Φανταστείτε έναν κόσμο όπου τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, το πιο σύγχρονα smartphones και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, εξαρτώνται από μια χούφτα ορυκτών που βρίσκονται σε ελάχιστα σημεία του πλανήτη. Και αναλογιστείτε στη συνέχεια ότι στην αλυσίδα εφοδιασμού τους κυριαρχεί μία και μόνο χώρα. Δεν είναι επιστημονική φαντασία αλλά η πραγματικότητα των σπάνιων γαιών, και εδώ και δεκαετίες, η Κίνα ελέγχει περίπου το 90% της παγκόσμιας μεταλλευτικής ικανότητας.
Η πρόσβαση στις κρίσιμες αυτές πρώτες ύλες βρίσκεται στο επίκεντρο του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας, με την Ουάσιγκτον να επενδύει για πρώτη φορά με αξιώσεις στην παραγωγή σπάνιων γαιών. Σε μία κίνηση στρατηγικής σημασίας, το αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε την Πέμπτη (10/7) την επένδυση 400 εκατ. δολαρίων στην MP Materials, την εταιρεία που διαχειρίζεται το μοναδικό ενεργό ορυχείο σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, στο Mountain Pass της Καλιφόρνιας.
Σχεδιάζεται ένα μεγάλο νέο εργοστάσιο κατασκευής μαγνητών σπάνιων γαιών που θα εξυπηρετεί τόσο αμυντικούς όσο και εμπορικούς πελάτες.
Η συμφωνία προβλέπει την απόκτηση προνομιούχων μετοχών και warrants, μετατρέποντας το υπουργείο Αμυνας στον μεγαλύτερο μέτοχο της εισηγμένης εταιρείας με ποσοστό περίπου 15%. Η μετοχή της MP Materials εκτινάχθηκε έως και 60% μετά την ανακοίνωση, ενώ και άλλες εταιρείες σπάνιων γαιών σημείωσαν άνοδο λόγω της προοπτικής κρατικής χρηματοδότησης του κλάδου. «Η δέσμευση των ΗΠΑ υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία των μαγνητών σπάνιων γαιών και αντιτίθεται άμεσα στην κυριαρχία της Κίνας στις σπάνιες γαίες», λένε οι αναλυτές της Jefferies LLC. Η αμερικανική κυβέρνηση συμφώνησε να αγοράζει νεοδύμιο και πρασεοδύμιο (δύο από τα πλέον περιζήτητα βαρέα μέταλλα που χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραγωγή μαγνητών) από το εργοστάσιο στην κατώτατη τιμή των 110 δολαρίων ανά κιλό. Η νέα εγκατάσταση αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2028 και πρόκειται να αυξήσει την παραγωγή μαγνητών στις ΗΠΑ σε 10.000 τόνους ετησίως.
Στο εγχείρημα συμμετέχουν επίσης με 1 δισ. δολάρια η JPMorgan και η Goldman Sachs, χρηματοδοτώντας από κοινού ένα μεγάλο νέο εργοστάσιο κατασκευής μαγνητών σπάνιων γαιών ονόματι 10X Facility, σε μια τοποθεσία που «θα επιλεγεί σύντομα» και θα εξυπηρετεί τόσο αμυντικούς όσο και εμπορικούς πελάτες. «Αυτή η πρωτοβουλία σηματοδοτεί μια αποφασιστική ενέργεια της κυβέρνησης Τραμπ για την επιτάχυνση της ανεξαρτησίας της αμερικανικής αλυσίδας εφοδιασμού», δήλωσε ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της MP Materials, Τζέιμς Λιτίνσκι. Μέχρι σήμερα ένας από τους μεγαλύτερους μετόχους της MP Materials, ήταν η Shenghe Resources, μια εταιρεία που ανήκει εν μέρει στην κινεζική κυβέρνηση. Ηταν ο μοναδικός πελάτης για την παραγωγή του καλιφορνέζικου ορυχείου, πράγμα που σήμαινε ότι οι σπάνιες γαίες του αποστέλλονταν για διύλιση στην Κίνα. Νωρίτερα φέτος, η MP Materials δήλωσε ότι θα σταματούσε να το κάνει αυτό λόγω των τεράστιων δασμών ύψους 125% που επέβαλε η Κίνα σε αμερικανικά προϊόντα, απαντώντας στους δασμούς 145% που είχε επιβάλει ο πρόεδρος Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές. Πρόσθεσε ότι οι δασμοί έδειξαν ότι η αποστολή της παραγωγής της στην Κίνα δεν ήταν ούτε εμπορικά βιώσιμη ούτε ευθυγραμμιζόταν με τα εθνικά συμφέροντα της Αμερικής.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 70% της παγκόσμιας εξόρυξης σπάνιων γαιών και το 90% της ικανότητας διύλισης, ως αποτέλεσμα της πολυετούς κυβερνητικής υποστήριξης προς τον κλάδο. Η μάχη για τις σπάνιες γαίες, λένε οι αναλυτές, δεν είναι απλώς μια οικονομική υπόθεση. Είναι μια γεωπολιτική αναμέτρηση που θα καθορίσει την ισορροπία δυνάμεων στον 21ο αιώνα. Με την επένδυσή τους στο Mountain Pass και τη στρατηγική τους προσέγγιση, οι ΗΠΑ δηλώνουν απερίφραστα ότι δεν είναι πλέον διατεθειμένες να αφήσουν το μέλλον τους στα χέρια του «Κόκκινου Δράκου».
