Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Ιανουάριο σηματοδότησε, πέραν της πολιτικής επανάκαμψής του, την επανεκκίνηση μιας πολύπλοκης επιχειρηματικής μηχανής.
Σε αντίθεση με την πρώτη θητεία του, κατά τη διάρκεια της οποίας ο 45ος και 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ αποστασιοποιήθηκε επισήμως από τον άμεσο έλεγχο των επιχειρήσεών του, η δεύτερη θητεία του εκτυλίχθηκε σε ένα πλαίσιο βαθύτερης εμπλοκής της οικογένειας σε νέα εγχειρήματα, ιδίως στην τεχνολογία, τα κρυπτονομίσματα και τις παγκόσμιες συμφωνίες χρήσης του μπραντ του. Η οικογένεια Τραμπ έχει επεκταθεί σε ορισμένες ιδιαίτερα προσοδοφόρες –και πολιτικώς ευαίσθητες ίσως– γωνιές του παγκόσμιου εμπορίου.
Καλέσατε την Trump Mobile
Προ ελαχίστων ημερών, ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ και ο Ερικ Τραμπ παρουσίασαν την Trump Mobile, έναν νέο πάροχο υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας που απευθύνεται σε «πατριώτες Αμερικανούς». Η υπηρεσία λειτουργεί ως mobile virtual network operator (MVNO), μισθώνοντας σήμα από μεγάλους αμερικανικούς παρόχους. Το πακέτο –που κοστίζει 47,45 δολάρια/μηνιαίως σε μια συμβολική αναφορά στον Τραμπ ως 47ο και 45ο πρόεδρο– περιλαμβάνει τηλεϊατρική, οδική βοήθεια και άλλες προσφορές, εκτός ασφαλώς από απεριόριστα λεπτά, μηνύματα και δεδομένα.
Παράλληλα με το λανσάρισμα της υπηρεσίας, η εταιρεία παρουσίασε τα σχέδια ενός επιχρυσωμένου smartphone με την ονομασία T1, με τιμή λιανικής πώλησης 499 δολάρια και με κατασκευή εντός των ΗΠΑ. Πρόκειται για μια συσκευή που αφορά τόσο το branding όσο και το υλικό. Στους πελάτες προσφέρθηκε πρόσβαση σε προπαραγγελία με προκαταβολή 100 δολαρίων, με το υπόλοιπο ποσό να καταβάλλεται κατά την αποστολή. Το μάρκετινγκ της τραμπικής εταιρείας αναπαρήγαγε θέματα πατριωτισμού και πολιτικής ταυτότητας. Εξάλλου, στην πλάτη του κινητού θα υπάρχει η αστερόεσσα και το «Make America Great Again».
Γέλωτες και τεχνικά μειδιάματα
Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι η παρουσίαση του νέου, χρυσαφένιου και ολόλαμπρου κινητού τηλεφώνου προκάλεσε δημοσιογραφικούς γέλωτες και τεχνικά μειδιάματα. Η μακέτα που παρουσιάστηκε μοιάζει με πλίνθους και κεράμους ατάκτως ερριμμένας, το σάιτ λέει ότι θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο και οι υιοί Τραμπ δήλωσαν ότι θα κυκλοφορήσει τον Αύγουστο. Εχει πολλά τυπογραφικά λάθη και, μάλιστα, στις προδιαγραφές έχει γίνει μπέρδεμα της μπαταρίας με την κάμερα, δεν αναφέρεται ο επεξεργαστής που θα χρησιμοποιηθεί και διάφορα τέτοια χαριτωμένα.
Παράλληλα, η δήλωση ότι η συσκευή θα κατασκευάζεται στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει ακόμα περισσότερη καχυποψία. Το New York Magazine σημειώνει ότι το T1 είναι ουσιαστικά ένα μάλλον επανασχεδιασμένο Wingtech REVVL 7 Pro 5G κινεζικής κατασκευής.
