Οκτώ χώρες στήριξαν την πρωτοβουλία του Υπουργού Βλαντιμίρ Μαλίνοφ για την ενίσχυση της ενεργειακής διασύνδεσης στην περιοχή, αμέσως μόλις ανακοινώθηκε.
Τα νέα ενεργειακά δεδομένα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ωθούν τις χώρες της περιοχής στην αναζήτηση λύσεων από κοινού για τις υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Η Βουλγαρία ανέλαβε την πρωτοβουλία να αναβαθμίσει τον ενεργειακό διάλογο στην περιοχή με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής διασύνδεσης και την υποστήριξη των περιφερειακών συνεργασιών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης. Η πρωτοβουλία του υπουργού Βλαντιμίρ Μαλίνοφ έτυχε εντυπωσιακής στήριξης από τις χώρες της περιοχής, καθώς όλα τα κράτη διαπιστώνουν πόσο δύσκολο είναι να ανταγωνιστούν τη βιομηχανία της Δυτικής Ευρώπης όταν οι τιμές του ρεύματος είναι υψηλές. Συνοπτικά, το non-paper που εκπονήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας της Βουλγαρίας στοχεύει στη βελτίωση της μεταφοράς πράσινης ενέργειας από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη προς τα κεντρικά τμήματα της ηπείρου.
Η αναβάθμιση των υφιστάμενων ενεργειακών συνδέσεων θα επιτρέψει επίσης τη μετάδοση φθηνής, καθαρής αιολικής ενέργειας από τη Βόρεια Ευρώπη προς το νότο.
«Η περιφερειακή συνεργασία για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στην κατασκευή διασυνδέσεων αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του ηλεκτρικού συστήματος σύμφωνα με τις σύγχρονες προκλήσεις ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας Βλαντιμίρ Μαλίνοφ κατά την παρουσίαση της πρωτοβουλίας, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο βουλγαρικό περίπτερο στη COP29, στο Μπακού, παρουσία του Προέδρου της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, και του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Το έγγραφο έλαβε δημόσια στήριξη από τους Υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Ρουμανίας, του Βελγίου και της Μολδαβίας — Θεόδωρο Σκυλακάκη, Σεμπαστιάν Μπουρντούτζα, Τίνε Βαν ντερ Στράτεν και Βίκτορ Πάρλικοβ, καθώς και από τον Γενικό Γραμματέα για την Πολιτική Ασφάλειας και την Ενεργειακή Ασφάλεια της Ουγγαρίας, Πέτερ Στάραϊ. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν επίσης ο Υπουργός Καινοτομίας και Ανάπτυξης της Βουλγαρίας, Αναπληρωτής Καθηγητής Δρ. Ρόσεν Καραντίμοβ, η Ειδική Εκπρόσωπος του Ηνωμένου Βασιλείου για το Κλίμα, Ρέιτσελ Κάιτ, και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Κώστας Φραγκογιάννης. Η θέση της χώρας που φιλοξένησε την COP29 εκφράστηκε από τον Αναπληρωτή Υπουργό Ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν, Όρχαν Ζεϊνάλoβ.
Οι ενεργειακοί διπλωμάτες έχουν θέσει έναν σημαντικό στόχο: η πρωτοβουλία να βοηθήσει τις χώρες μακροπρόθεσμα στις προσπάθειές τους να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Στο μέλλον, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμη βήμα για τη δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς.
Το non-paper για τις διαβουλεύσεις σχετικά με την ενεργειακή διασύνδεση, που στηρίζει τις περιφερειακές συνεργασίες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας για βελτιωμένη ενεργειακή μετάβαση, ζητά την εμβάθυνση της διαπεριφερειακής συνεργασίας με στόχο τη δημιουργία πιο βιώσιμων, ασφαλών και καθαρών ενεργειακών συστημάτων. Η πρωτοβουλία ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων και υποστηρίζει τη συνδεσιμότητα για τη μετάδοση ηλεκτρικής ενέργειας στον διάδρομο νότου-βορρά, επιτρέποντας την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα ενεργειακά συστήματα. Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα, η Ρουμανία, το Βέλγιο, η Τσεχία, η Ιταλία, η Μολδαβία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουγγαρία είναι οι πρώτες χώρες που στήριξαν την πρωτοβουλία του Υπουργείου Ενέργειας της Βουλγαρίας. Βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες για τη συμμετοχή τους.
Τα επόμενα βήματα της πρωτοβουλίας θα πραγματοποιηθούν στη Σόφια.
«Το όραμά μας είναι να διεξάγουμε μια σειρά τεχνικών και πολιτικών διαρθρωμένων επαφών με στόχο την ανταλλαγή απόψεων σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος τους επόμενους μήνες», εξήγησε ο υπουργός Μαλίνοφ. Αυτό θα γίνει τον Δεκέμβριο στην επικείμενη Ενεργειακή Συνδιάσκεψη στη Σόφια ενώ τον Φεβρουάριο του 2025, σε μια θεματική εκδήλωση επίσης στη βουλγαρική πρωτεύουσα, θα καθοριστεί το εύρος των επαφών και θα εντοπιστούν συγκεκριμένοι τομείς όπου θα ήταν πιο χρήσιμο να μοιραστούν γνώσεις, τεχνογνωσία και εμπειρίες. Σύμφωνα με τον υπουργό Μαλίνοφ, οι ενιαίες και συντονισμένες προσπάθειες των χωρών για την ανάπτυξη των ηλεκτρικών τους συστημάτων αποτελούν την πιο κατάλληλη απάντηση στις προκλήσεις που συνδέονται με την ενεργειακή μετάβαση.
