Πριν από λίγες εβδομάδες, σε συνάντηση στην Ουάσιγκτον, η Σαουδική Αραβία έκλεισε συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων με αμερικανικές εταιρείες και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν υποσχέθηκε στον Αμερικανό πρόεδρο επενδύσεις 1 τρισ. δολ. εντός ΗΠΑ. Παρατηρητές έσπευσαν εκείνες τις ημέρες να σχολιάσουν τη θερμή υποδομή της οποίας έτυχε ο Μπιν Σαλμάν στην πρώτη του επίσκεψη στην Ουάσιγκτον μετά το 2018 και τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Ο λόγος είναι ότι για αυτήν τη δολοφονία είχε θεωρηθεί ηθικός αυτουργός ο Σαουδάραβας πρίγκιπας, με αποτέλεσμα να υπόσχεται αργότερα ο Τζο Μπάιντεν πως θα μετατρέψει το βασίλειο σε «παγκόσμιο παρία» και μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι να αποφεύγουν κάθε συνεργασία με το Ριάντ. Μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, η Σαουδική Αραβία βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, όταν σε μια σπάνια συσπείρωση δυνάμεων με το Κατάρ και το Αμπου Ντάμπι συμμετείχε ως χρηματοδότης σε προσφορά του ομίλου ψυχαγωγίας Paramount για την εξαγορά της Warner Bros Discovery, του κινηματογραφικού κολοσσού υπερπαραγωγών όπως οι ταινίες του Μπάτμαν και του Χάρι Πότερ. Για την ακρίβεια, η συσπείρωση δυνάμεων ήταν ανάμεσα στο κρατικό επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας (PIF), στο κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ (QIA) και στην κρατική εταιρεία χόλντινγκ του Αμπου Ντάμπι, L’imad.
Η συγκεκριμένη τριμερής συμμαχία αποτελεί σπάνια περίπτωση συνεργασίας ανάμεσα στα τρία αραβικά ταμεία και, σύμφωνα με παρατηρητές της αγοράς, προδίδει την πρόθεση των χωρών του Κόλπου να διαθέσουν τα κεφάλαιά τους για να τοποθετηθούν στα «κοσμήματα του στέμματος» του Χόλιγουντ και να επεκτείνουν την παρουσία τους σε συμφωνίες με παγκόσμιο αντίκτυπο. Κάθε άλλο παρά σπάνια είναι, πάντως, η επέλαση των αραβικών κεφαλαίων του Κόλπου και πρωτίστως των πετροδολαρίων του Ριάντ σε περιουσιακά στοιχεία των δυτικών οικονομιών. Τα κρατικά επενδυτικά ταμεία των χωρών του Κόλπου έχουν αγοράσει είτε εξ ολοκλήρου είτε σημαντικά μερίδια σε ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από ποδοσφαιρικές ομάδες και αθλητικούς ομίλους μέχρι τράπεζες και στούντιο του Χόλιγουντ. Το ισχυρότερο όλων είναι, με απόσταση από τα άλλα, το PIF της Σαουδικής Αραβίας, του οποίου τα περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση υπολογίζονται σε πάνω από 1,15 τρισ. δολ. και η ρευστότητά του σε τουλάχιστον 60 δισ. δολ. Η τύχη της προτεινόμενης εξαγοράς της Warner παραμένει μεν σε εκκρεμότητα, αλλά εξίσου ηχηρή με αυτήν ήταν η εξαγορά της βρετανικής ομάδας Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ τον Οκτώβριο του 2021 από το PIF έναντι 391 εκατ. δολ.
Πρωταγωνιστές, το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας, το κρατικό ταμείο του Κατάρ και η εταιρεία χόλντινγκ του Αμπου Ντάμπι.
Μια εξαγορά που πρόδιδε πως η απομόνωση του βασιλείου ανήκε ήδη στο παρελθόν. Και μέχρι τα μέσα Ιουλίου του 2023 το PIF είχε επενδύσει άλλα 6,3 δισ. δολ. σε αγορές αθλητικών ομίλων και εγκαταστάσεων στον δυτικό κόσμο, προκαλώντας τότε τις αντιδράσεις οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η Διεθνής Αμνηστία και η Human Rights Watch, που μιλούσαν για «αθλητικό ξέπλυμα» των αμαρτιών του Ριάντ.
