Διαβάζοντας τον τελευταίο καιρό τις επίσημες αναλύσεις για τον πληθωρισμό, τους μισθούς και το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών από επίσημους και μη επίσημους φορείς, είναι σαν να αναρωτιόμαστε αν έκανε «η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα».
Ολοι μιλούν με δέος για την πρόσφατη ανάκαμψη του πληθωρισμού, την οποία αποδίδουν στην αύξηση των μισθών. Κανείς, ωστόσο, δεν παρατηρεί ότι οι μισθοί αυξάνονται. Μπορεί όχι σε βαθμό που θα έφταναν αυτούς των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά αυξάνονται με ρυθμό υψηλότερο του πληθωρισμού, για αυτό και τον συμπαρασύρουν προς τα πάνω.
Τα δε προχθεσινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής επιβεβαιώνουν του λόγου το ασφαλές. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στο β΄ τρίμηνο του έτους αυξήθηκε κατά 8,1%, ενώ η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 5%. Και τα δύο αυξήθηκαν πολύ παραπάνω από τον πληθωρισμό της περιόδου, που κυμαινόταν κοντά στο 3%. Αρα το καθαρό ποσό που έμεινε στην τσέπη των νοικοκυριών ήταν αυξημένο σε πραγματικούς όρους.
Οταν τα εισοδήματα των νοικοκυριών αυξάνονται, τότε ένα σημαντικό μέρος αυτής της αύξησης προέρχεται από τις υψηλότερες αμοιβές. Ο μισθός είναι η πρώτη και κύρια πηγή εισοδήματος για την πλειονότητα των Ελλήνων. Οταν αυτός αυξάνεται είτε λόγω μιας καλύτερης συλλογικής σύμβασης, είτε λόγω ανοίγματος της αγοράς εργασίας, είτε λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού, το αποτέλεσμα γίνεται ορατό στην κατανάλωση.
Η αύξηση των εισοδημάτων συνεπώς και των μισθών ενισχύει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Οταν η αυξημένη ζήτηση συμπίπτει με περιορισμένη παραγωγική ικανότητα (ιδίως στις υπηρεσίες), τότε η λογική της προσφοράς και ζήτησης σπρώχνει τις τιμές προς τα πάνω. Και κάπως έτσι τα αυξημένα εισοδήματα πέφτουν σε αυξημένες τιμές στην αγορά, μετατρέποντας τη μισθολογική ικανοποίηση, ακόμα και για αυτούς που οι αποδοχές τους αυξήθηκαν σημαντικά, σε δυσαρέσκεια και θυμό.
Και εδώ φτάνουμε στο κρίσιμο σημείο. Μπορούμε να επιτύχουμε μισθούς που αυξάνονται συνεχώς με υψηλούς ρυθμούς και ταυτόχρονα να έχουμε χαμηλό πληθωρισμό; Μήπως το να μιλάμε για αυξήσεις εισοδημάτων και συγχρόνως να παραπονιόμαστε για υψηλό πληθωρισμό, χωρίς να συνδέουμε τα δύο, είναι σαν να λέμε ότι θέλουμε ζεστό καφέ αλλά να παραπονιόμαστε επειδή καίει;
Κι όμως, οι δύο επιδιώξεις συγκρούονται μόνο όταν δεν στηρίζονται σε αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικότητας, των επενδύσεων και της παραγωγής. Οσο αυξάνονται τα εισοδήματα χωρίς να αυξάνεται η παραγωγή, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η μάχη κατά του πληθωρισμού και ένα μέρος των αυξήσεων γίνεται καπνός. Η λύση, οπότε, είναι η παραγωγή.
