Η Ιαπωνία βρίσκεται στα πρόθυρα πολιτικής και δημοσιονομικής κρίσης ανάλογης με εκείνη την οποία γνώρισε η Βρετανία το φθινόπωρο του 2022 εξαιτίας άστοχων κινήσεων της τότε πρωθυπουργού Λιζ Τρας. Η Τρας είχε παρουσιάσει έναν παράτολμο προϋπολογισμό με φοροαπαλλαγές χωρίς όμως να προβλέπει τίποτε για τη χρηματοδότησή τους, προκαλώντας μαζικές πωλήσεις των βρετανικών τίτλων, των ομολόγων, αλλά και της στερλίνας. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, τα ομόλογα της χώρας υποχωρούν ήδη, καθώς επικρατεί διάχυτη ανησυχία για τη δημοσιονομική υγεία της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου. Υπάρχει, όμως, κίνδυνος αντίστοιχης κρίσης με εκείνη της Βρετανίας εάν ηττηθεί ο κυβερνητικός συνασπισμός στις εκλογές για την Ανω Βουλή, που έχουν προγραμματισθεί για το Σαββατοκύριακο και ενισχυθούν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα.
Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του ιαπωνικού δημοσίου βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008, ενώ των 20ετών και 30ετών στα υψηλότερα από το 1999, έχοντας σημειώσει άνοδο 20 μονάδων βάσης μέσα στον τελευταίο μήνα. Αιτία, η εντεινόμενη ανησυχία των επενδυτών για τα οικονομικά της κυβέρνησης που έχει στρέψει το ενδιαφέρον της αγοράς στις επικείμενες εκλογές. Στο μεταξύ, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας πιθανολογούν ήττα του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος και του εταίρου του στον κυβερνητικό συνασπισμό. Τα αντιπολιτευόμενα κόμματα έχουν αποδυθεί σε μια εκστρατεία υποσχέσεων για επιδόματα, φοροαπαλλαγές, πρόσθετες επιδοτήσεις στην παιδεία και γενικότερα σειρά δαπανών. Αν αναδειχθούν σε νικητές των εκλογών, οι υποσχέσεις τους ενδέχεται να ερεθίσουν τα ανακλαστικά των πιο επιθετικών επενδυτών, που καιροφυλακτούν για να εντοπίσουν κάθε δημοσιονομική αδυναμία και να προκαλέσουν χάος στην αγορά ομολόγων. Και παράλληλα, βέβαια, να τρομάξουν και τις κυβερνήσεις χωρών ανά τον κόσμο.
Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μια αντίδραση της αγοράς αντίστοιχη με το σοκ της Λιζ Τρας, επισημαίνουν αναλυτές.
«Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μια αντίδραση της αγοράς αντίστοιχη με το σοκ της Λιζ Τρας», επισημαίνει ο Ατάρου Οκουμούρα, στρατηγικός αναλυτής στη SMBC Nikko, ο οποίος τονίζει ότι «το χειρότερο είναι ότι η αγορά δεν μπορεί να αποτιμήσει πλήρως τον κίνδυνο εκ των προτέρων». Ανάλογες είναι οι εκτιμήσεις και της Morgan Stanley MUFG Securities με τον Κοΐτσι Σουγκισάκι, αναλυτή της εν λόγω επενδυτικής, να υπογραμμίζει ότι μια ήττα του κυβερνητικού συνασπισμού ίσως πείσει τους ξένους επενδυτές πως επίκεινται περισσότερες φοροαπαλλαγές και να τους εξωθήσει σε μαζικές πωλήσεις μακροπρόθεσμου χρέους της Ιαπωνίας. Αυτό το ενδεχόμενο θα είναι καθοριστικό, δεδομένου ότι επικρατεί ήδη ανησυχία μεταξύ επενδυτών πως ίσως η Ιαπωνία αυξήσει τις δαπάνες στην προσπάθειά της να καλύψει εν μέρει τον αντίκτυπο από τους δασμούς που επέβαλε στα προϊόντα της ο Ντόναλντ Τραμπ και παράλληλα πως ενδέχεται να ενδώσει στις πιέσεις της Ουάσιγκτον για αύξηση των αμυντικών δαπανών της. Στην περίπτωση αυτή, είναι σαφές πως θα ενταθούν οι πιέσεις στα μακροπρόθεσμα ομόλογα του ιαπωνικού δημοσίου, που επηρεάζονται εύκολα από κάθε αβεβαιότητα για τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας.
Σε ό,τι αφορά τη Λιζ Τρας, η τύχη της οποίας έχει εξελιχθεί σε φόβητρο για τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, πλήρωσε με τον πρωθυπουργικό θώκο τις απερισκεψίες της, καθώς εξωθήθηκε σε παραίτηση μόλις δύο μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας και έμεινε στην Ιστορία ως η πιο βραχύβια πρωθυπουργός της Βρετανίας. Και το συγκεκριμένο επεισόδιο αναταραχής στην αγορά ομολόγων αποτελεί πλέον συνώνυμο της δυσανάλογης ισχύος που έχουν αποκτήσει οι αγορές ομολόγων σε ό,τι αφορά τη δυνατότητά τους να ασκούν πίεση στους πολιτικούς και να εκβιάζουν αλλαγές πολιτικής. Μέχρι στιγμής, πάντως, οι αναλυτές δεν προβλέπουν παραίτηση ή αποπομπή του Ιάπωνα πρωθυπουργού, Σιτζέρου Ισίμπα, αλλά μόνο μεγαλύτερους κραδασμούς στην αγορά ομολόγων σε περίπτωση δικής του ήττας στις εκλογές. Σύμφωνα με τον Οκουμούρα της SMBC Nikko, ωστόσο, δεν αποκλείεται οι αγορές να κινηθούν εφεξής προβλέποντας ένα ακραίο σενάριο ήττας του Ισίμπα και παραίτησής του. Σημειωτέον ότι οι δημοσκοπήσεις φέρουν το 53% των ερωτηθέντων να δηλώνει ότι διαφωνεί με την πολιτική του Ιάπωνα πρωθυπουργού.