Σύμφωνα, άλλωστε, με το Global SWF, που παρακολουθεί τον κλάδο των κρατικών επενδυτικών ταμείων, μόνο στη διάρκεια του 2023 το PIF δαπάνησε σε επενδύσεις 31,5 δισ. δολάρια, ποσό αντίστοιχο με το ένα τέταρτο του συνόλου των δαπανών των κρατικών επενδυτικών ταμείων όλου του κόσμου εκείνη τη χρονιά. Ανάλογα ηχηρή με την πρόταση για την αγορά της Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ ήταν, εξάλλου, η πρόσφατη επένδυση του PIF που τον Σεπτέμβριο εξαγόρασε την Electronic Arts, τον αμερικανικό γίγαντα των video games, έναντι 55 δισ. δολ. Και με παρόμοιο τρόπο κινούνται τα κρατικά επενδυτικά ταμεία των δύο αυτών πλούσιων χωρών, επεκτείνοντας την επιρροή τους ανά τον κόσμο. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Αμπου Ντάμπι, Mubadala, μαζί με το PIF της Σαουδικής Αραβίας έχουν από το 2020 επενδύσει στην τράπεζα Reliance Retail της Ινδίας. Το 2023 ακολούθησαν στην ίδια επένδυση το QIA του Κατάρ και η Αρχή Επενδύσεων του Αμπου Ντάμπι.
Η Σαουδική Αραβία δεν ήταν, ωστόσο, η μόνη από τις χώρες του Κόλπου που υποσχέθηκαν στον Ντόναλντ Τραμπ ιλιγγιώδεις επενδύσεις στις ΗΠΑ. Ο σύμμαχός της στην προσφορά εξαγοράς της Warner, το Αμπου Ντάμπι, υποσχέθηκε επίσης επενδύσεις 1,4 τρισ. δολ. και το Κατάρ 500 δισ. μέσα στην επόμενη δεκαετία. Πολλοί αμφιβάλλουν για το κατά πόσον θα μπορέσει να τηρήσει την υπόσχεσή του προς τον Τραμπ ο Σαουδάραβας πρίγκιπας, καθώς έχει μεγάλα ανοίγματα στο εσωτερικό της χώρας του, με τις υπερβάσεις προϋπολογισμού στα φαραωνικά σχέδιά του όπως η φουτουριστική πόλη Neom, αλλά και με τα δισεκατομμύρια δολάρια που επενδύει το Ριάντ σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης. Μία από αυτές, η συμφωνία των 10 δισ. δολ. που έκλεισε φέτος το PIF με την Google Cloud για τη δημιουργία παγκόσμιου κέντρου τεχνητής νοημοσύνης.
Οικονομικό κέντρο
Ερωτώμενος εάν Σαουδική Αραβία, Εμιράτα και Κατάρ μπορούν να αναδειχθούν σε ηγετικές δυνάμεις στην τεχνητή νοημοσύνη, ο διευθύνων σύμβουλος της Bridgewater Associates, Ρέι Ντάλιο, υπογράμμισε πως «έχουν δημιουργήσει ταλαντούχους ανθρώπους και η περιοχή τους αναδεικνύεται σε Silicon Valley των καπιταλιστών».
1,4
τρισ. δολ. επενδύσεις στις ΗΠΑ έχει υποσχεθεί το Αμπου Ντάμπι.
Σπάνια συμμαχία
Σχολιάζοντας τη συσπείρωση Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ και Αμπου Ντάμπι για τη χρηματοδότηση της προσφοράς της Paramount, ο Νιλ Κουίλιαμ της Azure Strategy επισήμανε ότι «είναι σπάνια μια τριμερής συμμαχία σαν αυτήν, αλλά δίνει στις τρεις χώρες τη δυνατότητα να υπερβούν τα σύνορα της περιφερειακής αυτοκρατορίας των ΜΜΕ».
500
δισ. δολ. επενδύσεις στις ΗΠΑ έχει υποσχεθεί το Κατάρ.
Στρατηγική επιλογή
Ερμηνεύοντας την επιλογή των χωρών του Κόλπου να επεκτείνουν τη δική τους βιομηχανία ψυχαγωγίας, ο Ρόμπερτ Μογκίλνιτσκι, οικονομολόγος ειδικός στη Μέση Ανατολή, τόνισε ότι «είναι στρατηγική και υψηλής προτεραιότητας επιλογή, καθώς θα τους δώσει πρόσβαση σε εμβληματικά θεάματα και νέο κοινό».
