Το 2024, το «απόλυτο κακό» ήταν οι πολυεθνικές και… λίγο τα σούπερ μάρκετ. Εστειλε ο πρωθυπουργός μια επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν πέρυσι τον Απρίλιο, του απάντησε ότι αρχίζει έρευνα για τις αθέμιτες πρακτικές των πολυεθνικών, επιβλήθηκαν στην Ελλάδα μερικά πρόστιμα τα οποία πληρώθηκαν –άλλωστε, το κόστος είναι… πίνατς για τις εταιρείες αυτές– και η ζωή συνεχίζεται, με την ακρίβεια να αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για την πλειονότητα των ελληνικών νοικοκυριών.
Φέτος, το «απόλυτο κακό» είναι τα σούπερ μάρκετ, με τον υπουργό Ανάπτυξης να καταργεί από τη μία το μέτρο του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους –μέτρο κατάλοιπο από την πανδημία και το άκρον άωτον του κρατικού παρεμβατισμού, σύμφωνα με τους λιανεμπόρους– και από την άλλη να απαιτεί, σχεδόν σε καθημερινή βάση, από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ να μειώσουν το μεσοσταθμικό κέρδος τους, θυμίζοντας περίπου το «θα καταργήσουμε το μνημόνιο με ένα νόμο και ένα άρθρο».
Η επίθεση στο «απόλυτο κακό» κορυφώθηκε(;) στις 24 Σεπτεμβρίου, όταν το υπουργείο Ανάπτυξης επέβαλε υψηλά πρόστιμα στις δύο μεγαλύτερες, από πλευράς τζίρου, αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, τη «Σκλαβενίτης» και τη Lidl Ελλάς, με την κατηγορία για την πρώτη της παραβίασης του κώδικα δεοντολογίας προσφορών και για τη δεύτερη της παραβίασης της νομοθεσίας του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους (για έλεγχο που έγινε τον περυσινό Σεπτέμβριο). Ο δε υπουργός Ανάπτυξης τόνισε ότι ο νόμος είναι νόμος και ισχύει για όλους ανεξαιρέτως». Αμφότερες οι αλυσίδες εξέδωσαν ανακοινώσεις, αντικρούοντας τους ισχυρισμούς του υπουργείου και δηλώνοντας ότι θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη, όπως άλλωστε προβλέπει ο νόμος. Παρεμπιπτόντως, ακόμη δεν έχουν προσφύγει, διότι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα πρόστιμα μέχρι και χθες δεν είχαν βεβαιωθεί. Εάν δεν είχε μεσολαβήσει τίποτε άλλο, τότε οποιοσδήποτε θα σκεφτόταν ότι ο νόμος εφαρμόστηκε και η ιστορία τελειώνει εδώ. Την Παρασκευή, ωστόσο, ο επικεφαλής της «Σκλαβενίτης» Γεράσιμος Σκλαβενίτης, συνοδευόμενος και από άλλα μέλη της διοίκησης του ομίλου, πέρασε την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου, κατόπιν πρόσκλησης του πρωθυπουργού. «Ο πρωθυπουργός όταν επέστρεψε από τη Νέα Υόρκη προφανώς ενημερώθηκε για το τι συνέβη. Μπορεί να είναι τεχνοκράτης, αλλά έχει πολιτικό ένστικτο, λογικό είναι να ήθελε να ακούσει και μια μεγάλη επιχείρηση με τόσες χιλιάδες εργαζομένους», επισημαίνει χαρακτηριστικά στην «Κ» στέλεχος της αγοράς. Μετάφραση: η «Σκλαβενίτης» είναι η πλέον δημοφιλής αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Εχει συνολικά 5,5 δισ. τζίρο, απασχολεί περισσότερους από 35.000 εργαζομένους, που σημαίνει μια μεσαία επαρχιακή πόλη. Ποιος πολιτικός μπορεί να αγνοήσει τους ψηφοφόρους μιας ολόκληρης πόλης;
Στη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Γεράσιμο Σκλαβενίτη συζητήθηκαν πολλά, ενώ αίσθηση προκάλεσε η απουσία του υπ. Ανάπτυξης.