Από την άλλη, όπως αναφέρει το Business Insider, ο δισεκατομμυριούχος Μαρκ Κιούμπαν εικάζει ότι το πραγματικό πλεονέκτημα του τηλεφώνου μπορεί να μην είναι οι προδιαγραφές του, αλλά η ενσωματωμένη πρόσβαση στο αναπτυσσόμενο οικοσύστημα κρυπτονομισμάτων της οικογένειας Τραμπ, όπως ένα ενσωματωμένο wallet για τα tokens $TRUMP και WLF. Από αυτή την άποψη, το Trump Mobile θα λειτουργεί περισσότερο ως μια συσκευή ψηφιακής ταυτότητας παρά ως ένα παραδοσιακό smartphone.
Το Truth Social και η στροφή στο Bitcoin
Η Trump Media & Technology Group (TMTG) –η μητρική του Truth Social– έχει επίσης πάρει, κατά τα φαινόμενα, τα πάνω της. Η εταιρεία εισήχθη στο χρηματιστήριο το 2024 και, παρότι η βάση χρηστών της παραμένει συγκρατημένη σε σύγκριση με τις μεγάλες πλατφόρμες (περίπου 6,3 εκατ. μηνιαίοι χρήστες από τις αρχές του 2025), έχει καταστεί ένα… εκπληκτικά πολύπλοκο οικονομικό όχημα.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα τονίσει την υποστήριξή του για το Bitcoin ως «αμερικανική εναλλακτική λύση» στα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών.
Τον περασμένο Μάιο, η TMTG ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να μετατρέψει έως και 2,5 δισ. δολάρια από τα ταμειακά της διαθέσιμα σε Bitcoins, τοποθετώντας τη στις υψηλότερες τάξεις των εταιρειών κατόχων κρυπτονομισμάτων στον κόσμο. Σε μιαν εποχή όπου η ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων παραμένει ασταθής, η κίνηση ήταν τόσο τολμηρή όσο και δυνητικά αποσταθεροποιητική.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα τονίσει την υποστήριξή του για το Bitcoin ως «αμερικανική εναλλακτική λύση» στα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών, αν και πολλοί αναλυτές βλέπουν αυτή τη μετατόπιση περισσότερο ως οικονομικό στοίχημα παρά ως στάση αρχών.
Η εταιρεία συνεχίζει να καταγράφει λειτουργικές ζημίες, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα. Παρά ταύτα, το 59% του προσωπικού μεριδίου του Τραμπ στην TMTG, το οποίο έχει τοποθετηθεί σε ένα καταπίστευμα που πλέον εποπτεύεται από τον Ντόναλντ Τζούνιορ, παραμένει ένα από τα πιο πολύτιμα assets του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου του μετά το 2025.
Οι επικριτές μιλούν για σύγκρουση συμφερόντων
• «Πρωτοφανής σύγκρουση συμφερόντων»
Νομικοί και αρμόδιοι φορείς δεοντολογίας έχουν καταδικάσει την κίνηση ως κατάφωρη σύγκρουση συμφερόντων. Υποστηρίζουν ότι είναι βαθιά προβληματικό για την εταιρεία που ελέγχεται στενά από έναν εν ενεργεία πρόεδρο να επιχειρεί επηρεάζοντας τους κανονισμούς των κρυπτονομισμάτων, επ’ ωφελεία της ιδίας.
• Ρυθμιστικό πλαίσιο
Ειδικοί προειδοποιούν ότι η επιθετική προσπάθεια της TMTG να δημιουργήσει ένα τεράστιο θησαυροφυλάκιο Bitcoin (έως 2,5 δισ. δολάρια) ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη κατάργηση των κανονισμών υπέρ των κρυπτονομισμάτων από την κυβέρνηση Τραμπ.
