Μολονότι η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου θα έπρεπε να συνεπάγεται ραγδαία ανάπτυξη για τη βιομηχανία πετρελαίου της Νιγηρίας, τα εντεινόμενα βίαια επεισόδια, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων και η μακροχρόνια αμέλεια των κυβερνήσεων ρίχνουν βαριά σκιά στο μέλλον της.
Στη σημαντικότερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα της Αφρικής η παραγωγή έχει περιορισθεί στο ήμισυ από τον περασμένο μήνα εξαιτίας των απεργιακών κινητοποιήσεων των εργαζομένων στην αμερικανική πετρελαιοβιομηχανία Exxon Mobil αλλά και εξαιτίας των επιθέσεων ανταρτών σε αγωγούς πετρελαίου και πετρελαιοπηγές στο Δέλτα του Νίγηρα, από τις οποίες αντλείται το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου της Νιγηρίας.
Το Κίνημα για τη Χειραφέτηση του Δέλτα του Νίγηρα (MEND), ένας χαλαρός συνασπισμός από ομάδες ανταρτών στον οποίο αποδίδονται πέντε επιθέσεις σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις μέσα στον τελευταίο μήνα, φέρει μέρος της ευθύνης για την εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου σε επίπεδα πάνω από 125 δολάρια το βαρέλι.
Οι επιθέσεις που εξαπολύουν έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά το 1/5 από το 2006. Τα βίαια επεισόδια αναμένεται να ενταθούν τον επόμενο μήνα στη διάρκεια της δίκης του αρχηγού των ανταρτών Ενρι Οκάχ, που κατηγορείται για προδοσία και ενδέχεται να καταδικασθεί σε θάνατο. «Η δίκη του Οκάχ θα αποτελέσει μια βραχυπρόθεσμη εστία αστάθειας αλλά ακόμη κι αν αφεθεί ελεύθερος το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί», σχολιάζει σχετικά ο Ρολάκε Ακίνολα, αναλυτής Δυτικής Αφρικής της Control Risks. Οπως διευκρινίζει ο ίδιος, «είναι δύσκολο να διεξαχθούν συνομιλίες με μια ομάδα που δεν έχει συμπαγή δομή».
Σε αντίθεση με πριν από 10 χρόνια, οπότε βρίσκονταν στο προσκήνιο ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προστασίας του περιβάλλοντος, οι συγκρούσεις στο Δέλτα του Νίγηρα είναι έργο εγκληματικών συμμοριών που προσπαθούν να αποσπάσουν χρήματα από τις πετρελαϊκές εταιρείες, τις τοπικές αρχές και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Οι αγωγοί στο Δέλτα είναι εκτεθειμένοι και χωρίς φύλαξη και αποτελούν εύκολους στόχους για οιονδήποτε έχει πρόσβαση σε εκρηκτικές ύλες. Γι’ αυτό και συχνά αναλαμβάνει το MEND την ευθύνη για τις επιθέσεις στις εγκαταστάσεις επικαλούμενο τα προβλήματα της περιοχής.
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες που άρχισε πέρυσι ο πρόεδρος Ουμάρου Γιαρ’Αντούα περιήλθαν σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα να αρνούνται να προσέλθουν στην επικείμενη συνάντηση οι πλέον ακραίες οργανώσεις ανταρτών. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση έχει επανεξοπλίσει τις στρατιωτικές δυνάμεις στο Δέλτα και έχει επιβάλει προσωρινά μέτρα. Ηδη οι μικρότερες πετρελαϊκές εταιρείες αποφεύγουν τις επενδύσεις στην περιοχή.
Δεδομένης της απουσίας κρατικής χρηματοδότησης αλλά και λόγω του κινδύνου των κλοπών πετρελαίου, οι μεγαλύτερες στρέφονται στα υπεράκτια σχέδια. Η μεγαλύτερη από τις πετρελαϊκές που δραστηριοποιούνται στο Δέλτα, η Royal Dutch Shell, έχει προειδοποιήσει πως ίσως αναστείλει τις επιχειρήσεις της στην περιοχή εξαιτίας της ανασφάλειας και της έλλειψης κρατικών επιδοτήσεων. Το σχέδιό της να μειώσει το εργατικό δυναμικό της προσέκρουσε στις αντιδράσεις των εργατικών συνδικάτων και της τοπικής κοινωνίας που δυσχέραναν ιδιαιτέρως την επανέναρξη των εργασιών παραγωγής 450.000 βαρελιών πετρελαίου την ημέρα.
Η εναλλακτική λύση που εξετάζει η Shell
Χάρη στην υπεράκτια εταιρεία της, την Bonga, η Shell έχει καταφέρει να εξισορροπήσει τις ζημίες της από το Δέλτα, όπου αναμένεται εντός των επόμενων μηνών να αρχίσουν να δραστηριοποιούνται οι Agbami της Chevron και η Akpo της Total. Ακόμη και στα ύδατα του Κόλπου της Γουινέας, δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Σύμφωνα με στελέχη της πετρελαιοβιομηχανίας, εμπορικά αποτελέσματα παράγει μόλις το 10% της άντλησης από βαθιά νερά στη Νιγηρία. Την ίδια στιγμή, το κόστος της άντλησης από βαθιά νερά έχει σχεδόν διπλασιασθεί. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις για την ανάπτυξη και αξιοποίηση υποθαλάσσιων πετρελαιοπηγών είναι ιδιαιτέρως παρακινδυνευμένες. Η Νιγηρία, η μεγαλύτερη παραγωγός τής υποσαχάριας Αφρικής, κάθεται πάνω σε περισσότερο από 36 δισ. βαρέλια εξακριβωμένων αποθεμάτων πετρελαίου. Πρόκειται για αποθέματα τετραπλάσια σε όγκο από εκείνα της Αγκόλας. Ωστόσο, πολλές εταιρείες στρέφονται προς την Αγκόλα. Μέρος του προβλήματος είναι και η ανεπαρκής κρατική Nigerian National Petroleum Corp (NNPC) καθώς διατηρεί την πλειοψηφία των μετοχών σε έξι κοινοπραξίες που αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% των εξαγωγών της Νιγηρίας.
