Ως η πρώτη μεγάλη ευκαιρία της Ε.Ε. για να προχωρήσει σε ένα ακόμη βήμα στην έκδοση κοινού χρέους προβάλλεται η παρούσα συγκυρία της απρόβλεπτης και συχνά παράτολμης πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, που κατά γενική ομολογία τείνει να υπονομεύσει τον διεθνή ρόλο του δολαρίου ανοίγοντας τον δρόμο για την αναβάθμιση άλλων αξιών. Η Γαλλία, που όπως και άλλες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης, η Ιταλία και η Ισπανία, έχει επανειλημμένως ταχθεί υπέρ της έκδοσης κοινού χρέους, επικαλείται τώρα τη στροφή των επενδυτών στα ασφαλή καταφύγια και προτείνει την έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων που μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς.
Σε έγγραφο εργασίας που έχει κυκλοφορήσει ενόψει της Συνόδου Κορυφής του επόμενου μήνα, το Παρίσι καλεί τους θεσμούς της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, «να μελετήσουν τις απαιτούμενες ενέργειες για να ενισχύσουν τον διεθνή ρόλο του ευρώ». Οπως αναφέρει, τώρα που οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια, είναι ευκαιρία για την Ε.Ε. να εκδώσει κοινό χρέος, ώστε να υπάρχει αφθονία ομολόγων υψηλής διαβάθμισης για να τα αγοράσουν. Και έτσι θα προωθηθεί ο διεθνής ρόλος του ευρώ. Την άποψη της Γαλλίας συμμερίζεται το ΔΝΤ, με τη γενική διευθύντρια του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, να επισημαίνει πως «υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία για το ευρώ να διαδραματίσει μεγαλύτερο διεθνή ρόλο». Στο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο η κ. Γκεοργκίεβα τόνισε πως όταν αναζητεί «τίτλους υψηλής ποιότητας καθίσταται σαφές ότι υπάρχει έλλειψη προσφοράς τέτοιων τίτλων». Προσέθεσε μάλιστα πως «δεν είναι τυχαίο ότι τόσα πολλά κεφάλαια έχουν τοποθετηθεί σε χρυσό», αναφερόμενη στα στοιχεία που παρέθεσε σε πρόσφατη έκθεσή της η ΕΚΤ και καταδεικνύουν πως ο χρυσός εκτόπισε το ευρώ από τη δεύτερη θέση στα διαθέσιμα των κεντρικών τραπεζών.
Προ ημερών η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, υπογράμμισε πως «τώρα είναι η ώρα για τον διεθνή ρόλο του ευρώ», καθώς κλονίζεται ακόμη και ο ακρογωνιαίος λίθος του συστήματος. Μιλώντας στους Financial Times η κ. Λαγκάρντ τόνισε πως η Ευρωζώνη πρέπει να αδράξει την ευκαιρία και να προχωρήσει σε αλλαγές που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν και τη δημιουργία «μιας δεξαμενής άφθονων ασφαλών τίτλων».
Η κ. Λαγκάρντ επεκτάθηκε περαιτέρω, καθώς επικαλέστηκε την καλή δημοσιονομική εικόνα της Ε.Ε., «με το χρέος της να είναι μόλις στο 89% του ΑΕΠ της όταν το χρέος των ΗΠΑ φτάνει στο 124% του αμερικανικού ΑΕΠ, αλλά και πάλι έχει μείνει πίσω σε ό,τι αφορά την προσφορά ασφαλών τίτλων». Υπογράμμισε μάλιστα πως σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις, τα ομόλογα του δημοσίου των ευρωπαϊκών χωρών με βαθμολογία πιστοληπτικής αξιολόγησης τουλάχιστον AA ανέρχονται μόλις στο 50% του ΑΕΠ της Ε.Ε., όταν στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 100% του αμερικανικού ΑΕΠ. Προηγήθηκε στις αρχές του μήνα αντίστοιχη τοποθέτηση του Φίλιπ Λέιν, επικεφαλής των οικονομολόγων της ΕΚΤ, που απέδωσε στον σχεδιασμό της Ευρωζώνης το «έλλειμμα προσφοράς ασφαλών τίτλων» και υποστήριξε ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με την έκδοση νέων κοινών ομολόγων με τα οποία θα χρηματοδοτηθούν επενδύσεις και έργα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ευνοϊκή συγκυρία για το ευρώ και οι πιέσεις από πλευράς ορισμένων χωρών-μελών δεν αρκούν, πάντως, για να οδηγήσουν στη νέα έκδοση κοινού χρέους. Θα χρειαζόταν ενδεχομένως ένας παράγοντας εξίσου καταλυτικός με εκείνον της πανδημίας για να επαναληφθεί το εγχείρημα. Η απόφαση για την έκδοση κοινού χρέους της Ε.Ε. απαιτεί ομοφωνία, αλλά η Γερμανία και η σύμμαχός της Ολλανδία, που θα πρέπει να πληρώσουν μεγαλύτερο τμήμα του χρέους, εναντιώνονται μονίμως σ’ αυτές τις προτάσεις.