Οι κρυπτο-επιχειρήσεις και οι χώρες του Κόλπου
Στα τέλη του 2024, η οικογένεια βοήθησε στην ίδρυση της World Liberty Financial, μιας εταιρείας που τώρα κατέχει και διαχειρίζεται το νόμισμα $TRUMP meme και ένα σταθερό νόμισμα που ονομάζεται USD1.
Το token $TRUMP, που εισήχθη τον Ιανουάριο του 2025, εκτοξεύθηκε στα ύψη λίγο μετά την ορκωμοσία του Τραμπ. Σύμφωνα με αναφορές, τα χαρτοφυλάκια της οικογένειας εισέπραξαν τουλάχιστον 300 εκατ. δολάρια σε έσοδα που σχετίζονται με tokens.
Ταυτόχρονα, το «σταθερό νόμισμα» του 1 δολαρίου χρησιμοποιήθηκε για την υποστήριξη μιας επενδυτικής «δεξαμενής» ύψους 2 δισ. δολαρίων στο Αμπου Ντάμπι, η οποία υποστηρίχθηκε από υπεράκτια κεφάλαια και φέρεται να συνδέεται με το ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων Binance.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ , επενδυτές από τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία και το Βιετνάμ συνεισέφεραν πάνω από 2 δισ. δολάρια για έργα παραγωγής κρυπτονομισμάτων και ανάπτυξης ακινήτων που συνδέονται με τον Τραμπ.
Εγγραφα από «πόθεν έσχες» επενδυτών δείχνουν ότι ο Ερικ και ο Ντον Τζούνιορ κατέχουν πλειοψηφικά μερίδια σε εταιρείες έκδοσης κρυπτονομισμάτων, ενώ ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε πάνω από 57 εκατ. δολάρια σε έσοδα από δραστηριότητες κρυπτογράφησης στο αντίστοιχο «πόθεν έσχες» του 2024.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times και του Associated Press, επενδυτές από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και το Βιετνάμ συνεισέφεραν πάνω από 2 δισ. δολάρια για έργα παραγωγής κρυπτονομισμάτων και ανάπτυξης ακινήτων που συνδέονται με τον Τραμπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι τουλάχιστον 30 εκατ. δολάρια προήλθαν από τον μεγιστάνα των κρύπτο Τζάστιν Σαν, έναν επιχειρηματία που είναι διαρκώς αντιμέτωπος με εξαντλητικούς ελέγχους από τις ρυθμιστικές Αρχές των ΗΠΑ.
«Ρυθμιστική χαλάρωση»
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι γεγονότα όπως τα ιδιωτικά δείπνα με το $TRUMP token –όπου οι επενδυτές ξόδεψαν εκατοντάδες εκατομμύρια– μοιάζουν σαν να βλέπουμε τη διαφθορά να ξεδιπλώνεται σε πραγματικό χρόνο.
Ταυτόχρονα, οι μεγάλες επενδύσεις από ιδιώτες, όπως τα 30 εκατ. δολάρια από τον Τζάστιν Σαν και τα 2 δισ. δολάρια από το Αμπου Ντάμπι –μέσω του stablecoin USD1– έχουν ανησυχήσει παρατηρητές και εξοργίσει πολίτες.
Τέλος, η κατάργηση της εποπτείας των κρυπτονομισμάτων από την κυβέρνηση Τραμπ συνέπεσε με την προώθηση των πρότζεκτ της οικογένειας. Οι επικριτές λένε ότι αυτό μυρίζει ρυθμιστική χαλάρωση για προσωπικό όφελος.
Συμφωνίες χρήσης μπραντ και ακίνητη περιουσία
Παράλληλα με τις τεχνολογικές επενδύσεις και απόπειρες, ο Trump Organization επέστρεψε αθόρυβα σε αυτό που ξέρει καλύτερα: το branding και την εργολαβία ακινήτων. Από τον Ιανουάριο του 2025, η εταιρεία έχει υπογράψει συμφωνίες παραχώρησης άδειας χρήσης του ονόματος αξίας 44,6 εκατ. δολαρίων με κατασκευαστές στο Κατάρ, το Ομάν, το Βιετνάμ και τη Σαουδική Αραβία. Οι συμφωνίες αυτές επιτρέπουν στις ξένες εταιρείες να χρησιμοποιούν το όνομα Trump σε θέρετρα, πύργους και γήπεδα γκολφ.
