Ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης παρουσιάζει την τελευταία δεκαετία το λιανεμπόριο τροφίμων, με συνέπεια να εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους εργοδότες της ελληνικής οικονομίας και ταυτόχρονα σε σημαντικό παραγωγό ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, ενώ εν μέσω οικονομικής κρίσης οι εταιρείες του κλάδου συνεχίζουν να υλοποιούν επενδύσεις, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Η ανάπτυξη, βεβαίως, ειδικά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, ήτοι των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, προκάλεσε τη συρρίκνωση ορισμένων κατηγοριών εξειδικευμένων καταστημάτων, με εξαίρεση τα αρτοποιεία, που εμφανίζουν εξαιρετικά ισχυρές αντιστάσεις.
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας για το λιανεμπόριο τροφίμων (σ.σ. η έρευνα θα ολοκληρωθεί σε περίπου 10 ημέρες) που παρουσίασε χθες στο 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο ECR Hellas με τίτλο «Υπό Επιτήρηση», ο κ. Γιώργος Δουκίδης, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός σύμβουλος του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το λιανεμπόριο τροφίμων έχει συνολικό ετήσιο τζίρο 30 – 31 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 11,5 – 12,5 δισ. ευρώ προέρχονται από το οργανωμένο λιανεμπόριο, ήτοι τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Οι τελευταίες αναπτύχθηκαν μέσα σε μία δεκαετία κατά 60%, καθώς ο τζίρος τους το 2001 ήταν 8,1 δισ. και σήμερα φτάνει τα 12,5 δισ.
Στη δεκαετία 2000 – 2009 ο αριθμός των σούπερ μάρκετ αυξήθηκε κατά 17,4%, φτάνοντας από 3.673 το 2000 σε 4.314 το 2009, ενώ το 2010 ο αριθμός τους διαμορφώθηκε σε 4.400 καταστήματα. Η αύξηση αυτή μέσα σε 10 χρόνια είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων, με τους φούρνους να κατέχουν την πρώτη θέση (αύξηση καταστημάτων κατά 25%). Τρεις κλάδοι υφίστανται τη μεγαλύτερη συρρίκνωση κυρίως λόγω της ανάπτυξης των σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για τα γαλακτοπωλεία που ενώ το 2000 ανέρχονταν σε 1.488, πλέον είναι μόλις 780 (μείωση 47,6%), τις κάβες που από 2.059 το 2000 μειώθηκαν σε 1.874 το 2009 (μείωση 9%) και τα παντοπωλεία (μείωση 1,9%).
Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Δουκίδης, παρά τη ραγδαία ανάπτυξη των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, το ποσοστό τους στο σύνολο των καταστημάτων τροφίμων εξακολουθεί να είναι μικρό σε σχέση με τον μέσο κοινοτικό όρο, καθώς αποτελούν το 63% έναντι 84% στην Ε.Ε. των «27». Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι υπάρχουν περαιτέρω περιθώρια ανάπτυξης. Οι επενδύσεις, πάντως, από τους υφιστάμενους παίκτες συνεχίζονται στο λιανεμπόριο τροφίμων, φτάνοντας το 2010 τα 840 εκατ., εκ των οποίων τα 530 εκατ. έγιναν από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Συνολικά την περίοδο 2002 – 2010 στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις 6,037 δισ., των οποίων πάνω από το 50% και συγκεκριμένα τα 3,8 δισ. από τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ.
Το λιανεμπόριο τροφίμων αντιπροσωπεύει το 7,1% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του συνόλου της ελληνικής οικονομίας και δίνει το 13,88% των μισθών και αμοιβών, απασχολώντας το 2010 190.200 άτομα, εκ των οποίων τα 76.085 στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Σημαντική, εμφανίζεται η συμβολή του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων και στη συγκράτηση του πληθωρισμού, καθώς προμηθευτές και σούπερ μάρκετ προχώρησαν σε μειώσεις τιμών. Από τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Δουκίδης, το α΄ τετράμηνο του 2011 ο γενικός δείκτης του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (απαρτίζεται από 996 κωδικούς) αυξήθηκε κατά 1,26% σε σχέση με το α΄ τετράμηνο του 2010, ενώ μη συμπεριλαμβανομένων των αυξήσεων ΦΠΑ, υποχώρησε κατά 1,93%.
