Εάν απευθύνει κάποιος στους ειδικούς το ερώτημα πού θα επένδυαν σήμερα 100 εκατ. ευρώ -με μία προοπτική τριετίας ή τετραετίας- θα καταλάβει ότι τους φέρνει σε μεγάλη αμηχανία. Διότι, όπως ομολογούν, οι ταχύτητες με τις οποίες εξελίσσονται τα γεγονότα τα οποία επηρεάζουν άμεσα τις οικονομίες και τους επί μέρους κλάδους, είναι τόσο εντυπωσιακές, που κανένας μεγάλος επενδυτής δεν μπορεί να νιώθει απολύτως ασφαλής με τις επιλογές του.
Πράγματι, η τελευταία δραματική εξέλιξη της Μαδρίτης και η ανησυχία που εξακολουθούν να καταγράφουν οι αγορές, καταδεικνύουν την αβεβαιότητα ενός κόσμου ο οποίος αδυνατεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να προσαρμόζεται με την αντίστοιχη ταχύτητα των γεγονότων που διαμορφώνονται διεθνώς. Το ίδιο ακριβώς δεν είχε συμβεί μετά τη φοβερή 11η Σεπτεμβρίου; H εξέλιξη της τεχνολογίας και η ανελέητη αναζήτηση του κεφαλαίου να μειώνει συνεχώς το κόστος των επενδύσεων (βλέπε μεγάλες επιχειρήσεις που μεταφέρουν βασικά τους τμήματα στην Ινδία και αλλού), αποτελούν άλλωστε ένα ακόμη συνταρακτικό στοιχείο της νέας απρόβλεπτης εποχής. Τι θα συμβεί αύριο; Ποιο θα είναι το καινούργιο στοιχείο; Σε ποιο μήκος και πλάτος της γης;
Κλάδοι που ασκούσαν ακατανίκητη γοητεία για τους επενδυτές πριν από τέσσερα ή πέντε χρόνια, όπως για παράδειγμα η «νέα οικονομία», σε σύντομο σχετικά διάστημα συρρικνώθηκαν. Και οι αεροπορικές μεταφορές που ήκμαζαν κάποτε, τώρα κατέρρευσαν κυριολεκτικά. Οι μεταστάσεις της οικονομίας γίνονται πολύ γρήγορα και στις περισσότερες περιπτώσεις διαλύουν τους θεσμούς ή εκείνοι, όπου οι αντιστάσεις είναι μεγάλες, μεταβάλουν άρδην το κόστος.
Με άλλα λόγια, μιλάμε για το ξεκίνημα μιας εντελώς νέας εποχής για τον κόσμο ολόκληρο και κατά βάσιν και για τις οικονομίες. Χωρίς προσανατολισμό μέσα σε αυτή την καταιγίδα οι περισσότερες, εγκυμονούν κινδύνους αποτελμάτωσης.
Είναι απολύτως λογικό, λοιπόν, οι αγορές του χρήματος, των κεφαλαίων κ.λπ. να αποτυπώνουν σήμερα αυτήν την εικόνα. Και να υποδηλώνουν ένα αβέβαιο αύριο. Εως ότου -άγνωστο πότε ακριβώς- διαμορφωθούν οι νέες ισορροπίες. Ως αποτέλεσμα του σκηνικού αυτού, ο κυρίαρχος των επιλογών αναδεικνύεται το ρευστό κεφάλαιο και οι βραχυπρόθεσμες κινήσεις των μεγάλων επενδυτικών οίκων. Για τους μικρούς παίκτες δεν γίνεται καν λόγος…
Η αγορά και οι προγραμματικές δηλώσεις
Εν όψει της συζήτησης για τις προγραμματικές δηλώσεις που αρχίζει απόψε στη Βουλή, ο κόσμος της αγοράς προσδοκά να ακούσει από τη νέα κυβέρνηση ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τις μεγάλες αποφάσεις τις οποίες έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία για να σταθεί τον διεθνή ανταγωνισμό. Το ενδιαφέρον εστιάζεται σε τρία-τέσσερα κρίσιμα μέτωπα, για τις επενδύσεις, την απασχόληση και την πορεία των επιχειρήσεων. Κατα πρώτο λόγο, για να κατανοήσει τι πρόκειται να γίνει με τις ιδωτικοποιήσεις τραπεζών και άλλων μεγάλων δημοσίων επιχειρήσεων, που έχει προαναγγείλει ότι θα αποκρατικοποιήσει η Νέα Δημοκρατία. Ποιες από αυτές τις επιχειρήσεις θα περάσουν με το μάνατζμεντ στον ιδιωτικό τομέα και ποιες απλώς θα μετοχοποιηθούν περαιτέρω κατά τα πρότυπα του ΠΑΣΟΚ. Θα συμβούν όλα αυτά σε ένα βάθος χρόνου τετραετίας ή θα ξεκινήσει η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων με συγκεκριμένες ενέργειες μέσα στο 2004; Ερωτήματα κρίσιμα για τον κόσμο των επιχειρήσεων και το κλίμα στην αγορά.
Μεγάλης σημασίας είναι ακόμη τα θέματα που άπτονται της φορολογικής μεταρρύθμισης και ειδικότερα της μείωσης των φορολογικών συντελεστών για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα (είναι πολύ θετικό ότι ο κ. Αλογοσκούφης προσδιόρισε την ανακοίνωση των αλλαγών του φορολογικού συστήματος το φθινόπωρο). Καθοριστικό επίσης θεωρείται το ζήτημα της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Προτίθεται η κυβέρνηση να ανοίξει το μείζον αυτό θέμα έως το 2008; Πότε ακριβώς; Εχει υπολογίσει πόσο θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό οι μονιμοποιήσεις των συμβασιούχων;
Τέλος, όλοι προσδοκούν να ακούσουν το εύρος των αλλαγών και το χρονοδιάγραμμα που έχει κατά νουν η κυβέρνηση για την Παιδεία, για την ανωτάτη κυρίως εκπαίδευση, ένα θέμα που άπτεται άμεσα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών, της καινοτομίας και της έρευνας. Είναι ο τομέας που προδιαγράφει αναμφίβολα το μέλλον, στον οποίο η Ελλάδα βρίσκεται πάρα πολύ πίσω και θα χρειασθεί για πολύ χρόνο πολλή δουλειά.