Χρήση εμπορικών σημάτων
Η οικογένεια Τραμπ έχει στηρίξει σε μεγάλο βαθμό την εμπορευματοποίηση ως πηγές εσόδων. Από την αρχή του 2024, ο Τραμπ και τα παιδιά του έχουν βγάλει τουλάχιστον 80 εκατ. δολάρια από την αδειοδότηση μέσων ενημέρωσης, όπως μια μεγάλη συμφωνία για ντοκιμαντέρ που φέρεται να περιλαμβάνει την Amazon και άλλες πλατφόρμες.
Παράλληλα, η αδειοδότηση χρήσης εμπορικών σημάτων έχει επιταχυνθεί. Ρολόγια, παπούτσια, ακόμα και μια Βίβλος «Ο Θεός να ευλογεί τις ΗΠΑ» αποτελούν μέρος ενός χαρτοφυλακίου προϊόντων που έχει αποφέρει πάνω από 7 εκατ. δολάρια σε δικαιώματα τον περασμένο χρόνο. Το τελευταίο βιβλίο του Τραμπ, «Save America», απέφερε επιπλέον τουλάχιστον 3 εκατ. δολάρια.
Αυτή η μηχανή εμπορευμάτων συνεχίζει να λειτουργεί με πλήρη δυναμικότητα, ενισχυμένη από τις προεκλογικές εκδηλώσεις που συχνά λειτουργούν και ως ευκαιρίες πώλησης προϊόντων.
Οι συμφωνίες, αναζωπυρώνουν τις μακροχρόνιες ανησυχίες σχετικά με τις ξένες κυβερνήσεις και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που επιδιώκουν την εύνοια του προέδρου των ΗΠΑ μέσω εμπορικών συμφωνιών με την οικογένειά του. Για παράδειγμα, ο Σαουδάραβας εργολάβος Νταρ Αλ Αρκάν έχει διοχετεύσει τουλάχιστον 27 εκατ. δολάρια στον Trump Organization για μια σειρά από συμφωνίες πολυτελών ακινήτων στο Ριάντ, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
Ανησυχίες
Υπάρχουν προειδοποιήσεις ότι αυτή η σύγχυση πολιτικής εξουσίας και ιδιωτικού κέρδους δημιουργεί «πρωτοφανείς» ηθικές ανησυχίες. Αλλά η νομική δράση παραμένει απίθανη, δεδομένων των πολύπλοκων υπεράκτιων δομών και της απουσίας σαφών παραβιάσεων των ομοσπονδιακών νόμων.
Guardian και Reuters επισημαίνουν συμφωνίες που αφορούν καθεστώτα του Κόλπου και κατασκευαστές από το Βιετνάμ, ερμηνεύοντάς τες ως πιθανές ρυθμίσεις πληρωμής βάσει συμφωνίας, όπου ξένα κράτη ενδέχεται να επιδιώκουν την εύνοια λαμβάνοντας άδειες για το εμπορικό σήμα του προέδρου.
Αλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από την αδειοδότηση εμπορικών σημάτων. Ρεπορτάζ της Washington Post σημείωσε ότι οι γιοι του Τραμπ διασχίζουν τη Μέση Ανατολή, θέτοντας τις βάσεις για συμφωνίες που θα ωφελήσουν την εταιρεία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τον ίδιο τον πρόεδρο.
