O κλάδος των servicers επανέρχεται τακτικά στη δημόσια συζήτηση. Είναι σημαντικό, επομένως, να μην παραβλέπεται η βασική εντολή που έχει λάβει. Ο κλάδος καλείται να υλοποιήσει ταυτόχρονα πολλαπλούς στόχους που ενίοτε κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Μιλώντας συγκεκριμένα, οι servicers έχουν αναλάβει να ρυθμίσουν με βιώσιμο τρόπο (ή –ως ύστατη λύση– να εκκαθαρίσουν) δανειακές εκκρεμότητες 2,5 εκατομμυρίων οφειλετών, φυσικών και νομικών προσώπων, ύψους 93 δισ. ευρώ – περίπου 44% του ΑΕΠ της χώρας. Και να το κάνουν με τρόπο που να είναι επωφελής για την οικονομία, με τον μικρότερο δυνατό κοινωνικό αντίκτυπο, τιμώντας την εμπιστοσύνη τόσο των επενδυτών, που τους ανέθεσαν τα χαρτοφυλάκιά τους, όσο και του ελληνικού Δημοσίου, που παρέσχε την εγγύησή του για τα senior ομόλογα των τιτλοποιήσεων του προγράμματος «Ηρακλής». Αυτή είναι η διαρκής, καθημερινή άσκηση ισορροπίας για τους servicers και τους 5.000 εργαζομένους τους. Με βάθος μιας οκταετούς παρουσίας, πλέον, μπορεί να γίνει μια αντικειμενική εκτίμηση της δραστηριότητάς τους. Μόνο τα τελευταία τρία χρόνια έχουν ρυθμιστεί δάνεια ύψους 20 δισ. ευρώ. Η εισαγωγή νέων εργαλείων, όπως ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών, έδωσε νέα ώθηση στις ρυθμίσεις. Με την πλήρη συμφωνία και συνεργασία των servicers, η περίμετρος των επιλέξιμων οφειλετών διευρύνθηκε ώστε να συμπεριλάβει εκτός από οικονομικά ευά-λωτους και τα άτομα με αναπηρία, δίνοντας διέξοδο σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη κοινωνικά κατηγορία.
Μέσω του Μηχανισμού έχουν ρυθμιστεί επιτυχώς πάνω από 43.000 υποθέσεις για οφειλές άνω των 14 δισ. ευρώ, με ποσοστό εγκρισιμότητας της τάξης του 80%. Ο Εξωδικαστικός παραμένει ένα πρωτοποριακό πανευρωπαϊκά εργαλείο, με ανοιχτή αρχιτεκτονική, που μπορεί στο μέλλον να συμπεριλάβει και άλλες οφειλές, κάθε είδους, συνεκτιμώντας την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη σε σχέση με το σύνολο –και όχι μόνο επιμέρους κατηγορίες– των οφειλών του, προτείνοντας έτσι βιώσιμες λύσεις για χρέη προς το Δημόσιο, τις τράπεζες και, ενδεχομένως, τρίτους παρόχους σε μια ενιαία ρύθμιση.
Επιπλέον, οι servicers έχουν αναλάβει την ευθύνη για τη διαχείριση των εγγυημένων από το κράτος τιτλοποιήσεων του «Ηρακλή». Τα σχετικά business plan δεν περιλαμβάνουν γενικούς στόχους, αλλά πλήρεις προδιαγραφές για την προέλευση των ανακτήσεων που προβλέπουν. Οι επιδόσεις μέχρι σήμερα δείχνουν ότι οι servicers δεν έχουν απλώς επιτύχει, αλλά υπερβαίνουν σημαντικά και συστηματικά τους στόχους στο σκέλος των ρυθμίσεων. Οπου εμφανίζονται υστερήσεις, αυτές αφορούν τις ανακτήσεις μέσω αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλαδή κυρίως από πλειστηριασμούς. Κάτι που συνδέεται κυρίως με τις χρονοβόρες διαδικασίες και την πιστή εφαρμογή των δικονομικών κανόνων με τους χρόνους που συνεπάγονται. Σε κάθε περίπτωση, επειδή η ελληνική κρίση ήταν η πιο οδυνηρή αλλά όχι η μοναδική, ας θυμόμαστε ότι στη χώρα μας δεν εκδηλώθηκαν μαζικές παρενέργειες στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, με κοινωνικούς κραδασμούς που έζησαν άλλες χώρες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ισπανία.
Μόνο τα τελευταία τρία χρόνια έχουν ρυθμιστεί δάνεια ύψους 20 δισ. ευρώ, καθώς η εισαγωγή νέων εργαλείων, όπως ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός, έδωσε νέα ώθηση στις ρυθμίσεις.
Ο όρος «εταιρείες διαχείρισης», όμως, απηχεί μια παρελθούσα κατάσταση και όχι την τρέχουσα εικόνα του κλάδου. Ο όμιλος της doValue, για παράδειγμα, δραστηριοποιείται στο servicing στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Τον τελευταίο χρόνο κινήθηκε στρατηγικά σε δύο παράλληλους δρόμους. Πρώτον, επειδή η κλίμακα είναι κρίσιμη παράμετρος στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, ενσωμάτωσε έναν μεγάλο servicer στην ιταλική αγορά, την Gardant, εντάσσοντας παράλληλα στη μετοχική του βάση έναν τρίτο παγκόσμιο επενδυτή υψηλού κύρους, την Elliot Management, δίπλα στη Fortress και στην Bain. Και δεύτερον, εξαγόρασε μια καινοτόμο γερμανική εταιρεία, την Coeo, η οποία ειδικεύεται στη διαχείριση οφειλών μικρού ύψους, μέσω ψηφιακής πλατφόρμας που η ίδια έχει αναπτύξει. Η Coeo έχει παρουσία σε 18 χώρες και σημαντικούς πελάτες, όπως η Klarna, η τράπεζα που καθιέρωσε τη μέθοδο άμεσων πληρωμών σε δόσεις (γνωστή ως buy now pay later) που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στις ηλεκτρονικές αγορές.
Στην Ελλάδα, η doValue επεκτείνεται σε νέες δραστηριότητες με αντίστοιχες θυγατρικές, όπως η διαχείριση ακινήτων (doRES), η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επενδυτές (doAdvise) ή η διαμεσολάβηση στη στεγαστική πίστη (FinTHESIS). Παντού στην Ευρώπη, οι αντίστοιχες εταιρείες εξελίσσονται σε ευρύτερους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, αναπτύσσοντας νέες δραστηριότητες – πάντοτε συμβατές με το ρυθμιστικό πλαίσιο, που ορθώς είναι περιοριστικό. Και το γεγονός ότι οι εποπτικές αρχές δίνουν την άδεια για επέκταση των δραστηριοτήτων αποτελεί μια σαφή αναγνώριση ότι μέσα από πλήθος δυσκολιών, πιθανών αστοχιών και νέων προσπαθειών ο κλάδος του servicing έχει και θετικό ρόλο στην οικονομία και προοπτικές για το μέλλον.
*Ο κ. Θεόδωρος Καλαντώνης είναι εκτελεστικός πρόεδρος της doValue Greece.
