπεδα του 2025. Εχει επίσης προτείνει την περικοπή δύο αργιών – μια εξαιρετικά αντιδημοφιλή κίνηση. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι περικοπές είναι απαραίτητες για να μετριαστεί το έλλειμμα, που ανήλθε στο 5,8% του ΑΕΠ το 2024, ένα ποσοστό που, όπως λέει, θα συνεχίσει να αυξάνεται χωρίς δράση.
Ο Μπαϊρού δήλωσε πως «η χώρα μας κινδυνεύει, επειδή βρισκόμαστε στα πρόθυρα της υπερχρέωσης», επισημαίνοντας ότι το γαλλικό χρέος έχει αυξηθεί κατά 2 τρισ. ευρώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρ σε ραδιοφωνική του συνέντευξη έφτασε να μιλήσει για κίνδυνο παρέμβασης του ΔΝΤ στη χώρα, αλλά αργότερα αναδιπλώθηκε, γράφοντας στο X: «Δεν βρισκόμαστε σήμερα υπό την απειλή οποιασδήποτε παρέμβασης, ούτε του ΔΝΤ, ούτε της ΕΚΤ, ούτε κανενός διεθνούς οργανισμού».
Αν και πολλά μπορούν να αλλάξουν από τώρα μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου, οι αναλυτές εκτιμούν πως το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι να χαθεί η ψήφος εμπιστοσύνης, με την… μπάλα να πέφτει στο γήπεδο του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος θα έχει ουσιαστικά τρεις επιλογές.
Ο Μακρόν πρόσφατα δήλωσε ότι δεν τάσσεται υπέρ νέων πρόωρων εκλογών, όμως, σύμφωνα με τον οικονομολόγο της Berenberg, Σάλομον Φίντλερ, το πιο πιθανό σενάριο είναι οι πρόωρες εκλογές. Βέβαια, κρίνοντας από τις δημοσκοπήσεις, οι πρόωρες εκλογές μπορεί να μη βοηθήσουν. Πιθανότατα, το νέο κοινοβούλιο θα παρέμενε διχασμένο χωρίς απόλυτη πλειοψηφία για ένα από τα τρία πολιτικά στρατόπεδα (η Δεξιά, πάντως, πιθανότατα θα απολάμβανε κάποια κέρδη).
Εναλλακτικά, ο Μακρόν θα μπορούσε να ζητήσει από τον Μπαϊρού να παραμείνει επικεφαλής μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης. Μια τέτοια υπηρεσιακή κυβέρνηση ωστόσο πιθανότατα θα είναι μάλλον περιορισμένη στην επιδίωξη της πολιτικής της ατζέντας.
Τέλος, θα μπορούσε να διορίσει νέο πρωθυπουργό. Οπως τονίζει όμως ο οικονομολόγος, η νέα κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το ίδιο κοινοβούλιο και τα ίδια δημοσιονομικά προβλήματα, χωρίς σαφή διέξοδο.