Ένα σημαντικό σημείο της πρωτοβουλίας είναι ότι η βελτίωση των ενεργειακών διασυνδέσεων θα επιτρέψει τη μεταφορά καθαρής ενέργειας ακόμη και από την Αίγυπτο προς την κεντρική Ευρώπη. Αυτό θα προσφέρει περαιτέρω στήριξη στις εταιρείες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με φθηνή ενέργεια.
Ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, τόνισε ότι εάν δεν κατασκευαστούν καλές διασυνδέσεις των ενεργειακών συστημάτων, οι μεγάλες προσπάθειες για τη μεταφορά ενέργειας σε χαμηλότερες τιμές θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα. «Όταν δεν υπάρχει άνεμος, όπως συνέβη στις αρχές Νοεμβρίου στη Βόρεια Ευρώπη, οι τιμές σε όλη την Ευρώπη εκτοξεύονται. Και τότε το Βέλγιο άρχισε να εξάγει ηλεκτρική ενέργεια», ανέφερε χαρακτηριστικά η Βελγίδα υπουργός Ενέργειας Τίνε Βαν ντερ Στράτεν κατά τη διάρκεια της διάσκεψης. Συμφώνησε επίσης ότι είναι πολύ σημαντική η ενεργειακή διασύνδεση με την Αίγυπτο για την προμήθεια πράσινης ενέργειας.
Σύμφωνα με την υπουργό, η συνεργασία στη μετάδοση καθαρής ενέργειας είναι κρίσιμη, καθώς διαφορετικά οι προσπάθειες του Βελγίου να μειώσει τις τιμές ενέργειας θα συναντήσουν σοβαρές δυσκολίες.
«Μέσω αυτού του ανεπίσημου εγγράφου, έχετε θέσει ένα κρίσιμο ζήτημα για εμάς», εξήγησε ο Ρουμάνος υπουργός Ενέργειας, Σεμπαστιάν Μπουρντούτζα. «Είμαστε όλοι στην ίδια πλευρά, στην ίδια ομάδα. Δεν χρειάζεται να ψάξουμε μακριά. Απλά κοιτάξτε τον χάρτη των τιμών ενέργειας σήμερα. Εκφράζω τη συμπάθειά μου προς την Ουγγαρία, η οποία είναι η ευρωπαϊκή πρωταθλήτρια των υψηλών τιμών», δήλωσε ο Μπουρντούτζα. Κατά την άποψή του, τόσο υψηλές τιμές σαμποτάρουν οποιαδήποτε ανταγωνιστικότητα στην οποία μπορούν να ελπίζουν οι επιχειρήσεις. Υπενθύμισε επίσης ότι πέρυσι η Ρουμανία έγινε εξαγωγέας ενέργειας. «Ελπίζω πραγματικά ότι η Επιτροπή θα ακούσει την έκκλησή μας. Ελπίζω να προσφέρει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τη βελτίωση της ικανότητας διασύνδεσης», πρόσθεσε ο Ρουμάνος υπουργός. Αυτή τη στιγμή, η Ρουμανία είναι διασυνδεδεμένη στο περίπου 38% της πραγματικής δυναμικότητας του δικτύου. Τόνισε κατηγορηματικά ότι υπάρχουν χρηματοδοτήσεις από την ΕΕ για το θέμα και ότι πρέπει να αξιοποιηθούν για τεχνολογικές βελτιώσεις στις ενεργειακές υποδομές. «Πιστεύω ότι υπάρχουν διασυνδέσεις που μπορούν να κατασκευαστούν εύκολα. Κοιτάζω προς την Ουγγαρία, αλλά όχι άμεσα την Ουγγαρία, κάπου δυτικότερα», πρόσθεσε ο Μπουρντούτζα.
Για την Ουγγαρία, η βουλγαρική πρωτοβουλία είναι πολύ σημαντική, καθώς αποτελεί σύμβολο οικοδόμησης συνδεσιμότητας μεταξύ των χωρών μας, εξήγησε ο Γενικός Γραμματέας για την Πολιτική Ασφάλειας και την Ενεργειακή Ασφάλεια, Πέτερ Στάραϊ. «Εάν δεν είμαστε καλύτερα συνδεδεμένοι, δεν θα επιβιώσουμε», είπε. «Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σε ένα από τα σημαντικά έργα στα οποία συμμετέχουμε το Αζερμπαϊτζάν, τη Ρουμανία, τη Γεωργία και στο οποίο η Βουλγαρία μόλις εντάσσεται — τον Διάδρομο Πράσινης Ενέργειας. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο, καθώς συνδέει την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη με την περιοχή του Καυκάσου και ίσως αργότερα με την Κεντρική Ασία. Πρέπει να το υλοποιήσουμε, γιατί διαφορετικά δεν θα επιβιώσουμε. Αλλά εάν θέλουμε να επιβιώσουμε και να εξασφαλίσουμε ενεργειακή ασφάλεια, τότε πρέπει να συνεργαστούμε», δήλωσε ο Στάραϊ.
Ο Υπουργός Ενέργειας της Μολδαβίας, Βίκτορ Πάρλικοβ, υπογράμμισε ότι ο στόχος της χώρας του είναι να ενταχθεί στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά πριν την ένταξη στην ΕΕ. Υπενθύμισε τα προβλήματα με τις ενεργειακές προμήθειες που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Σήμερα, η χώρα πρέπει να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια στον ίδιο όγκο που εξήγαγε πριν από τον πόλεμο», ανέφερε. Νωρίτερα μέσα στην ημέρα, οι Υπουργοί Ενέργειας της Βουλγαρίας και της Μολδαβίας υπέγραψαν μνημόνιο για ενεργειακή συνεργασία και αμοιβαία βοήθεια.