Λέσχες ελίτ και ιδεολογικό κεφάλαιο
Πέρα από τα ακίνητα και τα κρυπτονομίσματα, ο Ντόναλντ Τζούνιορ έχει επίσης εισέλθει στον κόσμο των κοινωνικών λεσχών της ελίτ και του επιχειρηματικού κεφαλαίου. Τον Απρίλιο του 2025, συνίδρυσε το Executive Branch, μια ιδιωτική λέσχη με βάση τις συντηρητικές αρχές και αξίες. Με εισαγωγική συνδρομή 500.000 δολαρίων, η λέσχη προωθείται σε πλούσιους συμμάχους του Τραμπ και ελίτ φιλικές προς το MAGA.
Η λέσχη υποστηρίζεται εν μέρει από τη 1789 Capital, μια εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων με δεσμούς με τους δίδυμους Τάιλερ και Κάμερον Γουίνκλβος και άλλους επιφανείς αντι-ESG (Environmental, Social, and Governance – Περιβαλλοντικές, Κοινωνικές αρχές και αρχές Διακυβέρνησης) επενδυτές. Ο Ντον Τζούνιορ είναι εταίρος στο fund, το οποίο αυτο-αναγορεύεται όχημα για την «πατριωτική κατανομή κεφαλαίων» – μια άμεση αντεπίθεση στην «αριστερή», όπως λένε οι τραμπικοί, Silicon Valley και αλλά και στη Wall Street.
Με εισαγωγική συνδρομή 500.000 δολαρίων, η λέσχη προωθείται σε πλούσιους συμμάχους του Τραμπ και ελίτ φιλικές προς το MAGA.
Οι δραστηριότητες του fund παραμένουν αδιαφανείς, αλλά η επωνυμία του ακολουθεί μια σαφή τάση: νομισματοποίηση της πολιτικής πίστης με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε οικονομικά και κοινωνικά κεφάλαια.
Η λέσχη ως όχημα
Το Business Insider αναφέρει τη λέσχη ως «αναδιαμορφωτή της κοινωνικής σκηνής της πόλης» για τη MAGA ελίτ, αποκλείοντας σκόπιμα δημοσιογράφους, Ρεπουμπλικανούς προηγούμενης γενιάς και «οποιονδήποτε Σαουδάραβα επιχειρηματία» – μια κίνηση που θεωρείται ότι αποκλείει τις διαφορετικές απόψεις.
Ο New Yorker υποστηρίζει ότι αυτή η λέσχη συμβολίζει μια «βαθύτερη εδραίωση του καπιταλισμού των “ημετέρων”», χαρακτηρίζοντας τη δεύτερη προεδρία Τραμπ «σουλτανική ολιγαρχία».
Μεταξύ προεδρίας και assets
Αυτό που προκύπτει από αυτό το πλέγμα δραστηριοτήτων μοιάζει με ένα μοντέλο υβριδικής εξουσίας, όπου το δημόσιο αξίωμα και το ιδιωτικό συμφέρον διασταυρώνονται χωρίς σαφή όρια. Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που επωφελείται από το όνομά του ή από το μεταπροεδρικό του καθεστώς, αλλά μπορεί να είναι ο πρώτος που το κάνει ενώ βρίσκεται στο αξίωμα και μέσω οχημάτων τόσο διαφορετικών όσο τα memecoins, οι ξένες εταιρικές σχέσεις stablecoin και οι νεοσύστατες εταιρείες τηλεπικοινωνιών.
Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που επωφελείται από το όνομά του ή από το μεταπροεδρικό του καθεστώς, αλλά μπορεί να είναι ο πρώτος που το κάνει ενώ βρίσκεται στο αξίωμα.
Για τους υποστηρικτές του, αυτό αποτελεί έκφραση επιχειρηματικής δεινότητας και διατάραξη των μπαγιάτικων πολιτικών κανόνων. Για τους επικριτές του, αντιπροσωπεύει μια συνεχή διάβρωση της θεσμικής ηθικής.
Αλλά για την οικογένεια Τραμπ, πρόκειται για κυριολεκτικές business as usual, διαρκώς ενισχυόμενες, βέβαια, από τη δύναμη του κατεστημένου.