Τέσσερις ημέρες πριν από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Σκλαβενίτη, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μιλώντας στην ανοιχτή ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου, παρουσία και του πρωθυπουργού, είπε μεταξύ άλλων: «Το εμπόριο διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην εγχώρια απασχόληση και πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, μόνο ο κλάδος των σούπερ μάρκετ την τελευταία τριετία δημιούργησε 15.000 νέες θέσεις εργασίας και υλοποίησε επενδύσεις 1,2 δισ. Και αυτό, παρά τη διαπόμπευσή του από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, χωρίς τη δυνατότητα αντίλογου, και τα πρόστιμα εντυπώσεων από την πολιτεία».
Στο Μαξίμου, απουσία του Τάκη Θεοδωρικάκου, του καθ’ ύλην αρμοδίου υπουργού, συζητήθηκαν μεταξύ άλλων οι βελτιώσεις που μπορούν να γίνουν στον Κώδικα Δεοντολογίας για τις προσφορές, έπειτα από επτά μήνες εφαρμογής του, και πώς μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και σαφήνεια στον τρόπο υπολογισμού των προστίμων που επιβάλλει το υπουργείο Ανάπτυξης. Με άλλα λόγια, συζητήθηκε χωρίς τον αρμόδιο υπουργό η τροποποίηση συγκεκριμένων αποφάσεων του υπουργού Ανάπτυξης και μένει να δούμε εάν το επόμενο διάστημα θα υπάρξει πρόσκληση του Τάκη Θεοδωρικάκου προς τους λιανεμπόρους για να συζητήσουν επί των παραπάνω ζητημάτων. Τελευταία φορά, πάντως, που προσκλήθηκαν για να συζητήσουν για την πρωτοβουλία «Μείωση τιμής», παρέστη μόνον ο γενικός διευθυντής της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Απόστολος Πεταλάς, μία ακόμη ένδειξη του «πάγου» ανάμεσα στις δύο πλευρές. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, ο τελευταίος μόνο αρεστός δεν είναι στον υπουργό, για λόγους όμως που δεν έχουν να κάνουν με τις τιμές.
Είναι το ζήτημα των τιμών στα σούπερ μάρκετ αυτό που πυροδοτεί την ένταση ανάμεσα στα σούπερ μάρκετ και στον Τάκη Θεοδωρικάκο; Και ναι και όχι. Οι τιμές των τροφίμων και εν γένει των ειδών παντοπωλείου μπορεί να μην αυξάνονται με τους ρυθμούς της διετίας 2022-2023, αλλά παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Ο υπουργός Ανάπτυξης από τη μία ζητεί μείωση των τιμών και μείωση των κερδών από τα σούπερ μάρκετ και από την άλλη πανηγυρίζει για τον χαμηλό πληθωρισμό τροφίμων, ενώ δημοσίως και ιδιωτικώς τονίζει ότι κυρίως για την ακρίβεια φταίνε τα ενοίκια και το ηλεκτρικό ρεύμα, για τα οποία ο ίδιος δεν είναι αρμόδιος. Επομένως;
Σύμφωνα με πηγές του λιανεμπορίου, ένα άλλο σημείο τριβής αφορά το εάν τα μηχανήματα του Συστήματος Εγγυοδοτικής Επιστροφής Συσκευασιών (Deposit Return Scheme – DRS) θα τοποθετηθούν εξ ολοκλήρου εκτός των καταστημάτων σούπερ μάρκετ ή εντός των καταστημάτων, κάτι που σημαίνει διαφορετικούς προμηθευτές και διαφορετικά συμφέροντα. «Εμείς θέλουμε να έχουμε ένα λειτουργικό μοντέλο, που να εξυπηρετεί τους πελάτες που έρχονται στα καταστήματά μας», λένε οι λιανέμποροι. Ας σημειωθεί ότι η αρχική ΚΥΑ, που είχε υπογραφεί τον Φεβρουάριο από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος Θ. Σκυλακάκη και τον υπουργό Ανάπτυξης Τ. Θεοδωρικάκο, προέβλεπε ότι τα μηχανήματα θα βρίσκονται αποκλειστικά σε εξωτερικούς χώρους. Αυτή τη στιγμή και ενώ το DRS ξεκινά τύποις την 1η Δεκεμβρίου 2025, η ΚΥΑ επανεξετάζεται από τον νυν υπουργό Περιβάλλοντος Στ. Παπασταύρου.
